Computer: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door Legobot.
Idioten.
Tekslien 1:
{{Link portaal|Computer}}{{Link portaal|Informatica}}
{{dialek|Nuts}}
[[Bestand:Apple2.jpg|thumb|[[Apple II]], een van de eerste [[personal computer]]s]]
'ne '''Computer''' is 'n apparaat woemit gegaeves volges formeil procedures ([[algoritme]]s) kinne weure verwèrkt. De Computer weurt in bepaalde Zuid-Limburgse sjtreke ouch waal <big>'ne ordinatäör</big> geneumd. Meistal weurt mit 't woerd computer 'n [[digitaal]] apparaat bedoeld, maar d'r besjtunt ouch [[analoge computer]]s.
== PC's ==
[[Apple]] brach in de jaore saeëvetig es örsjte d'r Microcomputer, Personal Computer of PC óp d'r [[maert (economie)|maert]]. Allewiel is [[IBM]] d'r groeëtste producaent.
[[Plaetje:Personal computer, exploded.svg|350px|right|Oonderdele van 'ne computer.]]'ne PC (kiek de tekening hienaeve) besjèèt oet de volgende oonderdele:
* 1. 't Sjaerm
* 2. 't Moderbord
* 3. De processor
* 4. 't Geheuge
* 5. Oetbreiingskaarte
* 6. De voeding
* 7. CD/DVD-sjpeuler/branner
* 8. Hel sjief
* 9. De moes
* 10. 't Toetsebord
 
Een '''computer''' is een apparaat waarmee gegevens volgens formele procedures ([[algoritme]]n) kunnen worden verwerkt. Meestal wordt met het woord computer een [[digitaal]] apparaat bedoeld, maar er bestaan ook [[analoge computer]]s.
Oersjpronkelik woerd 't Ingelsje woerd <!-- os Limburgs is tonaal! :) --> ''computer'' gebroek veur emes dae mujlike bereikeninge oetveurde, mit of zonger mechanische hulpmiddele - vergeliek ouch de Duutsje term vuur computer: "Rechner" (raekeneer) en de Zuud-Afrikaanse term veur computer: "rekenaar" - meh later woerd de term ouch gebroek om apparate te beneume. Moderne computers weure vuur väöl mië gebroek dan allein [[mattemetik|wiskundige]] toepassinge. Ouch väöl [[administratie]]ve en [[financië|financieile]] take weure aan de computer opgedrage, evels [[informatie]]vuurziening ([[internet]]) en [[amusement]]. Ouch weurd de computer gebroek om [[proces]]se aan te sjture, beveurbild de assemblage van [[auto]]'s doer [[robot]]s.
 
Oorspronkelijk werd het Engelse woord ''computer'' gebruikt om iemand mee aan te duiden die gecompliceerde berekeningen uitvoerde, met of zonder mechanische hulpmiddelen – vergelijk ook de Duitse term voor computer: ''Rechner'' (rekenaar), de Afrikaanse term voor computer: ''rekenaar'' en de niet-ingeburgerde Nederlandse variant ''rekenaar''. Moderne computers worden voor veel meer gebruikt dan alleen [[wiskunde|wiskundige]] toepassingen. Ook veel [[administratie]]ve en [[financiën|financiële]] taken worden aan de computer opgedragen, het Franse woord voor computer was eerst ''calculateur'' of rekenaar en evolueerde naar ''ordinateur'', letterlijk iets wat ordent en regelmaat aanbrengt.
De opboew van de computer kint as volgt weure vuurgesjtild:
# De [[elektronica]] weoroet de computer besjtit weurd meistal [[hardware]] genump.
# Dees hardware weurd bie 't opsjtarte aangesjtuurd doer firmware (bie [[PC]]'s bekind as [[BIOS]]), basale [[software]], die nuudig is om 't [[besjturingssysteim]] te laje.
# De kern van 't besjturingssysteim behiert 't wèrkgeheuge, 't verdeile van de processortied, 't behiere van 't interne gegaevestransport, 't oetveure van programma's en 't verzurge van ein of mië invoor- en oetvoormechanismes.
<!-- Het besturingssysteem voorziet daarnaast de computer van een werkomgeving waarin allerlei faciliteiten ter beschikking worden gesteld.-->
# Applicatiesoftware is de programmatuur die weurd gebroek om specifieke funkties oet te veure woeveur de computer is aangesjaf.
 
