Doead: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
brón: simple.wp/fy.wp |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 3:
Van laevendje waeze die zeen gestórve wuuertj gewuuenlik gezag det die doead zeen. De doead van [[luuj]] wuuertj döks óngerzóch veure oearzaak te achterhaole, in 't geval van [[misdaod]] (wie [[maord]]) of 'n [[gekrenkdje]] die eventueel nag anger luuj kan laote stèrve. Róndje 150.000 luuj stèrve weltwied ederen daag. Zoeaget twieëderdje van dees luuj stèrve vanwaenge de laeftied. Boeten 't fysieke lief geluive sómmige luuj ouch det luuj 'n [[zieël]] höbben en det dees doorgeitj zónger 't lief (laeve nao de doead), in 'n anger lief kruup ([[reïncarnatie]]) or oetsjèdj mit bestaon (annihilationisme). Religies höbbe versjillige visies hie-euver. Väöl culture höbben häör eige gebroeken en rituelen ómme doeaj luuj te ieëre.
{{dialeksec|Mestreechs}}
== 't Iere vaan d'n doed ==
De geweunte 'ne gehiemelde te iere mèt behölp vaan specifiek [[ritueel|rituele]] is meuilek exak aon te geve wienie dat persies begós. 't Gief aonwiezinge tot de [[homo heidelbergensis]] (dee tösse 600.000 en 400.000 veur Christus leefde) d'n ierste [[mins]] waor dee de gehiemelde bezörgde. 't Gief minseleke begrafplaotse vaan circa 130.000 jaor aajd boevaan euvertuigend is beweze tot deegeine dee de begraffenis oetveurde de gehiemelde persoen wou iere, beveurbeeld door de hawwing vaan 't [[lief]], 't mètgeve vaan veurwerper wie wèrktuig en biestekneuk en 't versere vaan 't graaf. Dees suzjestie vaan ritueel bij de begraffenispersessie kin d'r op wieze tot dit ein vaan de ierste vörm vaan [[relizjie]] is.
In bepaolde [[cultuur|culture]] of tredities is 't iere vaan de doeje e continu proces, boebij me d'r vaan oetgeit tot gehiemelde femilieleije of veurawwers aonwezeg blieve bij of invlooj oetoefene op de levende. In aander kulture vinde de ierbewieze direk bij iemes' doed plaots, of bij speciaal mominte vaan 't jaor. 't Iere vaan d'n doed is evels neet per se 'n vörm vaan relizjie. Toch höbbe alle relizjie 'n specifieke meneer vaan umgaon mèt d'n doed.
't Iere vaan de gehiemelde is universeel en euverstijg geografisch, cultureel en relizjieus grenze. De rituele heibij weure gebruuk um 'n sociaal band te creëre in de [[sameleving]] en 'n meneer um de gehiemelde mèt de levende te verbinde. Dees illemènte zien sterk aonwezig in väöl relizjieus rituele en vörme dèks de basis vaan individueel en cultureel identiteit.
[[Categorie:Biologie]]
| |||