Middeliewe: Versjèl tösje versies

{{Dialek|Klummesj}}

De '''Middeliewe''' is de periode tösje 't einde van de [[Romeins Riek|Romeine]] in d'n 5e iew nao [[Christus]] tot 't begin van de godsdeensoorloge van de 16e iuw. 't Is veural d'n tied woeë-in 't [[Christendom]] de dominantie [[religie]] in [[Europa]] woert en de [[Islam]] in [[Arabië]] ontsjtong en groeët woort.

<br />De Middeliewe is op zich 'ne vraeme naam: d'r tied tösje twieë tiedperke. In 't [[Ingels]]j ''the Dark Ages'' of de dónker iewe. Dizze naam had d'r aan biegedrage dat de Middeliewe 'n negatief beteikenis krege. 't Waor zoegenaamd d'r tied woeë-in niks nöttigs is gebeurd, d'r tied tösje de groeëte Romeine en d'n tegewoordige tied. Zoëwie väöl dinger, is dit neet waor. In de Middeliewe wert de sjtaatkundige basis gelag veur 't hudig Europa, de heróntdekking van ouw weitensjap ([[Pythagoras]], [[Archimedes]]) en 't beginne van nuje ([[Newton]], [[Galileo]]), 't ontsjtaon van allerlei instituties, [[universiteit]]e, vriehede van börgersj, belangrieke agrarische óntwikkelinge ([[driesjlaag sjtèlsel]], d'r [[ploog]]) die d'r explosieve gruj van de bevolking nao de [[Zjwarte Doeëd]] of [[Pes]] van [[1348]] meugelik makde.