[[Informatica]] is deDe [[weitesjapwetenschap]] die tiggeliektegelijk mitmet de ontwikkeling van de computer is ontsjtangeontstaan, is de [[informatica]].
 
Computers zijn in te delen in een aantal types. Zo zijn er [[supercomputer]]s, grote computers (of [[mainframe]]s), [[minicomputer]]s, [[Personal computer|persoonlijke computer]]s en [[spelcomputers]]. Dit lemma gaat hoofdzakelijk over de laatste twee types.
Inkele [[besjturingssysteim]]e:
 
* [[DOS]] ('''D'''isk '''O'''perating '''S'''ystem)
Sinds de grote opkomst van de computer worden zij ook gebruikt voor [[informatie]]voorziening ([[internet]]) en [[amusement]]. Bij de moderne [[productie]] worden computers [[implementatie|geïmplementeerd]] om [[machine]]s mee te besturen en om processen mee aan te sturen, bijvoorbeeld bij de assemblage van [[auto]]'s door [[robot]]s. Doorgaans wordt hiervoor een [[programmable logic controller]] gebruikt.
* [[GNU/Linux]]
 
Door de verregaande miniaturisering en snelheidsvergroting is het steeds vaker mogelijk functionaliteit die voorheen in [[hardware]] werd aangebracht softwarematig te implementeren. Het grote voordeel van een dergelijke ontwikkeling is dat achteraf functionaliteit kan worden toegevoegd.
 
In [[1980]] introduceerde [[IBM]] zijn [[Personal Computer]]: de IBM-PC. Dit in navolging van eerdere initiatieven, zoals de [[Altair 8800]], Tandy [[TRS-80]], [[Apple II]] en [[Commodore (bedrijf)|Commodore]] PET-computers en de [[homecomputer]]s. De IBM-compatible pc vormde echter uiteindelijk de standaard (met tegenwoordig als enige uitzondering de [[Apple Macintosh|Mac]]), nadat vele fabrikanten de computer goedkoop kloonden en zodoende het ontwerp standaardiseerden. Inmiddels speelt de pc in het dagelijks leven van veel mensen een essentiële rol.
 
