Viele: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Vielender}}
[[Image:Vijlen.jpg|thumb|300px|right|Viele / Ville]]
'''Viele / Ville''' (Nederlands: Vijlen) is e [[dörp]] in de [[gemeinte|gemingde]] [[Vols]] in 't [[heuvelland]] va [[Nederlands Limburg|Zuid Limburg]]. D'r naam kunt van 't [[Latien]]s villa of villare en heejmit weëd bedoeld ing (here)boerderei òpóp e landgód. De hoezer en [[haof (boerderie)|höf]] van 't dörp bevinge zich óp d'r Vielenerberg (192m.) en in 't dal van de Mecheler- of Lombergerbaach. Doa woane óngeveer 1500 luuj.
In de buurt liegkt d'r groeëte [[Vielenderbusj]].
 
==Buurtsjappe==
Beej Viele huurehure de [[buurtsjap]]pe:
* [[Komeresj]] ([[Kamerig]]) ([[Camerig]]) ([[Génziej]])
* [[Kotteze]] ([[Cottesse]]) ([[Génziej]])
* [[Harles]] (Harles)
* [[MamelesMamelis]] ([[Mamelis]])
* [[Mellesjet]] ([[Melleschet]])
* [[G'n Root]] ([[G'n RòtRót]]) ([[Rott]])
 
==Gesjiedenis==
An d'r Kelderwaeg zow ing [[Romeinse villa|villa]] oet de Romeinse tsiet ha gesjtange. ÒchÓch weëd gesjproake uvver e adelik hoes ''Termoere''. Dae naam kunt truuk in e hoezercomplex, in de Vielendersjtroat. I 1016 weëd òchóch gesjproake uvver inge hof ''Viele'', noe d'r ''Munnikshof'' (Vielendersjtroat 51) geneumd, is ing sjenking an de [[abdij Burtscheid|abdei va Burtsjeid]] i [[AokeOche]] (Aken). D'r naam Munnikshof herinnert an de vreugervrugger abdei va Burtsjeid. Die abdei how in 't midde van d'r [[14e eeuw]] väöl land i egedom in dìs sjtreek. D'r pastoer van de [[parochie]] woäd beneumt durch de [[abdis]] van dìsde abdei. De abdis, GròndvrawweGróndvrauwe van de heerlikheed Viele / Ville, how 't òchóch vur 't zage uvver 't beheer van d'r Vielenerbusj. D'r [[Arnold van Gemmenich]] hat in 1319 als allodium (vreej erfgód) d'rdae busj an de abdei gesjònkegesjónke. De collectieve gebroeksrechte van dae busj, i 1539 vasgelaat in e reglement òp ing perkamente 'Waldrolle', bloofbleef bis 1940 verbòngeverbónge mit de höf en hoézer in de zès Vielender 'Rotten'. Dat zunt: Kamerig, Kottese, Berg, Mameles, Ròt en Viele.
In de [[hièrlikheid|heerlikheed]] Viele / Ville howwe ze, graad wie i Hozelt óp d'r Öcherwaeg (Akerweg)'t hoes 'A g'ne Banket', ing [[sjepebank]]. I Viele / Ville woate de zittinge gehauwe in d'r [[hof (boerderei)|hof]] 't Pannes (Panhoes) (brouwerei).
I 1656 zunt de [[sjepebank]]e va Vols-Hozelt en Viele / Ville, òngerónger 't gezag van de Sjtate-Generaal beejgenee gegange.
 
==Dörp==
[[Plaetje:VieleMaartenwkped07.JPG|thumb|300px|Brónze beeld va Martinus in de gelieknamige kirk va Viele / Ville]]
Hieël hoeëg liegkend en doadurch al va wiedaaf te zieë, is de [[Katholiek]]e kirk, gewied an d'r hillige [[heilige]] [[Maarten]] (Martinus). Òp de plaatsj woa e auwer gebouw hat gesjtange, bouwet d'r architect [[Weber]] i [[1862]] ing [[neo-gotiek|neo-gotische]] zaalkirk. D'r hoeëge toerm va 58 meter is i [[1878]] veëdig kómme. Binne zunt de róng pilare en de kruutsgewelve ópvallende elemente.
In de kirk bevinge zich sjildereie en [[kruutswaeg|kruutswaegsjtasies]] van d'r Limburgse kunstenaer [[Charles Eyck]].
 
ÒpÓp de kruutsinge va waeg, sjtunt benoa uvveraal [[kruuts|veldkruutser]]. <br>
E paar [[carréboerderie|groeëte höf]] bevinge zich in 't dal: d'r ''Munnikshof'', d'r ''Grunnewig'' en d'r [[vakwerk]]hof '''t Pannes''. D'r hof ''Hopsjet'' liegkt bovve òp d'r Vieleberg.
 
't Dörp tìlttelt 2 [[wiengoodwiengód|wiengaarde]]: St.[[Martinus]] en St.[[Hubertus]].
 
==Vereins==
De harmonie en óch de drumband heesjehisje Sint-Martinus. Mit 't fès va Sint Maarten, [[11 november]] vingt inge lampionne-optochóptsóch plaatsj mit d'r 'hillige' óp 't peëd.<br>
De [[sjötterie|sjutterei]] hat als patroeënhillige [[Sint Joep]] (Josef).<br>
D'r [[carnavalsvereniging|vastelaovendsverein]] heesjt "De [[Schnapsnaze]]". (schnapssjnaps is sjterke drank).
 
==Bekende persoeëne==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Viele"