Bree (Nederlands Limburg): Versjèl tösje versies

WiësWies 1945 stôngstóng d'r in de Meulestraot de karakteristieke meule van de 'Pero'.

In de [[Middeliewe]] behuurde Maasbree tot 't groafschapgraofschap [[Kessel]], det weer deil oetmakteoetmakde van 't Euverkwarteer van [[Gelre]] of Spaans [[Opper-Gelre]]. ZoeälsZoewie euveral in dì tied waas ouk in [[Balder]] [[landbouw]] en [[vieëteelt]] 't hoofdmiddel van bestoanbestaon. Tiejens de Spaanse [[Successieoorlog]] ronkrónk 1702 waas 't gebied door [[Pruses (land)|Prusische]] troepe bezoot en zoë bleef 't as deil van [[Prusisch Opper-Gerle]] ongevier 'nnen iew lang [[Duits]].

't Dörp Bree wuurdwuurt veur d'n ierste kier geneumd in 'n akte oet 't joarjaor [[1240]] woarbeejwaorbeej unne'ne Diederik, Hier van [[Altena]], vuüllevuuele rechte schonkschónk aan de [[monnik]] van 't pas gestichte [[kloester]] [[St. Elisabethsdal]] beej [[NunhemNunem]]. In Bree haijhaj Diederik bepoaldebepaolde rechte det hìhee aan de kloesterlinge goafgaof, woarongerwaorónger 't recht om 'n persoen veur te drage dìdae in Bree ‘t [[pesjtoar|pastoerambt]] mocht goangaon bekleijebeklejje. Oet deze [[oerkonde]] bliekt dus duudelijkduudelik, det Bree in 1240 bestongbestóng as [[gemeinschap]] en det 'r 'n [[kerkkèrk]] waas.

't [[Bestuur]] van 't dörp werd, tot de komst van de Franse, gevormd door de [[Schepebank]]. Aan 't hoofd heejvan stond 'nne [[schout]], dìdae door de Hier beneumd werd. Wat Bree betreft kwaam dit recht, ìvenasivvenas d'nde angere [[heerlijke rechte]], achtereinvolgs toe aan de [[graaf]] (later hertog) [[van [[Gelre]], de [[hertog van [[Bourgondië]] en de [[keuning|köning]] van [[Spanje]]. In 1673 kocht de Hier van [[Árse]] dìdae door 'n [[erfenis]] in 't bezit van [[HoësHoes Bree]] gekomen waas, dezedees rechte van de Spaanse köning.

BijnaBeejna alle bewoeners veurzoageveurzaoge in hun lìvensongerhoudlaevensongerhoud door te werke in de landbouw en vieëtilt. D'r loagenlaogen inkeleinkel groeteregroeter boordereëjeboordereeje in Bree, onger angere de [[Kerckenhof]], [[hof Tongerlo]], d'n [[hof aengen Eijnde]], [[Baelshof]], de groeëte en de kleine [[Westeringsehof]] en [[Haenenhof]]. Deze [[hoeve]] ware eigendom van adellijkeadellike hiere of welgestelde burgers oet angereanger plaatse en soms van kerk of kloesters. Ouk haije sommige inwoeners 'n klein boordereeke in eigendom, terwiel angere as daagloener de kost moste zeen te verdene. NoatuurlijkNatuurlik waren d'r ambachtsliede, maar die heije toch mistal ouk 'n boorebedriefke.

Noa 1794 bezoot 't [[Franse leger]] 't gebied en 'n niej [[bestuursorganisatie]] kwaam tot stand. Gemeinte met minder dan 5000 inwoeners werde beej elkaar gevoogd en zoë vormde [[BlierickBlierik]], Balder[[Baolder]] en [[Bree]] samen '[[Mairie de Bree]]', later Maasbree geneumd. De [[gemeinteroadgemeinteraod]] vergaderde in 't BlierickseBlierikse [[RoadhoesRaodhoes]] omdet BlierickBlierik 't groetste dörp van diej gemeinte waas. Sinds 't einde van de 19e iew] hìthit de stad [[Venlo]] verschillende poginge ongernome um BlierickBlierik oet de gemeinte Maasbree los te weken en beej Venlo te voege.

Toen in 1938 [[burgemeister]] Janssens aantrooj, werd de discussie opniej aangezwengeld, dit kierdeeskier door 't [[Nederlands Limburg|provinciaal bestuur]]. Ondanks vuul tìgestandtiggestand van de meiste BlierickseBlierikse roadslederaodslede en vuul BliericknareBlieriknaere, kierde 't getiej langsaam ten gunste van Venlo. Ongertusse broakbraok in 1940 de [[Twedde Wereldoorlog]] oet. En tiejens 't ierste oorlogsjoar veel veur Blierick 't dook. Op 1 ouktoeëberoktoeëber 1940 gebeurde woartìgewaortigge vuul BliericknoareBlieriknaere zich joarelangjaorelang haijehajje verzet: de samenvoogingsamenvoging met Venlo.

Op 1 januari 2010 is de gemeinte opgegoanopgegaon in de nieje gemeinte Pieël en Maas, same met [[Helje]] (Helden), [[Kessel]] en [[Mael]] (Meijel).