Wikipedia

Kroatische Ónaafhankeligsheedskrieëg: Versjèl tösje versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Gank nao de veurige diffGank nao de volgende diff →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
7.345 bewerkingen
KGeen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{Dialek|Heëlesj}}
[[Plaetje:Croatian War of Independence collage.jpg|thumb|Versjillènde beelder oet de Kroatische Ónaafhankeliksheidskrèèg; .]]
De '''Kroatische Ónaafhankeliksheidskrèèg,''' was eine krèèg die gevóchte wird in de veurmaolig [[Joegoslavië|Joegoslavische]] deilsjtaot [[Kroatië]] tösje 31 maortmieërt 1991 en 12 november 1995. De krèèg onsjtónd es gevólg vaan de winse veur de ónaafhankelikheid vaan Kroatië. 't konflikKónflik wäöd komplèkser doar etnische en rilegieuze taegesjtèllinge tösje de Kroatische (kattelike) nasjonaliste en Servische (orthodoxe) separatiste, die beej Servië of Joegoslavië wilde hoare.
 
==Aonloup en verloup vaan de krèèg== ▼
 
▲== Aonloup en verloup vaan de krèèg ==
Aon 't einde vaan de [[1980-1989|jaore tachentig]] en begin [[1990-1999|jaore naegentig]] vaan d'n [[twintigsten iew]] waore in de meiste deilsjtaote vaan de toenmaolige [[Socialistische Republiek Joegoslavië]] nasjonaal partieje aon de mach gekóme. De toenmaolige Servische leider [[Slobodan Milošević]] (toendertsied president vaan Joegoslavië), wilde vaanwege ikkenomische belange de riekere deilsjtaote behaje, woe Kroatië toe behoarde.
 
Eine groeëte mièderheid vaan de etnische Kroate sjtèmde veur de ónaafhankelikheid vaan Kroatië. Etnische ServenServe die zich veurnaomelik bedriejgd veulden doar de opkóms vaan nasjonale Kroatische winse, sjtichden in 't ooste vaan 't huijdige Kroatië en taege de grénsj mit [[Bosnië]] de ónaafhankelike [[Servische Krajina-Rippebliek]]. In dees gebeed woanden en woane huutsjedaag nog sjteits voarnaomelikveurnaomelik etnische Serve. 't Gebeed haet taeves eine eigene leger.
 
De situasjie versjlèchterde toen (Krajina-)Servische paramilitaire eind maortmieërt 1991 Kroatische politieagente aonviele beej de mere vaan Plitvice, taege de grénsj mit Bosnië. Dirèk ein maond d'r nao vólgde mièdere aanvàlle op Kroatische agente, in mei dat zèlde jaor vólgde 't etnische kónflik en verérgerde de krèègssituasjie. In augustus 1991 begós de [[SjlaachSjlaag óm Vukovar]], in 't oetersteuterste ooste vaan 't hujige Kroatië (toen opgeeisdjopge-eisdj doar de etnische Serve). D'r vele hiè mèh es 3.000 doaje. Dees is eine d'r doajelikste gevéchte in de krèèg.
[[Plaetje:Serb T-55 Battle of the Barracks.JPG|thumb|Verwoesjte hoezer es gevólg vaan gevéchte;.]]
D'r nao was de krèèg bekind om de etnische zoeveringezuveringe. In oktober 1991 zeenzint de ieësde [[kózetrasiekampeconcentratiekamp|kónzetrasiekampe]] opgerich, woe onger de beruchte Velepromet en de Stajićevo Kamp. Hiè wäöde veurnaomelik Kroatische soldate gevange gehauwe, laoterlater ouch börgers (somwieles ouch ServieschServische börgers die nietneet meevóchte in de krèèg). D'r zeenzint hiè óngevaer 600 minjeminsje totaolin totaal gesjtórve, meistal gedoad. Ouch de sjlechte laevesómsjtandighaede en de martelinge waore beruch. <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Serbian_concentration_camps_in_the_Yugoslav_Wars</ref>
 
Lós vaan de kózetrasiekampe wäöde dös ouch etnische zoeveringe geplaegd. De groeëtste moardpartieje vónje in de ómgaeving vaan Vukovar plaetsj, woe onger beej ein krankehoes. Mièdere zuveringe vónje vervólgens plaetsj in de Kroatische sjtreik [[Slavonië]].
 
