Architectuur: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door Addbot.
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Bestand:Bauhaus.JPG|thumb|[[Bauhaus]]-school, [[Dessau]]]]
'''Architectuur''' (vaan 't [[Nuigrieks|Grieks]] αρχή = veurnaomste en τέχνη = vakmansjap) is de kuns vaan 't oontwerpe vaan gebouwe. 'n Wijer definitie zouw 't oontwerpe vaan de gaanse gebouwde umgeving, vaan 't macroniveau vaan [[planologie]], [[steibouwkónde]] en [[landsjapsarchitectuur]] tot 't microniveau vaan [[meubulair]] binne de grènze vaan de architectuur lègke.
[[Bestand:Neomodernist facade in Pretoria.JPG|thumb|Neomodernistische architectuur in [[Pretoria]]]]
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Architectuur-article.ogg|25658154}}
 
== Bereik en doele ==
'''Architectuur''' is de [[kunst]] en [[wetenschap]] van het ontwerpen van de gebouwde omgeving; inclusief steden, gebouwen, interieurs, landschappen, meubelen, objecten enzovoort. Vroeger werd het woord '''bouwkunst''' meer gebruikt, dat nu voornamelijk nog voor de [[esthetica|esthetische]] kant van het bouwen wordt gebruikt, terwijl '''[[bouwkunde]]''' met name voor de technische kant wordt gebruikt. Een bepaalde beoefenaar van de architectuur heet een [[architect]].
Al volgens 't allerajdste bewaord gebleve wèrk euver dit thema, [[Vitruvius]] zie ''De Architectura'', móste gooj gebouwe sjoenheid (''venustas''), stevegheid (''firmitas'') en nöt (''utilitas'') combinere; (klassieke) architectuur kin 'n evewiech en co-ordinatie tösse die drei elemente geneump weure, boebij gein element euverhiers. 'n Modern definitie zuut architectuur es get tot esthetische, structureel en functioneel euverweginge huurt aon te spreke. Väöl minse zeen 't evels zoe tot functie bij alle criteria 'n cruciaal rol speult ouch bij esthetische en psychologische.
 
<!----Architecture is a multi-disciplinary field, including within its fold mathematics, science, art, technology, social sciences, politics, history, philosophy, and so on. In Vitruvius' words, "Architecture is a science, arising out of many other sciences, and adorned with much and varied learning: by the help of which a judgement is formed of those works which are the result of other arts". He adds that an architect should be well versed in fields such as music, astronomy, etc. Philosophy is a particular favourite; in fact one frequently refers to the philosophy of each architect when one means the approach. Rationalism, empiricism, structuralism, poststructuralism, and phenomenology are some directions from philosophy influencing architecture.---->
Volgens het vroegste overgeleverde werk over het onderwerp, "[[De architectura|Over architectuur]]" van de Romein [[Vitruvius (architect)|Vitruvius]], is de architectuur gestoeld op drie principes: schoonheid (''venustas''), stevigheid (''firmitas'') en bruikbaarheid (''utilitas''). Ze kan dan worden omschreven als de balans tussen deze drie elementen, waarbij geen van drieën dus overheersend is ten opzichte van de andere twee.
 
[[Categorie:Architectuur|*]]
==Geschiedenis ==
[[Categorie:Kuns]]
{{Zie hoofdartikel|geschiedenis van de bouwkunst}}
De [[geschiedenis van de bouwkunst]] begint reeds in de jonge [[steentijd]]. Iedere periode en plaats heeft bepaalde stijlkenmerken. Studie van de geschiedenis van de bouwkunst maakt deel uit van de [[kunstgeschiedenis]].
 
=== Beroemde bouwwerken ===
Er zijn over de hele wereld veel verschillende [[opstal (bouwwerk)|bouwwerken]] zoals onder andere:
* [[Zeven wereldwonderen van de antieke wereld]]
* [[New7Wonders of the World]]
* Bouwwerken op de [[Werelderfgoedlijst]]
 
