Limburgs: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Legobot (Euverlèk | biedrages)
K Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q102172 (translate me)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 12:
}}
 
== Limburgskuttaal ==
[[FilepedoFile:Limburgish language-extent in dutch.png|thumb|Het Limburgse taalgebied incl. [[Noord-Limburgs]] met [[Venlo]] en [[Vèlbedersch|Oost-Bergisch]]]]
{{dialeksec|Norbiks}}
't '''Limburgs''' (ouch waal '''Lèmburgs''', ''Limburgsj'' of ''Limburgisj'') is d'r populaere naam vör 'n verzameling dialekte die in de dialektologie 't [[Nederfrankisch|Zuidoosnederfrankisch]] geneumd werre. Me is ooch d'r term 'Limburgs' gaoë gebruke umdat de mètste gebroekers van dis dialekte in èng van de beide Limburge wonne, mae 't haat och luuj in Wallonië en Duutsjland die dis taal nog kalle. 't Limburgs is dus e [[diasysteem]]. 't Limburgs is ing vaan de winnige [[toeëntaal|toeëntale]] in [[Europa]].
Tekslien 19:
In 1997 tekende de Hollendsje överhèèd 't [[Europees handvest ter erkenning van Europese regionaal tale]] en erkende daomit 't Limburgs in Nederland as Europese regionaal sjtreektaal. De Bèlzje överhèèd haat in 2001 't [[Kaderverdraag inzake de besjerming van nationaal minderhede]] getekend. Vlaandere weigert dit Verdrag te ratificere, oeëdör 't Handvest ter erkenning van regionaal tale neet getekend kan werre en daorum besjteunt dis dialekte in [[Belsj Limburg]] nog neet officieel.
 
== Verspreiing ==
{{dialeksec|Mestreechs}}
't Woord ''Limburgs'' kin op twie maniere gedefinieerd weure: es sumpelweg alle dialekte die in Bèlsj en Hollands Limburg gesproke weure, en es 'n taolkundege einheid. Umtot 't Lèmburgs allewijl es streiktaol erkind weurt, is 't nötteg um die taol taolkundig aof te bakene[[Limburgs#Vootnoot|<sup>1</sup>]]. Boe de grens ligk is nog e bitteke umstreje: vreuger woort ze getrokke mèt de [[Uerdinger Linie]] en de [[Benrather Linie]], 't gebeed dös, boe-in me ''ich maak'' zeet veur ''ik maak'' of ''ich mach(e)''. Dat zouw evels beteikene tot 't [[Venloos]] en 't [[Kirchräödsj]] bei neet tot 'tdeze Lèmburgskuttaal hure. Allewijl weurt es belangriekste kinmèrk 't gebroek vaan sleep- en stoottoon gezeen, en wel 't gebroek vaan de sleeptoon veur de vaan oorsproonk lenger en stoottoon veur de vaan oorsprong körter syllabes. De twiede grens is daan de Benrather Linie, dee 't tonaliteitsgebeed in e noordwestelik deil, 't Limburgs, en e zuidoostelik deil, 't [[Ripuarisch]], verdeilt.
 
Zelfs de [[tonaliteitslien]] es wes- en noordgrens vaan 'tdeze Limburgskuttaal werp probleme op: bekaans ummer gief 't boete dit gebeed nog dialekte die wel 't versjèl tösse de twei toene kinne, meh die ''neet'' in oppositie gebruke. Zoe weurt in 't [[Venrojs]], 't [[Lommels]], en 't [[Sintruins]] wel "gezonge", meh trif me gein wäörd aon die mèt behölp vaan de toene oeterein gehawwe weure. Ouch beveent ziech te zuie vaan Mestreech e [[Neet-tonaol enclaaf van Riems en Aesjde|gebeed zoonder tonaliteit]].
 
Meistal hèlt de besjrieving vaan 't Limburgs bij de Duitsemofrikaanse grens op, behave de [[Zelfkant]], e gebeedsje tot e hèpske oet [[Nederland]] vörmp en inkel jaore bij Nederland heet gehuurd. Toch geit 't Limburgs wied in Duitsland door, tot euver de [[Rien]], woe me vaan ''[[Bergisch]]'' sprik. Dees variante zien allein mèt e weineg routine es Limburgs te herkinne.
 
Soms nump me ouch de mier noordelike dialekte mèt (wie 't Venrojs), meh die zien in essentie [[Braobants]]. Wel kinne de [[Piellands]]e en [[Genneperlands]]e dialekte zuidoostelike kinmèrke wie versjeie saorte [[umlaut]]. De dialekte vaan de dörper oet de Braobantse gemeinte [[Kranedonk]] hure weer wel tot 't Limburgs.
Tekslien 40:
* Dat/ei (e) sjoen keend.
* Die sjoen minse.
Jullie zuigen allemaal
 
Zuug wijer [[Limburgse grammair]] en ouch [[Limburgse klaanklier en spelling]].
 
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Limburgs"