Mergelgrot: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 2:
'n '''Mergelgrot''' of '''mergelgroeve''' ies 'n opegegrave plek of koel, woa [[mergel]] gewonne weurt. De [[Nederlands Limburg|Limburger]] kalt van "in de berg", es de mergel van deper oet 'ne gank oet de berg kump. De geng in de [[grot]]te zint dèks tièntalle kilomaetersj lank. 't Binnegoon en róndwandele in de berg gebeurt allein ónder leiding van ervare gidse. Op eige gelegenheid verkènne ies verbao en levesgevièrlik. Vanwege de duusternis en 't gebrek aan markante punte zal me zeker verdwale. 'ne Miensj hèlt 't dan neet langer oet es 'n paar daag in de grot. De temperatuur ies vochtig en liek rónde de 12 grade celsius. De ingank weurt look of laok geneump.
==Gesjiedenis en toepassing en ik was hier pumpumpum==
[[Plaetje:ValkebergBerkelpoortwkped07.JPG|thumb|300px|Valkeberg, mergelsjtedsje]]
[[Plaetje:Bemelerbergwkped07.JPG|thumb|300px|Winkelberg of Bemelerberg]]
Tekslien 9:
Tot wied in de umtrèk woort de mergelsjtein gebruuk veur 't optrèkke van geboewe of gedeiltes daovan. Veurbeelde zin: de dóm van [[Utrech]], de St. Jan in [[Den Bosch]], de St. Jan in [[Remung]] en de Saint Lambert en Saint Jacques in [[Luuk]]. Ouch väöl kèrke in [[Mestreech]] en de [[basiliek]]e van [[Meersje]] en [[Tóngere]], [[Kesjtièl Valkeberg]], [[Kesjtièl Neercanne]], [[windmeule]]s- en [[watermeule]]s, [[boerderie]]je, [[sjuur|sjure]], [[kloaster]]sj en woonhoezer. Veural in de plaatse in de buurt van de mergelgrotte versjene väöl geboewe van mergel. Dat gebeurde tot rónd 1900. <br>
Tot nao de [[Twiède waereldoorlog]] woorte de mergelgrotte veurnamelik gebruuk veur de 't wegbreke van blök veur de boew van kesjtièle, boerderieje en hoezer. Ouch kweekde me grot[[champignon]]s, [[Brussels lof]] en [[kardoen]] in de berg. Later ouch nog produkte zoa-es grotte[[sjink]] en grotte[[kiès]] of gebruuk es wienkelder. In de oorlog, veural in de bevriedingstied, höbbe de inweunersj ziech versjtop in de berg. Dao zint toen zelfs kinger gebore. In Valkeberg en Geulem waor op 't ing van de [[Twiède waereldoorlog]] 'n [[Duutsjland|Duutsje]] oorlogsindustrie in de berg gevestig. Sómmige mergelgrotte zint toegankelik veur 't publiek zoa-es die van Mestreech en Valkeberg, o.a. veur toersime en je dikke
In Sub weurt allewiel nog ummer boewmergel gewonne, dae veural weurt gebruuk bie renovatie en restauratie.
Tekslien 20:
In de berg kènt me väöl teikeninge vinge. Meistal ies dat gedoon mèt houtskool, vanwege 't roew en zugend oppervlak. Dao zint ganse portrètgallerieë van beroemde en plaatselik bekènde persone. Ouch kómme väöl reliëfs,[[ fresco]]'s en beelhouwwerke veur. In de [[Jezuïeteberg]] woort de berg verseerd door theologiesjtudente, aafkómstig oet allerlei leng. [[Kruusweeg]]sjtasies, aafbeeldinge van [[heilige]] zint te zeen o.a. in óndergróndse [[kapel (geboew)|kapelle]]. Umdat veur de meiste luuj dees vörm van kuns ónziechbaar ies, haet me in Valkeberg in 2008 'n beukske oetgegeve mèt foto's oet 5 mergelgrotte: mèt de titel "Onder''Arts''".
==Mergelgroeves zijn dom ==
[[Plaetje:Bemelelookwkped.jpg|thumb|150px|Laok in de Bemelerberg]]
dikke lul kkr lul Groeves, woa mergel gewonne woort in ope sjachboew, waore groeve [['t Roeët|'t Rooth]], die neet miè in functie ies en groeve Curfs in Geulem die in 2008 ies gesjlote. Allebei de groeves zint wir aan de natuur truukgegeve. Ze kriege noe hunne eige flora en fauna.
| |||