Greunland: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Ouddorp (Euverlèk | biedrages)
mooi artikel, aanwinst voor li-wikipedia!
Tekslien 69:
Zoe in d'n dertienden iew kaom vaanoet [[Alaska]] de [[Thulecultuur]] opdringe. Dees cultuur associeert me mèt de Inuit en hun taole. Oet etnologische gegeves (in combinatie mèt archeologische kinnes) kin me opmake tot cultureel interactie mèt de Dorsettcultuur heet plaotsgevoonte, meh DNA-oonderzeuk wijs neet op verminging vaan de twie volker. 't Liek drop tot de Inuit 't Dorsettvolk höbbe verdroonge of oetgemaord; legendes vaan de Inuit zelf oondersteune dit verhaol. Roond 1300 hadde ze Noord-Greunland in han, daonao droonge ze op nao 't zuie. Ouch de Noormannekolonies lagte 't begin vieftienden iew aof tege de Inuit; allewel tot, mesjiens door 't intrejje vaan de [[kleinen Iestied]], ouch oonderveujing 'n rol in hun oetsterve heet gespäöld.
 
Nao d'n doed vaan de Noordse kolonies hadde de Inuit 't eiland e paar iewe veur hun eige. [[Portugal]], volgens 't [[verdraag vaan Tordesillas]] eigeneer vaan 't eiland, had gein intrèsse. Denemarke, in personeel unie mèt Noorwege, waorboe de oersprunkeleke Noordse koloniste vaandan kaome, bleef ziech es d'n eigeneer vaan 't land zien en organiseerde begin [[zeventienden iew]] expedities nao Greunland. In [[1721]] kaom 'n missie vaan handelere en dominees nao Gothaab, wat later Nuuk zouw heite, en stiechde dao obbenuits 'n kolonie. In [[1814]], wie Noorwege vaan Deense in Zweedse han euvergóng, bleef Greunland (wie [[Iesland]] en de Faeröer) in Deense han.
 
De kolonisatie concentreerde ziech laank op de weskös. Dit brach Noorwege in [[1931]] detouw um 't nog koelek gekoloniseerd weste, bekind es Erik de Roejeland, te claime, mèt 't argumint tot 't [[terra nullius]] (''niemesland'') waor. De [[Internationale Geriechshoof|Permanenten Hoof vaan Internationaol Justitie]] in D'n Haag besloot in 't veurdeil vaan Denemarke. Bij 't begin vaan de [[Kawwen Oorlog]] kraoge de [[VS]] intrèsse in Greunland, um zien strategische ligking tegeneuver Rusland; ze boje zelfs aon veur 't vaan de Dene te koupe. Oetindelek kaom bij Thule (Qaanaaq) de groete lochvaartbasis Thule. Intösse waor in Greunland de discussie euver de identiteit en staotkundege structuur op gaank gekoume. In [[1953]] woort Greunland geliekweerdeg deil vaan Denemarke gemaak. In [[1978]] kraog 't otonomie. In [[1985]] verleet 't gebeed de [[EU]], allewel tot Denemarke wel debij bleef. Nao e nui referendum in [[2009]] woort die oonaofhenkelekheid oetgebreid.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Greunland"