Universeel Verklaoring vaan de Rechte vaan de Mins: Versjèl tösje versies

[[Plaetje:Declaration_of_Human_Rights.jpg|thumb|250px|Déclaration des Droits de l'Homme et du Citoyen oet de Fraanse Rivvelutie.]]

De '''Universeel Verklaoring van de Rechte van d'r Miensj''' waoërt op [[10 december]] [[1948]] dör alle lede van de [[Verenigde Naties]] getekend.

 

== Beteikenis ==

Wereldwiet weurt dees verklaoring gezeen es 'n moreel en juridisch staanderd. Zoe zien väöl groondwètte gebassierd op dees verklaoring (dit is veurel gans klaor bij versjillende [[Afrika]]anse len die nao 1948 oonaofhenkelek vaan [[Europa]] zien gewore) en is 't de basiek veur edere minserechtebeweging in de wereld. Dèks weurt door politici en leijers verwies nao de verklaoring, mètnaome es 't geit um internationaal betrèkkinge. Veur e groet gedeilte is de Verklaoring op de Déclaration oet de [[Franse Rivvelutie]] gebassierd, meh ouch de [[Veer Vrieheije]] vaan de veurmaolegen [[VS|Amerikaanse]] prizzedent [[Franklin Delano Roosevelt]] heet groet invlooi gehad. De Veer Vrieheije staon veur de Vrieheid vaan Meiningsuting, Vrieheid vaan [[Relizjie]], Vriewoering vaan Mankatie en Vriewoering vaan Straank (Vreis). Veural de [[Holocaust]] heet väöl lui tot bewege gezat. Dit zörgde d'rveur tot de Verklaoring veural door vereiniginge oonder 't [[Jäödom]] is opgezat. Evels vilt ouch op tot de Verklaoring, veural veur häören tied, väöl aondach gief aon de vrouw. Dit kump door de groete vinger die de feministe in de pap hadde. Me perbeerde oet alle relizjie en ideologieë vraogstökker te verwirke, hei kraog veural [[Gandhi]] väöl aondach. Mèt daank aon de [[Sovjet-Unie]] is väöl aondach besteid aon discriminatie, get boe de Amerikane minder enthousias euver waore, die in dee tied nog in väöl staote wirkde mèt racistische wètte (veural bestömp veur blaanke en tege zwarte). [[Latiens Amerika]] had al 'n tiedje daoveur 'n gezaomeleke verklaoring veur minserechte gemaak en wilde allein mer euvergaon op 'n gezaomelek Verklaoring es hun [[socialisme|socialistische]] ideologie, die de meiste len in dee tied deilde op dat continent, d'r in verwirk woorte. Dit is daan aoch dudelek te zeen. Roosevelt hamerde d'r op tot de Verklaoring neet binden mós zien um tot dat neet realiseerbaar zaw zien veur de gans wereld. Heer kraog geliek. Oetindelek kaom de neet-bindend verklaoring mer mèt meuite door de VN. De len die ziech oetindelek tröktrokke oet 't oonderteikene d'rvaan waore de Sovjet-Unie mèt vief aander Oos-Europese staote, [[Zuid-Afrika]] (door hun extreme rasselier) en [[Saudi-Arabië]], die 't neet von passe bij de [[islam]]. Dat dewijl de aandere islamitische len de verklaoring wel oonderteikende.