== Opbouw ==
{{Infobox}}
|
Enkele besturingssystemen:
* [[DOS (besturingssysteem)|DOS]]
* [[Linux|GNU/Linux]]
* [[Berkeley Software Distribution|BSD]]
* [[Mac OS]]/
* [[MACMac OS X]]
* [[OS/400]]
* [[Unix]]
* [[Microsoft Windows|Windows]]
* [[CP/M]]
* [[VMSRISC OS]]
* [[VMS (besturingssysteem)|VMS]]
* [[Beos]]
* [[Google Chrome OS]]
|}
De opbouw van de computer is voor te stellen in lagen.
# De [[elektronica]] waaruit de computer grotendeels bestaat wordt meestal aangeduid met [[hardware]] (dat overigens in het [[Engels]] een veel bredere betekenis heeft).
# Om deze hardware aan te sturen wordt een computer bij het opstarten automatisch geladen met de meest basale software, die nodig is om onder andere de schijfconfiguratie te bepalen, en om te bepalen van welke schijf het [[besturingssysteem]] moet worden geladen. Deze laag wordt ook wel [[firmware]] genoemd, en staat in de [[Personal computer|pc]]-wereld bekend als [[BIOS]]. Op andere platforms heeft deze code een andere naam, bijvoorbeeld ''microcode'' in een [[IBM System i]], MacROM op de [[Apple Macintosh]] en Open Firmware op de latere Macs. Na het laden van deze firmware is de computer gereed om een besturingssysteem te laden. En op de huidige Intelmacs wordt er gebruikgemaakt van [[Extensible Firmware Interface|EFI]], de opvolger van de BIOS.
# De kern van het besturingssysteem heeft als belangrijkste functies het beheren van het werkgeheugen, het verdelen van de processortijd, het beheren van het interne gegevenstransport, het uitvoeren van programma's, en het verzorgen van een of meer invoer- en uitvoermechanismen. Het besturingssysteem voorziet daarnaast de computer van een werkomgeving waarin allerlei faciliteiten ter beschikking worden gesteld. De meningen lopen uiteen over wat een besturingssysteem moet bevatten, zo vindt [[Microsoft]] dat een [[internet]][[Webbrowser|browser]] ingebakken moet zijn, vindt [[Sun Microsystems|Sun]] dat een [[JVM]] onontbeerlijk is, en vindt [[IBM]] dat [[OS/400]] een ingebouwde [[database]] moet hebben. In ieder geval bevat een besturingssysteem faciliteiten om het vaste geheugen (harddisks) te beheren, en om programma's uit te voeren.
# De scheiding tussen functies van een besturingssysteem en de onderdelen van de applicatiesoftwarelaag is dus vaag. Onder applicatiesoftware wordt verstaan de programmatuur die wordt gemaakt of aangeschaft om de specifieke functies uit te voeren waarvoor de computer is aangeschaft. Denk hierbij aan boekhoudprogramma's, tekstverwerkers, [[Customer Relationship Management|CRM]]-software, salarisadministratie en verkoopsystemen, maar ook aan webservers, printer[[stuurprogramma|drivers]] en allerlei andere hulpprogramma's.
 
== Hardware ==
{{Infobox}}
|
Interne hardware:
* [[voeding (elektronica)|de voeding]]
* [[moederbord|een moederbord]]
* [[Processor (computer)|een processor]]
* [[computergeheugen|het geheugen]]
* [[harde schijf|de harde schijf]]
* [[RAID|de schijf- of RAID-controller]]
* [[Dvd|cd-/dvd-speler en brander]]
* [[Universal Serial Bus|een USB-controller]]
* [[videokaart|een videocontroller]]
* [[geluidskaart|een geluidscontroller]]
* [[netwerkkaart|een netwerkcontroller met eventueel]] [[wifi]] en/of [[Bluetooth]]
* [[modem|een interne modem]]
* [[FireWire|een FireWire-controller]]
 
Mogelijke externe hardware:
* [[Beeldscherm|monitor]]
* [[Toetsenbord (computer)|toetsenbord]]
* [[muis (computer)|muis]]
* [[printer]]
* [[Scanner (grafisch)|scanner]]
* [[Modem|externe modem]]
* [[luidspreker]]s
* [[microfoon]]
* [[webcam]]
* [[USB-stick]]
|}
Onder hardware wordt verstaan "alle tastbare onderdelen in en aan de computer". Er wordt onderscheid gemaakt tussen interne hardware en externe hardware. Interne hardware zit in de behuizing van de computer. Externe hardware wordt aangesloten op een van de [[poort (computer)|poorten]] op de computer. De Nederlandse vertaling van het Engelse woord "external hardware" of "peripheral" wordt ook randapparatuur genoemd.
 
Veel hardware wordt volgens bepaalde standaarden gemaakt, vooral binnen het segment van de [[Personal Computer|pc]]. Regelmatig wordt een standaard vervangen door een verbeterde versie, waardoor oudere apparatuur niet altijd meer uitwisselbaar is met nieuwere. Dit kan een reden zijn om een computer volledig te vervangen. De historie kent enkele voorbeelden van verouderde hardware.
* [[Diskette]] - een opslagapparaat dat bestaat uit een dunne schijf van een flexibele magnetische opslagmedium met een harde plastic hoes die de schijf beschermt van deuken.
* [[Iomega]] ZIP drive - een medium capaciteit verwisselbare schijf-opslagsysteem, geïntroduceerd door Iomega in 1994.
 
