Frankriek: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door FransGielen.
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
 
{{landjtabel|
| naomlandj = Frankriek
| vlag = [[Plaetje:Flag of France.svg|120px|Vlag van Frankriek]]
| waope = [[Plaetje:Armoiries république française.svg|120px|Waope van Frankriek]]
| lokasie = [[Plaetje:LocationFrance.png|250px|Locatie van Frankriek]]
| taole = [[Frans]]
| hoofstad = [[Paries]]
| staotsvörm = [[Rippebliek]]
| staotshoof = [[François Hollande]] (saer [[2012]])
| titelhoofregering = premier | naomhoofregering = [[Manuel Valls]]
| km2 = 547.030 | pctwater = 0,26
| inwoeners = 60,2 miljoen | deechde = 111
| munteinheid = [[Euro]] | valutacode = EUR of €
| tiedzaone = +1
| fiesdaag = [[14 juli]]
| vouksleed = [[La Marseillaise]]
| tld = fr | landjcode = FRA | tillefoon = 33
}}
 
'''Frankriek''' ies e land in Wes-[[Europa]] en lidsjtaat van de [[EU]]. 't Ies ein van de groatste leng van Europa, mèt 'n oppervlakte van 547.030 km². De hoofsjtad van Frankriek ies [[Paries]].
 
== Geografie ==
In 't zuje grens Frankriek aan [[Sjpanje]], de [[Middellandse Zie|Mieddellandse Ziè]], [[Andorra]] en [[Monaco]]. In 't oaste grens 't aan [[Italië]], [[Zjwitserland]] en [[Duutsjland]]. Aan de noordgrens liegke [[Belsj]] en [[Luxemburg (land)|Luxemburg]]. De wesgrens weurt gevörmp door [['t Kanaal]], de [[Atlantische Oceaan]] en de [[Golf van Biskaje]].
 
't Landsjap van Frankriek ies heuvelechtig in 't noorde en 't weste. De res van 't land ies bergechtig. Aan de oaskant liegke de Franse [[Alpe]], de [[Jura]] en de [[Vogeze]]. De zuudgrens mèt [[Sjpanje]] weurt gevörmp door de [[Pyreneeë]]. De Franse [[Ardenne]] liegke in 't noordoaste. Centraal-Frankriek weurt gedomineerd door 't [[Centraal Massief]], e plateaugebergte.
 
De groatste sjtad van Frankriek ies de hoofsjtad Paries, mèt in de sjtad en de [[agglomeratie]] dao-umheen ongevaer 12 miljoan inweunersj. Wiejer belangrieke sjtae zint ónder andere: [[Marseille]], [[Lyon]], [[Lille]], [[Toulouse]], [[Nice]], [[Bordeaux]] en [[Rouen]].
 
== Economie ==
Nao de [[Twiède Waereldoorlog]] voltrok ziech de metamorfose van landboew- nao industriemaatsjappie. Es belangriek lid van de [[EU]] haet Frankriek plaatsgenómme bie de tièn groatste industriële. 54 % Van de opervlakte van 't land weurt gebruuk veur de landboew-economie, Frankriek ies nao de [[VS]] de groatste exporteur van landboewproducte op de waereld. De deensverlenende sector haet 'n aandeil van ruum twiè-derde in 't [[BNP]].
 
== Besjtuur ==
Frankriek ies 'n [[democratie|democratische]] [[republiek]]. De president weurt veur vief jaor gekoze (véúr 2002 waor dat 7 jaor). De Franse volksvertegewoordiging besjteit oet de [[Assemblée Nationale]], mèt 577 zetels, en de [[Senaat]].
 
De president haet ouch, same mèt de biesjop van 't Catalaanse [[Urgell]], 't opperbesjtuur euver Andorra. Daomèt dreug 'r de oet de middelièwe daterende titel 'Prins van Andorra'.
 
===Regio's, departemente en arrondissemente===
[[Plaetje:Départements régions (France) de.svg|300px|right|Regio's en departemente in Frankriek]]
[[Plaetje:Départements et régions de France - Noname.svg|thumb|300px|right|Departemente in Frankriek mèt hun administratief nummer]]
 
Frankriek ies verdeild in 22 [[regio]]'s. Dees regio's zint weer onderverdeild in [[departement]]e, [[arrondissement]]e, [[kanton]]s en [[gemeinte]]s. Daoneve zint d'r ouch nog 4 euverzièse departemente: [[Guadeloupe]], [[Martinique]], [[Frans-Guyana]] (Frans: ''Guyane française'') en [[Réunion]]. Dees departemente höbbe alle veer de administratieve sjtatus van regio. Frankriek haet nog ander euverzièse gebiedsdeile, 't zoagenaamp ''Territoire d'outre-mer''.
 
