Pruses (land): Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Robot: d'rbie: be-x-old:Прусія |
K gr. |
||
Tekslien 7:
==Historie==
Oersprunkelek waor Pruses e gebeed aon de [[Ooszie]]kös, boe de [[Pruse (Baltisch volk)|Pruse]] woende, e [[Balte|Baltisch volk]], mèt 'n bijhurende [[Baltische taole|Baltische taol]], 't [[Prusisch]]. Dit gebeed kump oongeveer euverein mèt 't later [[Oos-Pruses]], wat allewijl oonder [[Rusland]] en [[Pole]] is verdeild. In [[1266]] woort de [[Duitse Orde]] door keizer [[Frederik II vaan 't Heileg Roems Riek|Frederik II]] beliend mèt dit gebeed; same mèt de [[Pommerelle]] woort dit noe de hoofzedeleer vaan hun staot. Dit lien waor oonderdeil vaan de [[Duitse expansie]] nao 't ooste. Nao '
In [[1618]] kaom 't door vererving aon de käörvoors vaan [[Brandenburg]] (oet 't hoes [[Hohenzollern]]), boemèt 't in 't vervolg 'n einheid góng vörme. Op d'n door evels góng neet Brandenburg meh zjus Pruses in deze boond euverheerse, zeker wie d'n hertog en käörvoors in [[1657]] 't gebeed loskraog vaan Pole. Umtot 't gebeed ouch neet in 't [[Heileg Roems Riek]] laog, waor 't gans oonaofhenkelek. Nao de verheffing tot ''Keuninkriek Pruses'' in [[1701]] breide de staot ziech gaw oet op Duits (veural Noord-Duits) en Pools gebeed. Bekind woort keuning [[Frederik de Groete]]. In de [[Napoleontischen tied]] waor Pruses mèt Oosteriek verboonde tege Fraankriek, meh mós 't toch de annexatie vaan 't haaf groondgebeed en d'n doortoch vaan de Franse legers nao Rösland touwstoon. Nao de [[Slaag bij Waterloo]] en 't [[Congres vaan Wene]] kaom Pruses es 'n Europese groetmach op, die mèt d'n [[Duitse Boond]] actief de politieke vereineging vaan de Duitse staote naostreefde, soms mèt diplomatie, soms mèt oorlog.
| |||