Sjöbvleugelege: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Robot: ru:Чешуекрылые is een etalage-artikel |
alle taxonomische artikele op hoeger es soortniveau hure de basaolste info euver de verdeiling, incl. links, te bevatte. info vaan en:Taxonomy of the Lepidoptera |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Inachis io Lill-Jansskogen.JPG|thumb|Daagpauwoug (''Aglais io''), 'n in de Benelux vrij algemein kapel.]]
'''Sjöbvleugele''' ('''Lepidoptera''') zien 'n [[orde (biologie)|orde]] vaan [[insekte]] die de '''kapelle en motte''' umvaange. 't Aontal bekinde soorte ligk roond de 175.000; die zien geordend in 126 [[femilie (taxonomie)|femilie]]s en 46 [[superfemilie]]s. Ze zien good te oondersjeie vaan aander insekte door de väöl sjöbbe (sjale) euver hun lief, die in e soort vaan 'haore' zien geëvolueerd en de kapelle hun boonte kleureprach geve, zoewie door de [[roltóng]]. De sjöbvleugelege zien [[holometabolisme|holometabool]], wat wèlt zègke tot de [[larf|larve]] neet op [[imago (biologie)|volwasse bieste]] liekene en ziech verpoppe. De larve weure ''rupse'' (örges aanders ouch wel ''róps(j)e'') geneump.
Veur de kapelle bestoon versjèllende dialeknaome; boete de naom ''kapel'' ([[Mestreech]] e.u., [[Venlo]] e.u.) kint me in 't Limbörgs ouch ''vlinder'' ([[Noord-Limbörg]] en [[Roerstreek]], Noordwes-[[Belsj Limburg]]), ''pieëpel'' etc. (Midde-Belsj Limbörg, [[Haspegouw]], [[Heuvelland]] en [[Voerstreek]]), ''snuffel'' ([[Wieërtlandj|Weertland]] en Noordoos-Belsj Limbörg), ''roevogel'' (oongeveer gemeinte [[Ech-Zöstere]]) en ''zomervogel'' ([[Buul]] e.u.); mesjiens in 't noordelekste puntsje vaan Nederlands Limburg ouch ''pannevogel''. Väöl vaan die naome koume ouch in aander dialekgróppe veur.
===Systematiek==
De orde vaan Sjöbvleugelege maak, wie de mieste levende insekte, deil oet vaan de [[Neoptera]] (Nuivleugelege); dit in tegestèlling tot oonder mie de sjiere en eindaagsvlege (die de [[Palaeoptera]] vörme). Bezunder zien ze verwant aon de [[sjeetmotte]] (Trichoptera).
Nao de feiteleke fylogenie vaan de insekte is de lèste jaore väöl oonderzeuk gedoon. Traditioneel evels weure de sjöbvleugele verdeild in veer [[oonderorde]]s, 49 [[superfemilie]]s en versjèllende [[femilie (taxonomie)|femilie]]s. Vaan de 49 superfemilies weure 46 ''motte'' geneump en drei kapelle. De veer oonderordes zien de volgende:
* [[Zeugloptera]]
* [[Aglossata]]
* [[Heterobathmiina]]
* [[Glossata]]
{{sjtumpke}}
| |||