Aerpel: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekslien 8:
Wilj aerpelsaorte kómmen nag ummer veur inne [[Vereinigdje Staote]], [[Uruguay]] en [[Chili]]. Genitische toetsing vanne groeate versjeienheid vanne cultivars enne wilj saorte wies aan det d'n aerpel zienen oearsprónk haet in 't zuje van [[Peru]], van 'n saort van 't ''Solanum brevicaule'' kómpleks en slechs eine kieër gedomesticeerdj is gewaore. Tródsdet Peru eigentlik de gebaordjeplaats vannen aerpel is, is allewiel mieër es 99% vanne weltwied verboedje aerpel aafkómstig van 'n óngersaort die inheimsj is in Zuud-Centraal-Chili. Op gróndj van historische brónne, plaatselike landjboewdeskóndige en DNA-teste is gebleke det de meis-verboedje saort oppe werreld, ''Solanum tuberosum'' ssp. ''tuberosum'', inheimsj is ane Chiloé Archipel wo die al mieër es 10.000 jaor trögk gekwieëk woort.
Saere inveuring vannen aerpel in [[Europa]] door [[Spanje]] in [[1536]] is d'n aerpel door Europese zieëvaarders versprèdj gewaore nao haves en gebieden euvere ganse werreld. Doezjende rasse bestaon inne Andes, wo mieër es 100 cultivars in ein vallei kónne waere gevónjen en e dozien of mieër kan óngerhaje waere door landjboewhoeshajing. Aerpel zeen snel e wichtig stapelvoor en veldjgewas gewaore naodet ze in Europa gevestig zeen. Mer e gebraek aan genetische diversiteit, door 't feit det hieël min rassen aanvenkelik ingeveurdj woorte, haet 't gewas kwetsbaar gemaak veur gekrenkdjes. In [[1845]] haet 'n plantjgekrenkdje, bekèndj es de [[aerpelgekrenkdje]], veroearzaak dore zwamechtige [[watersjummel]] ''Phytophthora infestans'', zich hieël sterk door ermer gemeinsjappe van Wès-Ierlandj versprèdj det lèdje toet misougsten enne [[Groeate Ierse Hóngersnoead]].
== Perductie ==
| |||