=== Pc ===
Een voorbeeld uit de praktijk van de pc: de [[Muis (computer)|muis]] werd in de [[1980-1989|jaren 80]] meestal aangesloten op de [[seriële poort]] en de [[printer]] op de [[parallelle poort]]. Beide poorten konden ook gebruikt worden om te communiceren met een andere computer. De aansluiting voor de muis en het toetsenbord zijn later vervangen door de [[PS/2-interface]]. Tegen het einde van de [[1990-1999|jaren 90]] werden muizen uitgerust met een [[Universal Serial Bus|USB]]-verbinding. Ook de printer, die de afgelopen jaren sterk verbeterd is, werkt tegenwoordig meestal via een USB-poort, hoewel sommige printers ook nog op de parallelle poort aangesloten kunnen worden. Muizen die op de seriële poort aangesloten kunnen worden, zijn tegenwoordig een zeldzaamheid. Communiceren met andere computers gebeurt tegenwoordig bijna uitsluitend in netwerken, met ook hier weer een beperkt aantal standaarden.
 
=== Overige architecturen ===
Andere [[computerarchitectuur|architecturen]] dan de pc (zoals de [[SPARC|Sun SPARC]], [[RS/6000|IBM RS/6000]] of [[Silicon Graphics, Inc|SGI]]), hebben vaak eigen standaarden. Ook deze zijn uiteraard aan verandering onderhevig. Wel ziet men steeds vaker dat standaarden ''geharmoniseerd'' worden en dat apparatuur daardoor met vrijwel alle typen computers kan werken. Een voorbeeld hiervan is de [[Universal Serial Bus|USB]].
 
Het overwicht van de Intel-architectuur betekent ook dat voor veel computermerken Intel de ''de facto''-standaard wordt. Zo werd in 2006 voor het eerst een [[Apple Inc.|Apple]] [[Apple Macintosh]] op de markt gebracht met een Intel [[x86-instructieset|x86-gebaseerde]]-architectuur en is de Intel-architectuur bij [[Sun Microsystems|SUN]], [[Hewlett-Packard|HP]] en [[IBM]] de leiding aan het nemen.
<!-- ***stukje hieronder is té specifiek voor de pc, kan wellicht beter daarheen verplaatst worden
Ook interne hardware is aan dergelijke wijzigingen onderhevig. Het [[moederbord]] bevat alle aansluitpunten van de interne hardware. Het moederbord bevat chips om data van en naar de processor te dirigeren. Alle interne onderdelen moeten aangepast zijn op het moederbord. Moderne moederborden hebben de nieuwste standaarden in huis: [[Serial ATA|SATA]] voor de harde schijf, [[PCI Express|PCI Express]] voor onder andere de videokaart en de oudere [[PCI]]-uitbreidingssleuven.
 
[[Bestand:Computer onderhoud.jpg|thumb|Onderhoud aan computer]]
Als men van een bepaalde standaard wil afwijken, moet men een speciale [[PCI-kaart]] of [[PCI Express]]-kaart op het moederbord aansluiten die een [[interface]] vormt tussen de computer en de "afwijkende" apparatuur. Een voorbeeld is de [[SCSI]]-standaard. Deze voorziet net als [[Integrated Drive Electronics|IDE]] in een aansluiting op harde schijven en [[cd-rom]]-spelers. Apparaten die aan de SCSI-standaard voldoen zijn duurder dan IDE- en SATA-drives. SCSI-apparatuur is wat robuuster, gaat langer mee en is bestand tegen langdurig zware belasting. Het grote voordeel is dat er een groot aantal schijven op één interface kan worden aangesloten. Daarnaast kunnen de volumes van de afzonderlijke schijven worden gecombineerd tot één groot volume, met automatische back-upmogelijkheden. Voor IDE-schijven is deze laatste functionaliteit beschikbaar met een [[RAID|RAID-controller]].
 
