Oondergróndse

D'n Kazemattetrein is 'ne vörm vaan openbaar verkier das ziech op spoor veuroet beweeg (zjus wie 'ne tram of trein) miestal in groete stei en zien agglomeratie zoonder doabie aander verkier te hindere (mèt tunnels en viaduc). Door 't aander verkier neet te hindere kin d'n kazemattetrein 'n hoge freqens höbbe en zoe ouch väöl lui verveure. D'n Kazemattetrein kint väöl naome. Eder laand (en af en touw ouch zelfs per stad) heet wel 'n aandere naom te höbbe veur de vörm vaan verveur.

Statie vaan kazemattetrein in Londe

Historie

Touwkomsvisie in 1914 vaan Moskou mèt kabelbaon

Ind 19e iew greujt 't inwoeneraontal vaan väöl groete stei en de straote raakde euvervol. Me zeukde 'n nuie meneer um lui te verveure d'n trein en tram waore d'r al meh dees maakde de straot neet rösteger. D'r oontstoonde vèrsjelende ideeje zoe wie 'ne kabelbaon meh d'n oondergróndse treinlijn waor de gene dee woort oetgewerkt. In Londe begós me mèt d'n ierste stedeleke spoorlijn dee oonder de groond góng. In 1863 rijt d'n ierste trein euver de zoegenaompe Metropolitan Railway. De spoortunnel woort gebouwd met de Cut-and-covermethode (ierst grave daan weer dich goeje; dus neet baore). Ierst woort 'r 'ne stoumtrein gebruuk pas in 1890 weurt de trein electrisch. Istàboel heet daan ouch al 'ne kazemattetrein in de vörm vaan 'n kabelbaon; d'n zoegenaomde Tünel. In Budapest rijt d'n ierste oondergróndse trein in 1896 op 't Europese vaste laand dee mierdere staties had. Roond 1900 begon me ouch in aandere groete stei wie Paries, Berlien en New York City mèt 'ne kazemattetrein.

Nao de Twiede Wereldoorlog en de wederopbouw begonne ouch kleinere stei mèt 't bouwe vaan 'ne kazzemattetrein zoe wie Rotterdam (1968) Breusel (1976) en Amsterdam (1977).

Naome

De Kazemattetrein kint väöl verjèllende naome. Mèh dèks gebruuk me de noam metro. De naom metro is aofgeleid vaan 't woord 'Metropolitan' wat in 't Ingels (Metropolitan Railway) en Frans (Chemin de Fer Métropolitain) weurt gebruuk en groetstedelek beteikent. Metro is 'n soort afkorting. In aandere taole revereerd me dèks nao 't oondergrónse karakter.

Taal	Woord
Holles	Metro/Ondergrondse
Ingels	Underground (Londe), Tube (Londe), Subway (New York City) en Metro (Washington)
Duuts	U-Bahn (Untergrund Bahn)
Zweeds	T-Bana (Tunnel Bana)
Frans	Metro
Italiaans	Metropolitana
Spaans	Metro/subterráneo