Viele: Versjèl tösje versies

An d'r Kelderwaeg zow ing [[Romeinse villa|villa]] oet de Romeinse tiettsiet ha gesjtange. Òch weëd gesjproake uvver e adelik hoes ''Termoere''. Dae naam kunt truuk in e hoezercomplex, in de Vielendersjtroat. I 1016 weëd òch gesjproake uvver inge hof ''Viele'', noe d'r ''Munnikshof'' (Vielendersjtroat 51) geneumd, is ing sjenking an de [[abdij Burtscheid|abdei va Burtsjeid]] i [[Aoke]] (Aken). D'r naam Munnikshof herinnert an de vreuger abdei va Burtsjeid. Die abdei how in 't midde van d'r [[14e eeuw]] väöl land i egedom in dìs sjtrieëksjtreek. D'r pastoer van de [[parochie]] woäd beneumt durch de [[abdis]] van dìs abdei. De abdis, Gròndvrawwe van de heerlikheed Viele / Ville, how 't òch vur 't zage uvver 't beheer van d'r Vielenerbusj. D'r [[Arnold van Gemmenich]] hat in 1319 als allodium (vreej erfgód) d'r busj an de abdei gesjònke. De collectieve gebroeksrechte van dae busj, i 1539 vasgelaat in e reglement òp ing perkamente 'Waldrolle', bloof bis 1940 verbònge mit de höf en hoézer in de zìszès Vielender 'Rotten'. Dat zunt: Kamerig, Kottese, Berg, Mameles, Ròt en Viele.

In de [[hièrlikheid|heerlikheed]] Viele / Ville howwe ze, juusgraad wie i Hozelt óp d'r AokerwaegÖcherwaeg (Akerweg)'t hoes 'A g'ne Banket', ing [[sjepebank]]. I Viele / Ville woate de zittinge gehottegehauwe in d'r [[hof (boerderei)|hof]] 't Pannes (Panhoes) (brouwerei).

I 1656 zunt de [[sjepebank]]e va Vols-Hozelt en Viele / Ville, ònger 't gezag van de Sjtate-Generaal beejeneebeejgenee gegange.

Hieël hoeëg liegkend en doadurch al va wiedaaf te zieë, is de [[Katholiek]]e kirk, gewiejdgewied an d'r hillige [[heilige]] [[Maarten]] (Martinus). Òp de plaatsj woa e auwer gebouw hat gesjtange, bouwet d'r architect [[Weber]] i [[1862]] ing [[neo-gotiek|neo-gotische]] zaalkirk. D'r hoeëge toäntoerm va 58 meter is i [[1878]] veëdig kóamekómme. Binne zunt de ròngróng pilare en de kruutsgewelve opvallendeópvallende elemente.

In de kirk bevinge zich sjildereijesjildereie en [[kruuswaegkruutswaeg|kruutswaegsjtasies]] van d'r Limburgse kunstenaer [[Charles Eyck]].

De harmoneijharmonie en òchóch dèrde drumband heesje Sint-Martinus. Mit 't fès va Sint Maarten, [[11 november]] vingt inge lampionne-optoch plaatsj mit d'r 'hillige' òpóp 't peëd.<br>

D'r [[carnavalsvereniging|vastelaovendsverein]] heejsjtheesjt "De [[Schnapsnaze]]". (schnaps is sjterke drank).

* [[Pastoer Schleiden]] sjrèfsjreef in ùt't [[Vielender plat|Vielender]] [[dialek|plat]].

{{GemeinteVolsGemingdeVols}}