In de periode waarin de USB-standaard opkwam ondersteunden de oudere moederborden nog geen USB. Men kon een USB-kaart kopen die op de PCI-interface kon worden aangesloten. Moderne moederborden hebben een aantal USB-poorten ingebouwd. Deze ontwikkeling is ook van toepassing op de videokaart, de geluidskaart en de netwerkkaart. Deze zijn geïntegreerd op het moederbord. Als men echter betere prestaties wil krijgen, wat bij het spelen van bepaalde spellen wenselijk is, kan men bijvoorbeeld een videokaart of geluidskaart bijplaatsen. De videokaart of geluidskaart op het moederbord wordt dan uitgeschakeld.
 
Naast de verschillende standaarden voor randapparatuur en interne apparatuur die aangesloten kan worden op het moederbord bestaan er ook verschillende standaarden voor het moederbord. Deze komen tot uiting in de aansluiting van de [[voeding (elektronica)|voeding]] en de lay-out van het bord. De behuizing van de computer moet aan dezelfde standaard voldoen. Sinds [[1983]] kennen we de [[IBM Personal Computer|XT]]-standaard. Deze was destijds meer een aanduiding voor een type computer, de [[IBM PC XT]]. IBM heeft de toon aangegeven qua architectuur, waardoor andere fabrikanten de architectuur van IBM overnamen om compatibel te blijven. De opvolger AT kwam in [[1984]]. Ook hier geldt: dit is het type computer [[IBM Personal Computer|IBM PC AT]]. Kenmerkend van deze computers is dat deze computers alleen aan- en uitgezet kunnen worden met een netschakelaar. Als men de schakelaar nog eens indrukt, gaat de computer meteen uit. Problemen ontstonden bijvoorbeeld als de computer werd uitgezet terwijl een bestand werd weggeschreven naar de harde schijf. Bij de eerste versies moest de gebruiker zelf de opdracht geven om de harde schijf in een veilige toestand te zetten, zodat deze niet beschadigde bij het uitzetten van de pc. [[ATX]] is de opvolger van AT. De computer kan aangezet worden door toetsenbord of muis te bewegen, via het netwerk, of de aan-uit-schakelaar. Om de computer uit te zetten, geeft men een softwarematige opdracht, waarna de computer de bestanden opslaat en zichzelf uitschakelt. Nadeel is dat de uitgeschakelde computer nog altijd een sluipverbruik aan elektriciteit heeft. In noodgevallen kan men de computer uitschakelen door de drukknop een aantal seconden vast te houden en natuurlijk ook door de stekker uit het stopcontact te trekken. De computer schakelt dan uit zonder te wachten op de opdracht van het besturingssysteem.
 
Als mogelijke opvolger van ATX wordt [[BTX]] genoemd.
-->
 
== Geschiedenis ==
{{Zie ook|Zie ook: [[Geschiedenis van de computer]]}}
 
=== Mechanische computers ===
De geschiedenis van de computer begint met de geschiedenis van het [[rekenen]]. Vanouds hebben mensen hulpmiddelen ontwikkeld voor berekeningen die niet gemakkelijk uit het hoofd gemaakt konden worden, zoals de [[kerfstok]] en het telraam ([[abacus (rekentuig)|abacus]]). Toen de behoefte aan berekeningen steeds complexer werd ontwikkelde men tabellen met hulpgegevens (bijvoorbeeld [[logaritme]]tabellen als hulp bij het [[vermenigvuldigen]]). Ook de [[rekenliniaal]] was een uitvinding om het rekenen makkelijk te maken.
 
Als er zeer veel gerekend moest worden werden veel mensen ingezet. Deze zaal met rekenaars werd dan ook aangeduid met het woord computer. In het [[Verenigd Koninkrijk]] waren naar aanleiding van de koloniale scheepvaart veel centra met menselijke computers ontstaan. Deze maakten tabellen die voor [[navigatie]] konden worden gebruikt. Ook in andere gebieden vonden deze tabellen gretig aftrek, zoals de [[astronomie]].
 
