Viele: Versjèl tösje versies

[[Image:Vijlen.jpg|thumb|300px|right|Viele / Ville]]

'''Viele / Ville''' (Nederlands: Vijlen) is e [[dörp]] in de [[gemeinte|gemingde]] [[Vols]] in 't [[heuvelland]] va [[Nederlands Limburg|Zuid Limburg]]. D'r naam kunt van 't [[Latien]]sjs villa of villare en heejmit weëd bedoeld ing (here)boerderei ópòp e landgód. De hoezer en [[haof (boerderie)|höf]] van 't dörp bevinge zich óp d'r Vielenerberg (192m.) en in 't dal van de Mecheler of Lombergerbaach. Doa woane óngeveer 1500 luuj.

In de buurt liegkt d'r groeëte [[Vielener busjVielenderbusj]].

Beej Viele hurehuure de [[buurtsjap]]pe:

An d'r Kelderwaeg zow ing [[Romeinse villa|villa]] oet de Romeinse tsiettiet ha gesjtange. ÓchÒch weëd gesjproake uvver e adelik hoes ''Termoere''. Dae naam kunt truuk in e hoezercomplex, in de VielenersjtroatVielendersjtroat. I 1016 weëd óchòch gesjproake uvver inge hof ''Viele'', noe d'r ''Munnikshof'' (VielenersjtroatVielendersjtroat 51) geneumd, is ing sjenking an de [[abdei]] va Burtsjeid i [[OcheAoke]] (Aken). D'r naam Munnikshof herinnert an de vruggervreuger abdei va Burtsjeid. Die abdei how in 't midde van d'r [[14e eeuw]] väöl land i egedómegedom in deesdìs sjtreeksjtrieëk. D'r pastoer van de [[parochie]] woatwoäd beneumt durch de [[abdis]] van deesdìs abdei. De abdis, GróndvrawweGròndvrawwe van de heerlikheed Viele / Ville, how 't óchòch vur 't zage uvver 't beheer van d'r Vielenerbusj. D'r [[Arnold van Gemmenich]] hat in 1319 als allodium (vreej erfgód) d'r busj an de abdei gesjónkegesjònke. De collectieve gebroeksrechte van dae busj, i 1539 vasgelaadvasgelaat in e reglement ópòp ing perkamente 'Waldrolle', bleefbloof bis 1940 verbóngeverbònge mit de höf en hoezerhoézer in de zeszìs VieleterVielender 'Rotten'. Dat zunt: Kamerig, Kottese, Berg, Mameles, RótRòt en Viele.

In de [[hièrlikheid|heerlikheed]] Viele / Ville howwe ze, graadjuus wie i Hozelt óp d'r ÖcherwaegAokerwaeg (Akerweg)'t hoes 'A g'ne Banket', ing [[sjepebank]]. I Viele / Ville woate de zittinge gehouwegehotte in d'r [[hof (boerderei)|hof]] 't Pannes (Panhoes) (brouwerei).

I 1656 zunt de [[sjepebank]]e va Vols-Hozelt en Viele / Ville, óngerònger 't gezag van de Sjtate-Generaal beejgeneebeejenee gegange.

[[Plaetje:VieleMaartenwkped07.JPG|thumb|300px|Brónze beeld va Martinus in de gelieknamige kirk va Viele / Ville]]

Hieël hoeëg liegkend en doadurch al va wiedaaf te zieë, is de [[Katholiek]]e kirk, gewiedgewiejd an d'r hillige [[heilige]] [[Maarten]] (Martinus). ÓpÒp de plaatsj woa e awwerauwer gebouw hat gesjtange, bouwet d'r architect [[Weber]] i [[1862]] ing [[neo-gotiek|neo-gotische]] zaalkirk. D'r hoeëge toermtoän va 58 meter is i [[1878]] veëdig kómmekóame. Binne zunt de róngròng pilare en de kruutsgewelve ópvallendeopvallende elemente.

In de kirk bevinge zich sjilderiejesjildereije en [[kruuswaeg|kruutswaegsjtasies]] van d'r Limburgse kunstenaer [[Charles Eyck]].

ÓpÒp de kruutsinge va waeg, sjtunt benoa uvveraluvveraal [[kruuts|veldkruutser]]. <br>

E paar [[carréboerderie|groeëte höf]] bevinge zich in 't dal: d'r ''Munnikshof'', d'r ''Grunnevig'' en d'r [[vakwerk]]hof '''t Pannes''. D'r hof ''Hopsjet'' liegkt bovve ópòp d'r Vieleberg.

't Dörp tèlttìlt 2 [[wiengood|wiengaarde]]: St.[[Martinus]] en St.[[Hubertus]].

De harmonie en óchòch de drumband hisjeheesje Sint-Martinus. Mit 't fès va Sint Maarten, [[11 november]] vingt inge lampionne-óptsóchoptoch plaatsj mit d'r 'hillige' ópòp 't peëd.<br>

De [[carnavalsvereniging]] hisjtheejsjt "De [[SjnapsnazeSchnapsnaze]]". (sjnapsschnaps is sjterke drank).

* [[Pastoer Schleiden]] sjreefsjrèf in 't VieleterVielender [[dialek|dialectplat]].

* [[Will Kohnen]], sjriever sjtreekromans in 't [[Vieleter|Vielender plat]]