Striekkwartèt: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
{dialek} en foto
K typo
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Tokyo String Quartet.jpg|thumb|E striekkwartèt. Vaan links nao rechs zuut me d'n ierste en twiede violis, de cellis en d'n altviolis, allemaol mèt hun instruminte in de haand.]]
E '''striekkwartèt''' is e [[kamermeziek]]ensemble wat besteit oet twie [[viool|viole]], 'n [[altviool]] (viola) en 'ne [[cello]]. D'n ierste violis weurt soms ''primarius'' geneump. Ouch is 'n striekkwartèt 'n compositie (miestal 'n mierdeilege mèt 'n [[sonnaat]]echtege opzat) veur zoe'n ensemble. 't Striekkwartèt oontstoont midde [[achtienden iew]] (in 't [[rococo]] ofwel vreug-[[klassieke meziek|klassiek]]) oet barokke vörm wie de [[triosonnaat]] meh ouch 't [[concerto grosso]] en de (toen ouch vrij nui) [[symfonie|sinfonia]]; 't laankzaam verdwijne vaan de [[basso continuo]] maakde zien oontstoon meugelek. Aonvenkelek waor 't e relatief oonbelaankriek [[divertimento]]-echteg genre (wat dus veural, in de geis vaan de rococo, es amusemintsmeziek deende), al höbbe gewaardeerde componiste oet deen tied, wie [[Franz Xaver Richter]] en [[Matthias Georg Monn]], wel striekkwartètte gesjreve. Pas ech belaankriek woort 't wie [[Joseph Haydn]] 't genre oppakde. In zien han woort 't striekkwartèt de mies pretentieuze vörm vaan kamermeziek. Veural zien ''Striekkwartètte Op. 33'' ([[1781]]) zörgde veur 'n raasj in de meziekwereld, die väöl aandere, veural Weense componiste inspireerde: [[Ignaz Pleyel]], [[Karl Ditters von Dittersdorf]] en zeker ouch [[Wolfgang Amadeus Mozart]]. Vaanaof [[1800]] nump [[Ludwig van Beethoven]] zie stekske euver: ouch heer zal tientalle striekkwartètte sjrieve die tot ziene mies bezundere en progressieve meziek hure. In de [[romantiek]] sjrieve oonder mie [[Franz Schubert]], [[Robert Schumann]] en [[Felix Mendelssohn-Bartholdy]] striekkwartètte, wie ouch [[Antonín Dvořák]].
 
Ouch modern componiste vaan zier oetereinloupende struiminge gebruke 't gere: hoeg gesjat weure de werke vaan de [[impressionisme|impressioniste]] ([[Claude Débussy]], [[Maurice Ravel]]), de [[Twiede Weense Sjaol]] (ouch wel [[expressionisme|expressioniste]]: [[Arnold Schönberg]], [[Alban Berg]] en [[Anton Webern]]), de neoclassici ([[Igor Stravinski]], [[Paul Hindemith]], [[Sergej Prokovjev]]), etnisch geïnspireerde componiste ([[Béla Bartók]]), gemaoteg modern componiste ([[Benjamin Britten]], [[Dmitri Sjostakovitsj]]) en experimenteel componiste ([[Charles Ives]]). Zelfs bij de [[avant-garde]] vaan nao d'n Twiede Wereldoorlog kump dit traditioneel genre trök: beveurbeeld bij [[Elliott Carter]], [[John Cage]], [[Morton Feldman]], [[Karlheinz Stockhausen]], [[Luigi Nono]], [[Helmut Lachenmann]] en de neomodernistische [[Brian Ferneyhough]]. Ouch componiste vaan de [[minimal music]] ([[Steve Reich]], [[Philip Glass]]), de neoromantiek ([[Krzystof Penderecki]], [[Einojuhani Rautavaara]]) en 't [[postmodernisme]] ([[Wolfgang Rihm]]) höbbe 't genre gebruuk. In de [[popmeziek]] is 't bekind gewore door [[Paul McCartney]] (deen 't al touwpasde in ''Yesterday'') en [[Björk]]. 't [[Kronos Quartet]] heet ziech in versjèllende crossovergenres laote hure.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Striekkwartèt"