Federaol Staote vaan Micronesië: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K typo |
die taole allein al waore genóg werk um eve tössetieds op te sloon |
||
Tekslien 13:
| km2 = 702 | pctwater = praktisch 0
| inwoeners = 111.000 (2009) | deechde = 158,1
| munteinheid = [[Amerikaansen dollar]] <small>(en [[#Etnische gróppe|rai]] op Yap)</small> | valutacode = USD
| tiedzaone = +10 - 11
| fiesdaag = [[3 november]]
Tekslien 25:
==Fysische geografie==
't Land besteit oet neet minder es 607 [[eiland|eilen]] en eilendsjes, die me ziech 't bèste zoe kin veurstèlle: 't gief de bekinde veer staote, die of bestoon oet ei groet eiland en e paar satellieteilendsjes, of oet e grupke eilen binne 'n [[laguun]]; daoneve gief 't geïsoleerde, kleinder eilen die geinen eige staot vörme. De klein eilen zien dèks [[atol]]le, dewijl de veer hoofeilen of -eilandgróppe mie bergechteg vaan karakter zien. Hoegste berg is d'n [[Totolom]] op Pohnpei, mèt 791 meter. Wie de naom zeet hure
==Cultuur en demografie==
===Etnische gróppe===
Wieväöl etnische gróppe 't gief in de Federaol Staote vaan Micronesië hingk aof vaan wie me rekent. Es me in ach nump tot volker in principe taolgemeinsjappe zien, gief 't 'n klein twinteg volker. Oonder Amerikaans bewind woorte alle inheimse bewoeners es 'NHPI' ('Native Hawaiian/Pacific Islander') aongemerk. Gebrukeleker is allewijl evels um de mies in taol, kuns, materieel cultuur en/of raskinmerke verwante volker in ein etnische gróp same te vatte. Zoe besteit de bevolking oet 48,8% [[Chuukeze]], 24,2% [[Ponapeeërs]], 6,2% [[Kosraëze]], 5,2% [[Yapeze]], 4,5% [[Boete-Yapeze]] (op deile vaan deen arsjipel sprik de bevolking gans aander taole); daoneve nog 1,8% [[Aziaote]], 1,5% [[Polynesiërs]], 6,4% aanders en 1,4% oonbekind. Relatief väöl lui höbbe Japans blood, umtot oonder Japans bewind väöl Japanners ziech mèt de inheimse bevolking höbbe vermingk.
De Ponapeeërs, in 't bezunder de inwoeners vaan 't atol [[Pingelap]], zien bekind gewore door 't oongewoen hoeg percentaasj complete [[kleureblindheid]]. De Yapeze zien bekind gewore door hun materieel cultuur, boevaan 't zoegenaomp 'steingeld' (''rai'') deil oetmaak: dikke rón stein (variërend in diameter vaan 'nen decimeter tot mier es twie meter) die es betaolmiddel woorte (en soms nog weure) gebruuk.
===Taole===
[[Ethnologue]] erkint 18 taole in 't land: 't [[Ingels]], 't [[Ngatik-maansluicreool]] (gebaseerd op 't Ingels en inderdaod neet door vrouwlui en kinder gebruuk) en 16 inheimse taole, mèt daoneve [[Chinees]] en [[Japans]] in immigrantegemeinsjappe.<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=FM ethnologue report for Micronesia] ''(sic)''</ref> Alle inheimse taole zien [[Austronesische taole|Austronesisch]], meh versjèllende tale hure bij versjèllende gróppe. Dit kin, wie bove al gezag, leech werpe op de etnische samestèlling vaan de bevolking. Um te beginne hure alle Austronesisiche taole vaan 't land ouch nog bij de inger gróppe vaan de [[Malayo-Polynesische taole]] (de taole vaan d'n Austronesische [[diasprora]]) en de [[Oceanische taole]] (de oostelekste gróp). 12 vaan de 16 inheimse taole zien [[Micronesische taole|Micronesisch]]; oetzunderinge zien 't [[Yapees]] (wat binne 't Oceanisch 'n westeleke gróp op zien eige vörmp), 't [[Kapingamarangi (taol)|Kapingamarangi]] en 't [[Nukuoro (taol)|Nukuoro]] ([[Polynesische taole]], dus deil vaan de oostelekste gróp oet de ganse familie), en 't bekaans oetgestorve [[Nuguluwees]] ('n mingtaol tösse Yapees en Ulithiaons). Binne dees twelf taole gief 't drei families, Trukees taole, Ponapese taole en 't [[Kosraëes]] (geïsoleerd binne dees tak). De ierste twie zien inger aonein verwant es de derde. Trukees zien 't eigelek [[Chuukees]], daoneve 't [[Mortlockees]], 't [[Namonuito]], 't [[Pááfang]], 't [[Puluwatees]], 't [[Satawalees]], 't [[Ulithiaons]] en 't [[Woleais]], Ponapees zien 't eigelek [[Pohnpeis]], daoneve 't [[Mokilees]] en 't [[Pingalepees]]. Daoneve höbbe de relatief groete taole Chuukees en Pohnpees ouch versjèllende dialekte.
Op staotniveau weure de veer staotstaole officieel gebruuk, op lendelek niveau is allein 't Ingels officieel.
===Religie===
Regel 39 ⟶ 45:
===Rifferenties===
<references/>
{{Oceanië}}
| |||