De '''ivvolutieevolutie''' zoe es die vaan de [[biologie]] is de dènkwiezedinkwijs euver 't oontstandeoontstoon vaan wezes, dat allewijl door de weitesjap weurt gehanteerd. Dees gedachtegeng woortwoorte bedach door d'n [[Ingeland|Ingelsmaan]] [[Charles Darwin]]. De groetsten tegehaangertegehenger vaan de ivvolutieevolutie is 't [[creationisme]]: dit is 't [[sjuppingsverhaolsjöppingsverhaol]] vaan de [[Jäödom|JäöJoede]], de [[Christendom|christene]] en de [[Islam|mohammedaone]].
==Historie==
===De ierste woernumminge===
EineEin van de ierste gelierde dee op 'n aander meneer daan via 't creationisme naodach euver 't oontstoon vaan de versjèllende wezes daan 't creationisme, waor Charles Darwin. TiejesTijdes 'n e paar jaor dorende ziereis zoogzaog 'r op väöl versjèllende plaotse väöl bezunderebezunder [[diere|menagerie]]. Zoe kaom heer teten weste vaan [[Zuid-Amerika]] op de [[Galápagos Eilen]] aon. Dees eilen ligke hoonderde kilometers bij mekaar vaandaonoetein. 't Veel Darwin evels op tot de deersoortebiestesoorte dao per eiland hendeg vaan mekaarvaanein versjèlde.
===Feite===
Nao laanklang oonderzeuk kaom Darwin tot de conclusie tot de ivvolutieevolutie de einegste woerheid is. 'r Constateerde drei feite:
* Binne poppelatiepopulaties vaan lui en menagerie vaan 'n bepaold soertsoort vertoene de individue versjèlle: ''natuurleke variatie''
* 't Gief mie naokommelingenaokoumelinge daanes veur vervaanging nudeg is vaan de awwers
* Doorgaons blijf 'n poppelatiepopulatie vaan lui en menagerie min of mie koonstantkonstant vaan groettegruutde
Op groond vaan dees drei constateringe formeleerdeformuleerde heer twie principes.
* ''Struggle of life'': 't Gief 'n strijd um 't bestaonbestoon.
* ''Survival of the fittest'': 't Aon de hiersende umgevingsfactore bès aongepas tieptype organisme, euverleef en krijg de mieste naokommelingenaokoumelinge.
===IvvelutieEvelutie weurt bekènd===
In [[1859]] sjreef Darwin e book euver zienenzien theorie: ''On the Origin of Spieces by means of Natural SectionSelection''. 'r Verwachde tot de kèrk aofwiezend op zie book zawzouw reagere umtot 't in koonflikkonflik kaom mèt 't [[Biebel|Biebels]] sjöppengsverhaolsjöppingsverhaol. Zelf zoogzaog heer 'gein gooj reijrei "boeveur de (ivvolutieevolutie-)ideeë emesiemes religieus geveules zawwezouwe kwetse'". Dat dejedege ze esnogevels wel, veural door 't idee tot de mins vaan 'nen eepechtegeaapechtege veurawwer zawzouw aofstamme. Darwin sprookspraok dat idee in zie book neet oet. Evels waor 't d'r wel oet aof te leijeleie. In zie book besteijt Darwin eine regel aon de aofstamming vaan de mins: ''Light will be thrown on the origin of man and history''. Pas in [[1871]] publiceerde Darwin 't book ''The Descent of Man''. Dao in geit heer wel deep in op de ivvolutieevolutie vaan de mins.
