Mathematiek: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Spelling en grammatica |
Revert to revision 360318 dated 2014-12-08 14:39:52 by Ooswesthoesbes using popups |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Nuts}}
'''Mathematik''' of '''wiskónde''' weurt vaak gedefinieerd as 't besjtudiere van [[patroeën]]e van sjtruktuur, [[verangering]] en [[roemte]]; minder formael kinne v'r zègke dat 't de sjtudie is van 'figure en getalle'. Mieë [[formalistisch]] is 't 't óngerzeuk nao [[aksioma]]tisch gedefinieerde [[abstracte structuur|absjtrakte sjtrukture]] mit behölp van [[logika]] en [[mathematische notatie]]; anger menere om mathematik te zeen waee besjreve in de [[filosofie van mathematik]]. Mathematik weurt vaak de "taal van 't universum" genumt.
Väöl wiskundige ongerwerpe zunt oorsjpronkelik probleme oet exacte weitensjappe zoeë-es [[natuurkónde]] en [[sjtarrekónde]].
== Deilgebede ==
'n Väöl gemak ongersjeid in de mathematik is dat tösje ''zuvere'', of theoretische, en ''toegepaste'' mathematik. 'n Sjtrikte sjeiing tösje dees gebede is lestig aan te gaeve. De theoretische wiskunde weurt veróngersjtèld deilgebede as [[algebra]], [[getaltheorie]] en [[topologie]] te omvatte, terwiel de toegepasde wiskunde besjteit oet ónger angere [[numerieke wiskunde]], [[cryptografie]] en de sjtudie van [[differentiaalvergelieking]]e.
'n Lies mit deilgebede van de mathematik, neet ongerverdeild in categorieë:
* [[Abstractie]] en [[Deductie]]
* [[Algebra]]
* [[Algoritme]]
* [[Analyse (
* [[Asymptoot|
* [[
* [[Booleaanse logica]]
* [[Chaostheorie]]
* [[
* [[Combinatoriek]]: [[Combinatie (wiskunde)|Combinatie]] - [[Permutatie]] - [[
* [[Complex getal|Complexe
* [[Cryptografie]]
* [[
* [[Differentiaaltopologie]]
* [[
* [[Discrete wiskunde]]
* [[
* [[Functie (wiskunde)|Functies]] en [[Functieanalyse]]
* [[Speciale functie]]s (bv. de [[
* [[Functionaalanalyse]]
* [[Getaltheorie]]
* [[Goniometrie]]
* [[
* [[Groepetheorie]]
* [[Integraalraekening]]
* [[Speciale integralen]]: [[Sinusintegraal]] - [[Cosinusintegraal]] - [[Exponentiële integraal]] - [[Fresnelintegraal
* [[
* [[Lineaire algebra]]
* [[Logaritme]]n en [[exponentiële functie]]s
* [[
* [[
* [[Numerieke
* [[
* [[Pi (mattemetik)|Pi]]
* [[Polynoom|Polynomen]]: [[Chebyshev-polynoom|Chebyshev]] - [[Hermite-polynoom|Hermite]] - [[Laguerre-polynoom|Laguerre]]
* [[Priemgetal]]le en [[Priemfactor]]e
* [[Reeks]]e: [[Binomiaalreeks]]e - [[Machtreeks]]e - [[Taylorexpansie|Taylorreekse]] - [[Maclaurin]]
* [[
* [[
* [[Rie (mathematik)|Rie]]ë
* [[Sjpeltheorie]]
* [[Statistiek]]
* [[
* [[Topologie]]
* [[Transformatie
* [[Trigonometrie]]
* [[Vergelieking (mathematik)|Vergeliekinge]] - [[Oplosse van vergeliekinge]]
* [[Verzamelingelier]]
==
* Awdheid: [[Pythagoras]] en [[Plato]], [[Euclides]], [[Archimedes]]
* Europesche [[Middelieëwe]]: [[Boethius]], [[Leonardo Fibonacci]], [[Al-Chwarizmi|Muhammad al-Khwarizmi]]
* Grondsjlaag: [[Georg Cantor]], [[Richard Dedekind]], [[Gottlob Frege]], [[Giuseppe Peano]], [[Bertrand Russell]]
* Ontwikkeling van de infinitesimaalrekening: [[René Descartes]], [[Pierre de Fermat]], [[Isaac Newton]], [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Gottfried Leibniz]]
* Statistiek: [[Blaise Pascal]], [[Christiaan Huygens]], [[Jakob Bernoulli]], [[Abraham de Moivre]], [[Thomas Bayes]], [[Pierre Simon Laplace]], [[Adolphe Quetelet]], [[Simeon Poisson]], [[Francis Galton]], [[Karl Pearson]]
* Achtieënde ieëw: [[Jakob Bernoulli]], [[Jean Le Rond d'Alembert]], [[Leonhard Euler]]
* Neugetieënde ieëw: [[Carl Friedrich Gauss]], [[Augustin Louis Cauchy]], [[Niels Henrik Abel]], [[Evariste Galois]], [[Bernhard Riemann]], [[Felix Klein]], [[Karl Weierstrass]]
* Twintegste ieëw: [[Tom Apostol]], [[Luitzen Egbertus Jan Brouwer|Luitzen Brouwer]], [[Pál Erdős]], [[David Hilbert]], [[Kurt Gödel]], [[Don Knuth]], [[John von Neumann]], [[John Nash]], [[Alan Turing]], [[André Weil]], [[Andrew Wiles]]
<!-- Zie ook een meer volledige [[lijst van wiskundigen]]. -->
[[Categorie:Wiskónde]]
{{Link FA|ia}}
{{Link FA|ka}}
{{Link FA|la}}
{{Link FA|mk}}
{{Link FA|vo}}
|