[[Charles Babbage]], een wiskundige, vroeg zich af of de tabellen niet machinaal gegenereerd konden worden. Hiervoor bedacht hij in [[1822]] de "[[differentiemachine]]" (''differential engine''): een concept voor een machine die tabellen van [[veelterm]]en kon uitschrijven. De machine werkte mechanisch en de tandwieltechniek was nog niet geavanceerd genoeg om tot een goed resultaat te komen. Verder veranderde Babbage steeds het ontwerp van de machine.
 
Aldus kwam hij in [[1833]] met de "[[analytische machine]]" (''analytical engine''). Deze machine zou met invoer vanaf [[ponskaart]]en wiskundige bewerkingen kunnen uitvoeren. Deze machine wordt algemeen gezien als het concept van de computer, maar is nooit gebouwd.
 
Wel zijn er (nog tot in de tweede helft van de twintigste eeuw) vele mechanische [[rekenmachine]]s gebouwd en gebruikt. Een van de eerste ontwerpen ([[1645]]) was van de hand van [[Blaise Pascal]]. Omdat deze machines niet programmeerbaar waren, noemt men ze in het algemeen geen computer.
 
Pas in [[1938]] bouwde de [[Duitse]] fysicus [[Konrad Zuse]] de eerste computer, de [[Z1]]. Ook Zuses machine werkte nog mechanisch, maar Zuse had het zichzelf een stuk eenvoudiger gemaakt door van het binaire stelsel gebruik te maken. Enkele jaren later bouwde Zuse de eerste volledig functionele elektromechanische computer, de [[Z3 (computer)|Z3]].
 
=== Elektronische computers ===
Door de [[Tweede Wereldoorlog]] kreeg de ontwikkeling van computers een snelle vlucht. In het [[Verenigd Koninkrijk]] werd van de [[Colossus (computer)|Colossus]] gebruikgemaakt om Duitse geheime codes te kraken, onder andere die van de [[Enigma (codeermachine)|Enigma]]-codeermachine. De Colossus was de eerste elektronische computer, gebruikmakend van [[elektronenbuis|elektronenbuizen]]. De eerste computer in de VS was de [[ENIAC]], die enkele klaslokalen in beslag nam. De eerste computer in Nederland was de [[ARRA I|ARRA]] bij het [[Mathematisch Centrum]]. De eerste computer in een commerciële omgeving was de [[Miracle (computer)|Miracle]], een [[Ferranti]] Mark I bij het [[Royal Dutch Shell|Shell]]-laboratorium in Amsterdam.
In de periode dat het permanente geheugen (de [[harde schijf]]) nog niet algemeen bestond, was het invoeren van gegevens of programma's in een computer vrij moeizaam. Dit gebeurde oorspronkelijk met schakelaartjes en [[ponsband]], nog iets later met [[ponskaart]]en, en in een nog later stadium met [[magneetband]]en.
[[Bestand:Fotothek df n-35 0000073 Facharbeiter für Satztechnik.jpg|right|260px|thumb| Vrouw gebruikt computer voor haar werk (1983)]]
De computers in de jaren 1950-1980 waren vooral [[mainframe]]s: zeer grote computers, waar honderden tot duizenden gebruikers gelijktijdig op konden werken. Vooral banken en verzekeringsmaatschappijen gebruikten zulke mainframes op grote schaal. De mainframe was verbonden met de gebruikers via een simpele applicatie op een bureaucomputer (vroeger ook wel via een zogenaamde ''domme'' [[Computerterminal|terminal]]). De mainframe is met de komst van de kleine computers nog niet volledig uitgestorven en wordt nog steeds gebruikt door professionele instellingen. De bekendste bouwer van mainframes is [[IBM]].
 