== Bouwstijlen ==
{{Zie ook|Zie ook: [[Tijdlijn van de bouwkunst]]}}
 
Er zijn diverse stromingen en bouwstijlen zoals onder andere:
{{Kolommen2|Kolom1=
* [[Amsterdamse School (bouwstijl)|Amsterdamse School]]
* [[Arcologie]]
* [[Art deco]]
* [[Art nouveau]]
* [[Barokke architectuur]]
* [[Bauhaus]]
* [[Bossche School]]
* [[Centraal wonen]]
* [[Chicago School (architectuur)|Chicago School]]
* [[Classicisme]]
* [[Deconstructivisme]]
* [[Delftse School]]
* [[Dordtse gevel]]
* [[Oud-Egyptische architectuur|Egyptische architectuur]]
* [[Empirestijl]]
* [[Expressionisme]]
* [[Functionalisme (architectuur)|Functionalisme]]
* [[Gotiek]]
* [[Oud-Griekse architectuur|Griekse architectuur]]
* [[Hightech (design)|Hightech]]
* [[Hollands classicisme]]
| Kolom2=
* [[Renaissance in de Nederlanden#Architectuur|Hollandse renaissance]]
* [[Internationale Stijl (architectuur)|Internationale Stijl]]
* [[Islamitische architectuur]]
* [[Jugendstil]]
* [[Minimalisme (architectuur)|Minimalisme]]
* [[Neoclassicistische architectuur|Neoclassicisme]]
* [[Neogotiek]]
* [[Neostijlen]]
* [[Nieuwe Bouwen]]
* [[Nieuwe Haagse School (bouwstijl)|Nieuwe Haagse School]]
* [[Nieuwe zakelijkheid#Nederlandse architectuur|Nieuwe zakelijkheid]]
* [[Organische architectuur]]
* [[Palladianisme]]
* [[Postmodernisme (architectuur)|Postmodernisme]]
* [[Rationalisme (architectuur)|Rationalisme]]
* [[Romaanse architectuur]]
* [[Romeinse architectuur]]
* [[Slow architecture]]
* [[De Stijl]]
* [[Structuralisme (architectuur)|Structuralisme]]
* [[Traditionalisme (architectuur)|Traditionalisme]]
* [[Wezerrenaissance]]
}}
 
== Monumenten ==
Er zijn vele [[monument (erfgoed)|monumenten]] in Nederland waaronder de [[rijksmonument]]en.
* [[:categorie:Monument|Artikelen over monumenten]]
* [[Lijst van termen in de bouwkunde|Bouwkundige begrippen met betrekking tot monumenten]]
* [[Monument (erfgoed)]]
* [[Monumentenzorg]]
 
== Opleidingen ==
In Nederland;
* [[Academie van Bouwkunst]] (te [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]], [[Arnhem]], [[Groningen (stad)|Groningen]], [[Maastricht]], [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]] en [[Tilburg]])
* [[Technische universiteit]] (te [[Eindhoven]] en [[Delft]])
 
In Vlaanderen:
* Burgerlijk Ingenieur Architect (Aan de universiteit): Master in de ingenieurswetenschappen: te [[Gent]], [[Leuven]] of [[Brussel (stad)|Brussel]]
* Architect (aan een Hogeschool): ''Master in de architectuur'':
** Henry van de Velde instituut te Antwerpen, onderdeel van de Artesis Hogeschool Antwerpen.
** Sint-Lucas Architectuurschool, onderdeel van de [[Hogeschool voor Wetenschap & Kunst]], met campus te [[Gent]] en te [[Schaarbeek]], [[Brussel (stad)|Brussel]]. Tegenwoordig is dit een academische bacheloropleiding georganiseerd door de KU Leuven.
** Departement Architectuur van de [[Provinciale Hogeschool Limburg]] te [[Diepenbeek]]
Na beide opleidingen wordt men toegelaten tot het beroep, mits een begeleide stage van twee jaar, aansluitend op de studie.
 
== Wedstrijden ==
* [[AM/NAi Prijs]]
* [[Archiprix]]
* [[Architectuurprijs Haarlemmermeer]]
* [[Euregionale Architectuur Prijs]]
* [[Europan]]
* [[Gouden Pyramide]] (voor inspirerend opdrachtgeverschap)
* [[Lensvelt/De Architect Interieurprijs]]
* [[Pritzker Architecture Prize]]
* [[Prix de Rome]]
 
== Beurzen ==
Er worden diverse beurzen georganiseerd in de [[Benelux]], waaronder het jaarlijkse [[Batibouw]] in [[Brussel (stad)|Brussel]], de tweejaarlijkse [[Bouwbeurs]] in de [[Jaarbeurs Utrecht]] en de [[Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam]].
 
== Zie ook ==
* [[Bouwkunde]]
* [[Dag van de Architectuur]]
* [[Indiase architectuur]]
* [[Industriële vormgeving]]
* [[Lijst van architecten]]
* [[Lijst van hoogste gebouwen ter wereld]]
* [[Lijst van termen in de bouwkunde]]
* [[Papierarchitectuur]]
* [[Rijksbouwmeester]]
* [[Vlaams Bouwmeester]]
 
== Externe links ==
* [http://www.nai.nl/ Nederlands Architectuurinstituut, NAI nieuws en informatie]
* [http://www.architectuur.org/gids.php De Digitale Architectuurgids, database op architecten, stijlen, periodes]
* [http://rijksmonumenten.nl/ Database Nederlandse rijksmonumenten]
* [http://www.architectuurgids.nl/ Architectuurgids.nl met meer dan 2500 Nederlandse architectuurprojecten]
 
{{Commonscat|Architecture}}
{{Gesproken Wikipedia|Nl-Architectuur-article.ogg|1024718}}
 
[[Categorie:Architectuur| ]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Architectuur"