Relizjie: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
De ierste vraog beantwoord
Tekslien 46:
[[File:Karmashugden.JPG|left|thumb|Bepaolde lui bereike de staot vaan perfekte kènnis door gooj karma, volges bepaolde relizjie. Door de hindoes weurt dit ''moksha'' geneump, door de boedhiste ''nirvana''. 'n Aontal vaan dees verleechte lui kiere trök um de minsheid te liere euver de wege nao de vrijheid; ze weure ''bodhisattva's'' genömp door de hindoes en ''lama's'' door de boedhiste.]]
De veurnaomste relizjie die ziech betaome bis de Oesterse relizjie zien hindoeïsme en boeddhisme, evels valle hei oonder ouch de veurnaomste relizjie vaan [[China]], taoïsme en confucianisme, en de veurnaomste relizjie vaan [[Japan]], shinto. Taoïsme woort mie es twiedoezend jaor geleije in China gestiech door [[Lao Tzu]], dee weurt gezeen es de autäör vaan de [[Tao Te Ching]], 't book boeop de taoïstisch [[filosofie]] is gebassierd. Dees relizjie propagiert de einvajd en oonbaotzöchdegheid mèt de Tao, 't centraol en sjikkend princiep vaan 't universöm. Volges de wet vaan de tao (Limbörgs: de weeg) kiert alles trök nao zie beginpönt en zit 't gans beslote in zien deile. Door de tao geit alles vaan 'ne staot vaan neet-zien nao zien en weer trök nao neet-zien. Door de tao oongeheenderd zien geng te laote goon, weurt de wereld 'ne röstege plaots. [[Confucius]] waor 'ne lieraar oet de periood 551 bis 479 veur Christus, dee doezende studènte had en haverwege zie leve 't taoïsme verleet en op zien theorieje 't confucianisme stiechde. Heer geluifde d'r in tot de minsheid 'ne staot vaan perfectie kos bereike door de geis te költiviere. In zien lier weurt de touwiejing aon de awwers en rituele benaodrök, en weurt d'r väöl weerde gehech aon oontwikkeling, zelfcontrol en moreel gooj sociaol activiteite. Allewel 't confucianisme mie 'n wereldbesjouwing waor euver wie me e zjuust en moreel good leve kos leije en gein georganizierde relizjie, woorte de ideeje vaan Confucius de staanderd in de Chinese polletiek en weitesjap en woort 't oetindelek aongenomme es de keizerlek ideolozjie. 't Confucianisme heet 'n geweldeg invlooj gehad op aander Oesterse relizjie, zoewie 't taoïsme en 't boeddhisme. 't Boeddhisme heet ziech evels veur 't groetse gedeilte gebassierd op 't hindoeïsme, dat de veurnaomste relizjie vaan [[India]] is. Hindoes geluive in de b[[brahma|rahma]], 'n iewig, ooneindeg princiep dat gei begin en ind kint en de brón en inhaajd is vaan al 't leve. Daoneve geluive Hindoes in [[transmigratie]] (de ziel die bij d'n doed in 'n aander liechaom euvergeit) en [[reïncarnatie]] (de krink vaan doed en weijergeboorte). Hindoes geluive ouch in [[karma]], 't idee tot iemes zien handelinge in 't eint leve 'n direk effek höbbe op de gebäörtenisse in 't kommend leve. Veur hindoes kump de verlossing wienie ze oetindelek weure bevrijd vaan de krink vaan leve en doed. Op de lètse twie relizjie, confucianisme en hindoeïsme, is boeddhisme groetedeils gebassierd, de veurnaomste relizjie vaan Centraol- en Oes-Azië. Veur boedhiste is de wereld 'n gevengenis vaan lieje en illusie die lui aofhilt vaan 't vinde vaan de vrijegheid en verleechting. Boeddhiste geluive tot 't dool vaan 't leve is tot me liert tot niks ummertouw blijf veurbestande en dat lieje oontsteit doortot lui ziech hechde aon de dinger in 't daogeleks bestande. Lui zien veurbestömb um de krink vaan leve en doed te herhaole, bistot ze bis dit inziech komme. Slechs door ziechzelf ls te make vaan de begierte en door hun eige identiteit op te geve, kinne lui bevried weure oet dees krink. De oetzöndering vaan de Oesterse relizjie is shinto, 'n lokaol en inheims relizjie vaan Japan, die de naodrök ligk op de veriering vaan de natuur, de veurawwers en de aw helde. Dees relizjie benaodrök de däög vaan 't leve mèt e 'woer hart', dat wil zègke oprech en rechgesjaope, 'ne staot dee slechs meugelek is door ziech bewös te zien vaan 't goddeleke. Get dat alle Oesterse relizjie gemein höbbe is dat me neet geluif in eine God. Sommege boedhiste geluive gaaroets neet in 'ne God, hindoes geluive weer in hoonderde gäöj. De kringloup vaan natuur, leve en doed is ouch get wat me kin trök vinde in de Oesterse relizjie en najleks in de Abrahamse relizjie.
 
==Veer levesvraoge==
De veer groete filosofische levesvraoge laote meistens good 't versjil zien tösse versjèllende relizjie. De vraoge zien euver 't algemein:
* Boeveur is me op eerd?
* Wie mót me leve?
* Wat gief 't nao d'n doed?
* Boeveur gief 't koed?
 
Um de ierste vraog te beantwoorde, mót me weite tot 't innegste boe relizjie 't euverins zien op groond vaan dees vraog, is tot 't 'n reij gief boeveur me op eerd is. Eder relizjie opziech nuujd lui um mèt te doen un häör spiritueel reis. Die reis is ein vaan de groetse dinger die relizjie kinne aonbeije en de vörm d'rvaan versjilt groet per relizjie, evels allemaol mèt dezelfde boodsjap: me is hei veur 'n reij en mèt 'n buut. Oet force vaan de christene beveurbeeld, betaomp eus reis en de reij boerum v'r op eerd zien oet 't vinde vaan de verlossing vaan de zun en 'n iewegdäörend leve in d'n hiemel. 't Christendom heet volges weitesjappers dit idee vaan d'n hiemel of 't paradies opgepik oet 't [[zoroastrisme]], 'n aw [[Perzië|Perzisch]] relizjie. De zoroastristische roots zien ouch trök te vinde in de islam. Mohammedaone geluive naomelek tot de reis de meneer boe-op me de leefhöbbende euvergaaf aon de wil vaan God bewies, zoewie die weurt oonderweze door de profeet Mohammed, zoetot me, naotot me beoerdeild is op d'n Daag vaan 't Oerdeil, de brögk euversteek dee nao de gare vaan 't Paradies leijt.
 
De hindoes dinke evels weer get gans aanders: me is op eerd um 'n spiritueel zeuktoch te make, zoetot me bevried kin weure oet de krinkloup vaan 't ummertouw weer gebore weure en op die meneer kine oontsnappe aon de tiejlekheid vaan 't minslek leve. Op groond vaan de Boedhiste reis me weg vaan 't lieje nao 'ne staot vaan zien boe-in me bis woere wiesheid en verleechting is gekoume.
 
De jäö make 'n reis die 'n meneer is um hun leefde veur God te toene door zien geboje in de praktiek te bringe; dees veraandere en redde neet allein de jäö meh ouch de wereld.
 
====<nowiki/>====
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Relizjie"