Budapes: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
K Ortjens verplaatsde pagina Boedapes nao Budapes
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Mofers}}
[[Plaetje:BudapestMap23.gif|thumb|Ligking van BoedapesBudapes]]
 
[[Plaetje:Budapest Chain Bridge.jpg|thumb|Zich óp de kittingbrögk en Pes.]]
'''Boedapes(t)Budapes''' ([[Hóngaars]]: ''Budapest'', oetkal: ['budɒpɛʃt], boedoppesjt) is de höidstad van [[Hóngarije]]. De stad is gelaenge aan waerszieje van de [[Donau]] (Hóngaars: ''Duna'') en teltj zoeaget 1,7 miljoen inwoeaners. De stad waerdje in 1873 gevormp door 't samevoge van Boeda en Óbuda óp de rechterover van de Donau mit Pes op de linkerover. Veur 1873 nömdje me de stej gezamelik Pes-Boeda.
 
De stad hèrberg bao 20% van al inwoeaners van Hóngarije en speeltj in 't landj 'n dominante rol op bao al gebiede (bestuur, hanjel, industrie, verkieër, cultuur). 't Is daonaeve 't belangriekste verkieërsknouppöntj en (in toenömmendje mate) 't cultureel hert van Centraal-Europa. De lóchhave Ferihegy International Airport vervöltj 'n belangrieke rol in de positie van BoedapestBudapest in Midde-Europa.
 
== Gesjiedenis ==
Beide overs van de Donau waerdje al door de Romeine bewoondj: op de plaats van 't hujig stadsdeil Óbuda loog Aquincum, en op de plaats van Pes 't kleinder Contra-Aquincum. In 35 v.Chr. kome de oorspronkelike bewoeaners in aanraking mit de Romeine, wen e Romeins leger ónger leiding van Octavianus, de latere keizer Augustus, 'ne veldjtóch óngernoom. Ong. 10 v.Chr. waerdje d'r 'n Romeinse provincie gevormp tösje de Oeastelike Alpe, de Donau en de Sava (Sau), die Pannonia waerdje genömp.
 
De Hóngaren versjene pas ieëuwe later, taenge 't jaor 900. Ónger leiding van Árpád vereuverdje ze dit gebied, det nag veurtjlaefdje ónger de naam Pannonia en wotoe Boeda en Pes behuuerdje. Ze óngernome roeaftóchte toet in 't hujig Pruses, Frankriek en Italië. Pas naodet ze door keizer Otto I ware verslage, beslaote ze zich veur good te vestige in 't hujig BoedapesBudapes en de wiejen ómgaeving.
 
Boeda, det strategisch op 'nen heuvel lègk, kreeg in 1247 e kestieël en waerdje in 1361 de höidstad van 't keuninkriek Hóngarije. Ónger keuning Matthias Corvinus maakdje Hóngarije en Boeda 'ne blöitied door.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Budapes"