Bieste: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Animal diversity.png|thumb|'n Variëteit aon diverse bieste.]]
De '''bieste''' (ouch wel '''d(i)ere'''; wetensjappelek Latien '''Animalia''') zien de lede vaan 't ''diereriek'', eine vaan de [[riek (biologie)|riek]]e boe-in de modern [[biologie]] [[organisme]]s indeilt. Ze vörme de bès gedocumenteerde hoofgróp vaan organismes. Bieste zien [[eukaryote]] organisme die [[zuurstof]] inaoseme en [[koledioxied]] oetaoseme, en hun [[cel (biologie)|cel]]le höbbe neve 'ne [[celkern]] nog e [[celmembraan]] meh gein celwand en gein bladgreunkorrele (in tegestèlling tot [[plante]])
De bieste zien relatief ing verwant aon de [[käöme]] zoewie aon inkel aander kleinder rieke wie de [[amoebes]]. Soms weure die ouch wel tot de bieste gerekend, meh dat gebäörde veural vreuger, umtot amoebes zelfs wijer vaan de bieste aofstoon es käöme, en me dus evolutionair gezeen daan ouch die tot de bieste zouw mote rekene.
E dier kin ziechzelf bewege of weurt 't door zien umgeving vaan de ein nao de aander plaots bewoge (zij 't sommege allein in bepaolde stadia); zoe kin e dier väöl gemekeleker aon veujing koume es 'n plant of 'n käöm, en aon predatore oontsnappe. Bieste zien naomelek [[heterotroof]]: ze hole de [[koolstof]] boe ze oet zien opgebouwd neet oet de loch meh door vaan aander bronne te ete (normaal gezeen levende wezes). Dit ete vertere ze miestal in 'n liechaamshaolte. E wijer kinmerk vaan de mieste bieste is tot 't [[embryo]] ziech in 'n vreug fase vaan e massief klumpke tot e hool belke vörmp ([[blastula]]).
E paar mieljoen levende bieste zien bekind; mier es de hèlf daovaan zien [[insekte]]. Versjèllende soorte, mesjiens mieljoene, wachte nog op besjrieving.
't '''Diereriek''' weurt (wel) zoe ingedeild:
| |||