Historie va Cyprus: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekslien 129:
In [[1959]] waor 't daan zoewiet: Cyprus woort oonaofhaankelek, evels woort dao 'ne groete ''mer'' achter gezèt bij 't Cypriotisch verdraag dat in [[oktober]] [[1959]] in de [[Zwitserland|Zweitserse]] [[Zürich]] woort geslote tösse 't Vereineg Keuninkriek, Griekeland en Törkije. Dees drei len wilde naomelek allemaol hun mach (blieve) höbbe in 't laand. 't VK es kroenkolonie, Griekeland in de sfeer vaan de enosis en Törkije had zien radars op 't noorde gezat, dat veural door Törks-Cypriote woort bevolk. In 't verdraag stoond tot Cyprus neutraol mos blieve en dus geine vaan hun kante maag keze. Zaw dit wel gebäöre zaw elk vaan de drie lein 't rech bis interventie höbbe. De vörm en maote vaan interventie woort evels neet good besjreve in 't verdraag, boedoor bis allewijl me kin diskerere of Törkije d'r good aonndeed later, in [[1974]], 't noorde binne te valle.
't Doel waor um vaan Cyprus 'n soort Mediterraons [[Belsj]] te make. De groondwèt bepaolde tot vaanaof [[16 augustus]] [[1960]] ein vaan de twie leiders (ofwel de prizzedent, ofwel de viceprizzedent) Grieks-Cypriotisch mos zien en de aander Törks-Cypriotisch. Allewel de Törks-Cypriote meh oet achtien persent vaan bevolking bestoond op dat memint, woort dit deil vaan 't volk gereprizzentierd door daarteg persent vaan de parlemèntszetels, daarteg persent vaan de ambteleke fönkties, veerteg persent vaan de politiemach en in bepaolde belaangrieke oonderwerpe, wie keeswèt en belestingwètgeving zelfs viefteg persent vaan de stumme in de hen heet, boedoor ze dös 'n soert vetorecg gadde. In de plaotse boe ein vaan de twie groepering mie es vief persent vaan de bevolking betaomde moos d'r 'n vice-börgemeister zien mèt 'n aandere achtergroond es de börgemeister. (Beveurbeeld: Es de börgemeister vaan Nicosia Grieks-Cypriotisch waor, daan moos de vice-börgemeister Törks-Cypriotisch zien, en aandersum).
In praktiek bleek dit systeem evels neet te wèrke. Al hendeg snel goof 't perbleme bij 't vervölle vaan plaotse in de ambtenaoreij, 't leger en de pelitie en de organisaotie vaan de gesjeije gemeintebesture, die neet vaan de groond kaom. Ouch gebruukde de Törks-Cypriote hun veto um belaangrieke belastingwetgeving te blokkere. 't Bestuur kaom bis stilstand, boedoor de prizzedènt besloot um in [[1963]] 'n aontal wijzeginge in de groonwèt veur te stèlle, die de invlood vaan de Törks-Cypriote zaw vermindere. Heidoor oontstoond d´r ´n oetbarsting vaan geweld op Cyprus. De Britte boje hunnen hölp aon um vrei te make tösse de twie partieë. Ze woorte nog datzelfde jaor nao binne gebrach en maakde 'n sjijing tösse de Törks- en Grieks-Cypriotische bevolking. Dit waor 't ierse teike vaan de 'greun lijn', die 't noorde en zuie vaan mekaar zaw gaon sjije. 't [[Kolonelsregime]] in Griekeland nom de mach euver en 't land góng vaan 'n aristocratie nao 't fascisme. 't Goof väöl aonhengers vaan dit regime op Cyprus. Al gaw vele doezende Grieks-Cypriotische fasciste Törkstaolege dörpkes in 't zuie aon. Nao mierdere staotsgrepe oontstoond 'n [[1974]] indelek de Cypriotische Rippebliek. Hoonderdoezende Törkstaolege Cypriote vlöchde nao Törkije en Noord-Cyprus umtot ze es illegaol besjojd woorte. In [[1984]] repe de Noord-Cypriote ziechzelf oonaofhenkelek. Bis allewijl weurt [[Noord-Cyprus]] nog ummertouw allein door Törkije erkènd.
== De Europese kwestie ==
| |||