Sjpraekwoord: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Sjpraekweurd verplaats nao Sjpraekwoord: inkelvoud ies beter; dao weurt op gezeuk |
wio weg |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
e '''Sjpraekwoord''' ies 'n [[gezèkde]] dat in 'n korte teks ein, op ervaring truukgaonde, woarheid nao veure bringk. Dèks ies 't laeveswiesheid, die in de loup van de tied door de luuj erkènd ies gewore. Bekènd zin de gezèkdes rónd 't boerelaeve, diverse ambachte, de natuur en 't waer in al zien vörm. Geweunlik ies sjpraoke van beeldsjpraok. Vanwege 't
==
Gans vreuger kaome al sjpraekweurd veur, zoawaal in de klassieke sjriefsels en de [[biebel]] es in de [[Edda]]. In de late [[Mieddelièwe]] en de tied veur 't [[humanisme]] zint väöl sjpraekweurd bedach um te dene es lèsse in laeveswiesheid in t ónderwies.
==verzamelinge==
Verzamelinge van sjpraekweurd besjtoon al ièwe.
* Mieddelièwse lieste zin de ''Dietse Katoen'', de ''Fecunda ratis'' (ca 1020) van [[Egbert van Luuk]] en de ''Proverbia communia'' (ca 1480).
* Oet de 16e ièw sjtamme de ''Adagia'' (1500) van [[Erasmus]], de ''Proverbia germanica'' (1508) van [[Heinrich Bebel]], de ''Drehundert gemener Sprickwörde'' (1528) van [[Joh. Agricola]], de ''Sprichwörter'' (1541) van [[Seb. Franck]] en de ''Gemeene Duytsche spreckwoorden'' (1550). In 't [[Nederlands]] ''Seer schoone spreeckwoorden'' (1549) van 'ne anonieme sjriever.
* In de 19e ièw ies begoes mèt 't aanlègke van weitesjappelike verzamelinge, woabie gelèt woort op 't bie-einbringe van vergeliekingsmateriaal oet ander leng.
* 'n Tiedsjrief ónder de naam ''Proverbium'', euver [[paremiologie]] (sjpraekwoordkunde) versjient saer [[1965]] in [[Helsinki]]
* Belangrieke 20e ièwse vertalinge zint: ''Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden'' (1e drök: 1901) van [[F.A. Stoett]] en ''Nederlandse spreekwoorden en gezegden'' (1950) door [[K. ter Laan]]
==verzamellieste in Limburg==
Dao besjtoon in [[Limburg]] typisch Limburgse sjpraekweurd en gezèkdes, meh dao zint ouch plaatselike gezèkdes, die truukgaon nao situaties en/of ervaringe in die bepaolde plaats. Sóms zin de gezèkdes 'n vertaling vanoet 't [[Nederlands]], of ouch oet ander tale.
Dao besjtoon in diverse plaatse verzamellieste van sjpraekweurd:
* In 't book: ''Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg'' oet 1877 van [[H. Welters]] oet [[Ech]] sjteit 'n hoofsjtök (in 't Nederlands) mèt es titel: ''Spreekwoorden en spreekwijzen in Limburg bekend en gebruikelijk'' .
* in 't [[Venloos]], Limburgse gezèkdes en 'n aantal Venlose.
* op de [[Tv-Valkeberg|Valkebergse televisie]]
[[Kategorie:sjpraekweurd]]
[[Kategorie:dialek]]
| |||