In januari 1992 zeenzint d'r plànne gemàkd veur vraede en ein einde vaan de krèèg. Op 15 januari 1992 haet de [[Europese Unie]] Kroatië offisieël erkènd. De JNA ('t Joegoslavische leger) trök zich tsrök oet Kroatië en de Krajina. De [[Vereinigde NaotiesNaties]] begós in fibrewarrie '92 ein vraedemách, de UNPROFOR. De Servische (paramilitaire) aonwaezigheid in Krajina blief, nèt es de zuveringe. 1992 blief militair geziè ein röstig jaor. In 1993 begónne de Kroate taegeaonvàlle op de Servische paramilitaire (groeëte operasies es opratie Maslenica en Medak Pocket). In 1994 bezètte de Krajina-legers de otosjnelweg vaan [[Zagreb]] nao [[Beograd]] in [[Servië]]. De sjtad Zagreb is taeves aongevàlle doar Servische raketbesjietinge, wat lieëde tót zaeve doaje. Belangriek sjtriedtonèèl was toen de sjtad [[Bihać]] in Bosnië (ziè: [[SjlaachSjlaag óm Bihać]]). Ouch in Bosnië was 't krèèg, en tösje de Kroatische en de [[Bosnische krèèg]] was gein fundementèèl versjil of geografisje afsjtánje.
 
In 't jaor 1995 wäöde de Servische trópe tsrökgedrónge doar 't Kroatische leger. De Kroate plaegden op hun beurt ouch etnische zuveringe op Serve. Óngevaer 200.000 Serve zeen verjaegdj, 85.000 Kroate (die tót 1994 zeen verjaegd doar de Serve) bevólktenbevólkde de Krajina oppenuutsj. Ouch zeen d'r moarde doar de Kroatische trópe geplaegd.
 
==Verlieze==
[[Plaetje:Croatian War of Independence monument in Čakovci.JPG|thumb|Ein krèègsmonementj in de ómgaeving van de sjtad Vukovar; .]]
In totaoltotaal loeëpe de sjàttinge vaan de doaje doar de krèègshánjelinge vaan 10.000 tót 20.000, woe beej getálle vaan róndj de 20.000 't meist aonnimelik zeen. 't Gief ouch doajetèllinge die veriëjère óngevaer 19.500 doaje tót maksimaal 24.277 doaje totaol. 't Totaol aontal vlöchteling was róndj de 500.000; väöl vlöchtelinge, dèks de Kroatische zeen tsrökgekaerdj. Aon de Servische kant zeen vaan de óngevaer 300.000 vlöchtelinge 120.000 tsrökgekaerdj. De Kroatische regering gáf biejnao 2.000 vermiste aon.
D'r zeenzint ouch ajeauw geboewe verwoesjt, wie 't bereumde kesjtieël vaan Eltz beej [[Vukovar]].<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Croatian_War_of_Independence#Casualties_and_refugees</ref>
 
==Nao de krèèg==
Ein internasjonale réchbank in [[D'n Haag]] behánjelt de záke die gerèjleteert zeen tót etnische zuveringe en massamoarde door zowè Servische en Kroatische legers en milities. Aon de Servische kant krieg de veurmaolige president vaan de Krajina-Rippebliek Milan Martić 35 jaor [[gevángnissjtrafstraof|gevángnissjtraof]] veur 't groeëtsjalig orgenisèère vaan etnische zuveringe en massamoarde op [[Kroate]]. Aon de Kroatische kant krieg ginneràl Ante Gotovina mit 24 jaor de hoeëgste gevangnissjtraf veur 't doaje vaan zaeker 150 etnische [[Serve]] nao de Kroatische aonvalle in de zaomer vaan 1995. <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Milan_Marti%C4%87</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Ante_Gotovina</ref>▼
 
▲Ein internasjonale réchbank in [[D'n Haag]] behánjelt de záke die gerèjleteert zeen tót etnische zuveringe en massamoarde door zowè Servische en Kroatische legers en milities. Aon de Servische kant krieg de veurmaolige president vaan de Krajina-Rippebliek Milan Martić 35 jaor [[gevángnissjtraf]] veur 't groeëtsjalig orgenisèère vaan etnische zuveringe en massamoarde op [[Kroate]]. Aon de Kroatische kant krieg ginneràl Ante Gotovina mit 24 jaor de hoeëgste gevangnissjtraf veur 't doaje vaan zaeker 150 etnische [[Serve]] nao de Kroatische aonvalle in de zaomer vaan 1995. <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Milan_Marti%C4%87</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Ante_Gotovina</ref>
 
==Zuuch ouch==
 
#[[Joegoslavische krèèg]]
#[[Sloveense Ónaafhankeliksheidskrèèg]]
Regel 36 ⟶ 34:
 
==Brónne==
<references/>
 
[[Categorie:Europa]]
[[Categorie:Oorloge]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Kroatische_Ónaafhankeligsheedskrieëg"