=== Miniaturisatie ===
Met de enorme ontwikkeling van de [[elektronica]] en de [[Halfgeleider (elektronica)|halfgeleiders]], toegepast in [[transistor]]en, kon de computer veel kleiner en sneller worden. Later werden de transistors geïntegreerd in een [[geïntegreerde schakeling]]. De [[microprocessor]] is zo'n geïntegreerde schakeling. Hoewel microprocessor-gebaseerde computers zoals de [[Commodore (bedrijf)|Commodore]] PET (Personal Electronic Transactor) en de [[Apple II]] al vanaf het midden van de jaren zeventig opgang deden, was de [[IBM PC]] uit [[1981]] het eerste systeem dat expliciet met de naam [[personal computer]] op de markt werd gebracht. De pc werd steeds goedkoper en gemakkelijker te gebruiken waardoor steeds meer bedrijven en huisgezinnen er een kochten. De ontwikkelingen gaan voort, zakenmensen gebruiken veelal een [[laptop]] om met hun computer op stap te gaan. De steeds verdere miniaturisering leidt er toe dat de kleine [[Personal Digital Assistant]] (pda) met steeds meer mogelijkheden in beeld komt. Ook veel apparaten zoals wasmachines, videorecorders, [[digitale camera]]'s en dergelijke bevatten tegenwoordig een computer om allerlei zaken te regelen, deze worden dan meestal een ingebed systeem of - in het Engels - [[embedded system]] genoemd.
 
== Computertoepassingen ==
Tegenwoordig worden computers op het werk veelal aangesloten op een [[computernetwerk]], waarbij verschillende gebruikers met een eigen pc gebruikmaken van [[software]] en data die op een centrale opslagplaats ([[server]]) zijn opgeslagen. Voor het ophalen van bestanden van internet wordt meestal een breedbandverbinding gebruikt en in een heel enkel geval nog een modem[[inbelverbinding]]. Breedbandverbindingen zijn naast goedkoper ook vele malen sneller dan [[inbelverbinding]]en. Een voorbeeld van een breedbandverbinding is: [[computernetwerk]], een [[router]], die is gekoppeld aan een breedbandinternetverbinding zoals [[DSL]], [[kabeltelevisie|kabel]], [[E1 (telecommunicatie)|E1]], [[T1 (telecommunicatie)|T1]] of [[glasvezel]]. In het geval van een groot computernetwerk wordt vaak gebruikgemaakt van een [[proxyserver]] om de gegevens van het internet te "filteren".
 
Een toepassing van computers die nog sterk in opkomst is, is die van de [[kunstmatige intelligentie]], welke toegepast wordt in onder andere [[Videospel|computerspellen]] en de [[robotica]].
 
Thuis worden computers veel gebruikt om [[Videospel|computerspellen]] te spelen, informatie via [[internet]] op te zoeken en voor communicatie door middel van [[e-mail]], [[chatten (communicatie)|chatten]] (een veel gebruikt programma hiervoor is [[Windows Live Messenger]]) en [[internetforum]]s. Ook telefoneren via het internet is tegenwoordig in opkomst. Een veelgebruikte applicatie hiervoor is [[Skype]]. De huidige generatie computers is ook uitstekend te gebruiken om digitale foto- en videobestanden te [[digitale beeldbewerking|bewerken]]. Veel mensen gebruiken de computer ook voor correspondentie, hun administratie of als mediacenter voor het afspelen van muziek of bekijken van foto's.
 
In het [[onderwijs]] wordt de computer gebruikt voor het opzoeken van informatie en tekstverwerking voor het maken van huiswerk zoals werkstukken en verslagen. Steeds meer [[student]]en gebruiken een [[laptop]].
 
== Zie ook ==
{{Zusterproject klein
| commons = Category:Computer hardware
| wiktionary = computer
| wikiversity =
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote = computer
| wikinews =
| wikidata =
}}
* [[Personal computer]]
* [[Informatica]]
* [[Computernetwerk|Netwerk]]
* [[Lijst van computerpioniers]]
* [[Hobby Computer Club]]
* [[Computerkast]]
* [[IBM PC-compatibel]]
 
== Externe link ==
* {{en}}[http://www.techterms.com/ Website met computertermen]
 
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Computer-article.ogg|21754183}}
[[Categorie:Computer|*]]
 
[[Categorie:Computer| ]]
{{Link FA|he}}
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Computer"