Venetië: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Steinbach verplaatsde pagina Venies nao Venetië euver 'ne redirek: Zuug euverlèk.
K Taol; zuug euverlègk.
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Lagoon-of-venice-landsat-1.jpg|right|thumb|De lagune vaan Venezië gezeen vaanoet [[Landsat]] ]]
'''Venies''' of '''Venetië''' ([[Italiaans]] '''Venezia''') is 'n stad in [[Italië]], op e paar eilendsjes in de [[Adriatische Zie]], besjut door 'n [[lagune]]. Ze is de hoofstad vaan de [[provincie Venezia|glieknaomege provincie]]. De stad had bij de lèste registratie 266.181 inwoeners. Op naobereilen is eineg industrie gevesteg, mer al mier es 'n iew is [[toerisme]] de veurnaomste inkomstebron. De stad heet zelfs veur Italië hiel väöl historische gebouwe en heet e roondoet uniek karakter doortot ze mie waoterweeg enes straote heet: al't mieste verkier geit per boet.
 
== Historie ==
[[Plaetje:Venice(Doge's Palace).JPG|right|thumb|'t Dogenpalies]]
VeniesVenetië woort gestiech door inwoeners vaan Noord-Italië die in [[568]] vluchde veur de [[Longobarde]], die 't land binnevele. In later iewe lökde 't ouch de [[Franke]] oonder [[Pepien III]] neet de stad te vereuvere. Oeteindelek woort de stad 'n oonaofhenkeleke stadsstaot, dee de Adriatische zie en de len daorumheer góng behierse. Vaanaof de [[tiende iew]] woort VeniesVenetië besteurd door 'ne heertog, in 't lokaal dialek ''[[Dogedoge]]''. Vaanaof de [[twelfde iew]] woort deen Dogedoge gekoze.
 
In de twelfde iew won VeniesVenetië ouch de mach euver ummer groeter gebejer: iers euver de köste vaan [[Dalmatië]], um de [[pirate]] dao weg te kinne hawwe, en euver [[Zuid-Tirol]], boemèt 'n handelsroute nao [[Duitsland]] geëupend woort. VeniesVenetië góng ziech ummer mier op d'n [[Oriënt]] riechte: 't vereuverde stökker vaan [[Griekenland]] (boe-oonder [[Korfoe]] en [[Kreta]]), en eupendeopende handelsroutes mèt islamitische rieke. In [[1204]] speulde de doge 't veerdeg veur de [[Veerde KroestochKruustoch]] nao [[Constantinopel]] um te bouge en die stad in te numme. Dao vestegde 't 't [[Latiens Keizerriek]], wat inkel tientalle jaore standhoolt. Intösse waor [[Genua]] veur de [[Tyrrheense Zie]] gewore wat Venies veur de Adriatische Zie waor en begós 'n niks-oontzeende concurrentiestried tösse bei stadsstaote, die dèks es [[oorlog bij volmach|oorloge op aandervreemde groondgebeedgroond]] woorte oetgevochte.
 
In de [[ReformatieVreugmodernen Tied]] en de iewe daonao verveel de polletieke mach vaan VeniesVenetië, mer bleef 't cultureel oonverminderde importantie. Zoe sjreef [[Antonio Vivaldi]] hei zien meisterwèrke en woorte oonneumelek väöl ''palazzi'' gebouwd. Ouch waor 't 'nen vriehavevrijhave veur aandersdinkende oet gaans Italië, veural veur protestante, wat de staot op diplomatieke conflicteconflikte mèt de [[paus]] kaom te stoon.
 
In [[1797]] kaom aon mie es doezend jaor zelfstendegheid 'n eind, wie [[Napoleon]] de stad vereuverde. 't [[Congres vaan Wene]] herstèlde de souvereiniteit ouch neet: VeniesVenetië woort bij 't [[Keuninkriek Lombardije]] geveug. Daodoor kaom ze in [[1866]] bij [[Italië]]. In ded'n [[twintegstetwintegsten iew]] kraoge de eilendsjes ummer mie las vaan verzakking en euvertoerisme; tege 't ierste heet me e verbod op 't oppompeoppoompe vaan water oet de bojem vaan VeniesVenetië zelf, en, sinds [[2003]], mèt de bouw vaan 'n [[störmvloodkering]].
 
== Monuminte ==
Tekslien 17:
De ganse stad is tot [[UNESCO]]-èrfgood verklaord; dit zien de veurnaomste monuminte.
 
* De ''[[San-Marco-kèrk (VeniesVenetië)|San-Marco-kèrk]]''
* 't ''Piazza San Marco''
* 't ''Grande Canale''; de hoofverkiersveen vaan de binnestad
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Venetië"