Heuvelland: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
iech laot 't aon ander gebrukers euver dit oet te breie ;-) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 1:
{{dialek|
't '''Heuvelland''' is 'n
==Heuvelland==
Heuvelland ies 'ne väöl gebruukde naam veur 't bovebesjreve gebeed. Eigelik neet de sjuuste benaming. In Zuud-Limburg liegke allein dale. De heuvele zint óntsjtange doordat 'n oarsjrprónkelike hoagvlakte in sjtökker ies verdeild door riviere en beke, die daodoorheen sjtruime. Dat zint de [[Maas]] en häör zieriviere de [[Jeker]] en de [[Geul]] en daoneve de [[Gulp]], de [[Noor]], de [[Voor]] enz.
Zoa zint alle berg óntsjange mèt name es [[Sint-Pietersberg]], [[Kruusberg]], [[Kièrderberg]], [[Cauberg]], [[Keuteberg]], [[Geulhemmerberg]]....
==Mergelland==
Ouch de naam [[mergelland]] weurt dèks gebruuk veur 't zuje van Limburg. De naam ies neet gans correct. In de [[geografie]] weurt de term [[mergel]] gebruukt veur sjtein dae miè [[klei]] bevat. In Zuud-Limburg, kump 't woord mergel van 't werkwoord ''mergele'', dat besjtruie mèt fiene kalk beteikent. Dit um 't land vröchbaar te make. De grónd ies ''oetgemergeld'' es 'r kalk nuèdig haet. [[Mergel]] ies ouch de naam veur de zachte roumgaele kalkzandsjtein, dae hie gedolve weurt. Dae mergel weurt gedolve in groeves en [[mergelgrot|mergelgrotte]].
==Krietland==
Nóg 'ne ander naam veur deze regio ies [[krietland]]. [[Kriet]] ies eigelik 't materiaal woamèt v'r op 'n sjoalbord sjrieve. Dae ies fienkorreliger es 't kriet dat gevónge weurt in dit gebeed. Kriet ies de sjtein dae ziech in de [[kriettied]] gevörmp haet op de baom en aan de rand van de krietziè. De Limburger neumt deze [[Kalksjtein]] mergel. De mergel dae bie Mestreech gevónge weurt hèt [[Mestreechs kriet]]. Daovan weure mergelblokke gezaegd um hoezer van te boewe. Ouch de [[Subermergel]] ies van gooj boewkwaliteit. 't [[Gölpesj kriet]], dat in de buurt van Gölpe aan de oppervlakte kump ies heller en brokkeliger. Dae ies neet gesjiek um mèt te boewe. Deze kalksjtein weurt gebruuk um kalk van te brenne. [[Kalkoves]] liegke bv aan de [[Pötberg]] en in de Subergröbbe bie ([[Suub]]). Van de Gölpesje kalk weurt ouch [[cement]] gemaakt. De 1e Nederlandse cementfabriek (ENCI) ies begoes in [[Viele]] en in 1925 verplaats nao de Sint-Pietersberg in [[Mestreech]]. Van belang waor hie 't transportmiedel van de Maas um de cement te verveure. Bie [['t Roeët]] liek ouch 'n mergelaafgraving veur de cementindustrie.
In de buurt van [[Kunder]] weurt 'n heller soort kalksjtein gevónge, de zoageneumde [[Kundersjtein]] of [[Krawkiker]] sjtein. Deze sjtein kènt neet gezaegd weure.
==Landsjapslelemente==
[[Carboon]], [[breuksjtein]], [[geologie]], [[Hellingbösje]], [[kalkweie]], [[Graaf (landsjapselement|grave]], [[holle waeg|hol waeg]], [[rivier|riviere]] en [[beek|beke]], [[dal|delle]], [[mergelgrotte]], de [[Gièlender]] (Natuurreservaat bie [[Sjtröch]]), ...
==Cultuur==
[[Heimansgroeve]], [[Vielener bösj]], [[Savelsbösj]], [[Bovenste bösj]], [[Óndersjte bösj]], [[Holle waeg|gröb]], [[Kiezelkoel]]e, [[Groeve Blankeberg]], [[Groeve Sjièpersjberg]], [[Pötberg]], [[Kunderberg]], [[Vrakelberg]], [[groeve Kuiteberg]], [[groeve Bemelerberg]], [[Suuberberg]], [[Sint-Pietersberg]], [[Däölkesberg]] en [[Sjaasberg]], [[Ravesbösj]], [[Bungerbösj]], [[Kannerbösj]], [[Vrouwehei]], [[vuursjteinmien]], [[wienboew]], [[wiejert]], [[koel]]e, [[kolemien]]e,
==Woningboew==
[[vakwerkhoes]], [[bakhoes]], [[Maaslandse renaissance]], [[sjpekhoes]], [[carrevörmige haof]], [[haof]], [[tuin]], [[kesjtièl]], [[watermeule]], [[kèrk]], [[kapel]]
==Flora en fauna==
[[ónkroed]], [[Orchidee|orchideë]], [[zinkflora]], [[haamsjeut]], [[zoogdeer|zoogdere]], [[korewouf]], [[das]],
==Volkscultuur==
[[kruus|veldkruus]], [[kroedwösj]], [[kèrmes]], [[sjötterie]], [[jónkheid]],
[[Kategorie:heuvelland]]
| |||