== Taal ==
[[Plaetje:Langues de la France1.gif|thumb|300px|right|Tale in Frankriek]]
De officieel taal ies [[Frans]]. Dao zint ouch een aantal sjtreektale, bieveurbeeld [[Baskisch]], [[Bretoens]], [[Catalaans]], [[Corsicaans]], [[Nederlands]], [[Nederalemannisch|Elzassisch]] en [[Occitaans]]. Tot nog neet zoa lang geleje woort 't gebruuk van dees sjtreektale ontmoedig door de regering en de sjoale. Tegewoordig weurt op sommige sjoale waal lès gegeve in dees minderheidstale, meh Frans ies nog altied de enige officieel taal van de euverheid.
 
== Historie ==
't Frankriek van huuj besjleit 't groatste deil van Keltisch en Romeins [[Gallië]], meh de naam ies aafgeleid van de [[Franke]], eine Germaanse sjtam dae ziech relatief laat haet gevörmp en ziech vestigde in 't [[Romeinse Riek]].
 
't Groatste deil van de gebiede die tegewoordig Frankriek vörme zint in [[486]] onder [[Clovis]] vereinig. Hae vereinigde de Franke in ein riek: Frankriek. Meh me neumde 't toen nog ummer Gallië. Naodat Clovis gesjtorve waor, woort 't gebied mièrder kière gesjpliets ónder de [[Merovinge|Merovingische]] dynastie.
 
De twiède Frankische dynastie, die van [[Karolinge]], kaom aan de mach in 't miedde van de [[achste iew|achste ièw]]. Nao de doad van [[Sjarel de Groate]] woort 't riek van de Franke in drieje gedeild, in 'n oastelek, 'n westelek en 'n mieddedeil. 't Westelek deil woort later Frankriek.
 
De aafsjtammelinge van Sjarel de Groate, de Karolingersj, regeerde gebiede die euvereinkómme mèt 't tegewoordige Frankriek tot [[987]]. In dat jaor woort [[Hugo Capet]] tot keuning van Frankriek gekroand. Hae sjtiechde ein nuuj dynastie, 't [[Hoes Capet]]. Wie 't Hoes Capet in [[1328]] gein rechsjtreekse manneleke opvolgersj miè houw, heel me ziech aan de [[Salische wèt]]. Dat beteikende dat d'r gein vrouw aan de mach koes kómme. Me koos dus eine nuje keuning, [[Filips VI van Frankriek|Filips VI]], oet 't [[Hoes Valois]]. Dees dynastie regeerde tot aan [[1589]], wie ze woort opgevolg door 't [[Hoes Bourbon]]. 't Hoes Bourbon bleef aan de mach tot aan de [[Franse revolutie]].
 
<!--À la suite de la Révolution, la monarchie fut renversée et la République fut proclamée. Sous le Premier Empire, la France contrôla brièvement la majeure partie de l'Europe mais s'épuisa dans sa lutte contre le Royaume-Uni qu'elle avait entamée dès l'Ancien Régime. Quelques décennies plus tard, sous le Second Empire, le pays connut les débuts de la deuxième industrialisation. Sous la Troisième République, la France possédait un vaste empire colonial (ouest de l'Afrique - Indochine).
 
Regel 6 ⟶ 63:
 
Depuis les années 1960, la réconciliation, puis la coopération avec l'Allemagne ont permis à la France de jouer le rôle de moteur de la construction européenne, notamment avec la Communauté économique européenne. Aujourd'hui, elle est l'un des principaux pays de l'Union européenne, partisane d'une Europe politique forte.-->
 
Frankriek guft zich snel euver in oorlogen[[Categorie:Europese len]][[Categorie:Frankriek|*]]
''Zuug ouch [[Keuninge, keizers en presidente van Frankriek]]''
{{Sjabloon:Departemente in Frankriek}}
{{Sjabloon:Regio's in Frankriek}}
{{Europa}}
{{Link FA|ceb}}
{{Link FA|eo}}
{{Link FA|gv}}
 
[[Categorie:Europese len]]
[[Categorie:Frankriek|*]]
 
{{Link FA|fr}}
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Frankriek"