Week (zeve daag): Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
dat artikelke houw iech nog örges sjtoon ;)
 
K corr. en links
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
’n '''Week''' ies ’n periode van zeve daag. Dat ies neet ummer zoa gewaes. De [[Romeins riek|Romeine]] koeste ‘ne tiedlank ’n week van ach daag, ’t nundinum. Die periode waor gekoppeld aan de merte, die um de ach daag gehoute woorte. De oetdrökking: ‘huuj ach-daag’ waor in Limburg gebrukelik. De zevedaagse week, mèt de zóndig, woort in ’t jaor 321 door [[keizer Constantijn]] de groate ingesjtèld.
In tegesjtèlling tot ander tiedsaandujinge, zoa-es '''[[jaor''']], '''[[maond''']] en '''[[daag''']] haet de week geine [[astronomie|astronomische]] basis. De zevedaagse week ies truuk te veure nao de [[juud|Jude]] in de oudheid en ’t verhaol van ‘t sjöppe van de waereld door [[God]], dae dat in zès daag deeg en de zevende daag tot rösdaag besjtumde. Dat sjteit gesjreve in ’t book [[Genesis]].
 
De daag in de week höbbe name, die meistal truukgoon op [[Germane|Germaanse]] gode. De Latiense[[Latien]]se en Franse[[Frans]]e weekname sjtamme groatendeils aaf van de Romeine.
Maondig en zóndig zint geneump nao de hemelliechame: de [[maon]] en de [[zón]]. In de christelijke traditie waor maondig de twiède daag, meh allewiel weurt de maondig dèks gezeen es de ièrsjte (werk)daag van de nuuj week.
’t Woord dinsdig kump van de god [[Things]], sjoelnaam van Tyr. Things of ding, wat beteikent ‘besjermer van de volksvergadering’. Bie de Romeine waor dinsdig gewiejd aan de god [[Mars]]. Goonsdig haet get mèt [[Wodan]] te make. In ’t volksgeluif ies ‘t ‘ne óngelöksdaag. Dónderdig weurt geneump nao de dóndergod [[Donar]]. Bie de Romeine waor daen daag gewiejd aan [[Jupiter]]. Vriedig ies gekoppeld aan de godin [[Freyja]] of bie de Romeine aan [[Venus]].
 
Van oarsjpróng waor de vriedig ‘ne gelöksdaag, meh ies vanwege de herdinking van de krusiging van [[Christus]] tot óngelöksdaag gewore. Veural vriedig de daartiènde ([[biegeluif]]) gelt es extra gevièrlik! De zóndig weurt bie de christene gevierd es rösdaag en algemein es gelöksdaag gezeen. ’n Zóndigskind geit ’t veur de wind, zègke ze.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Week_(zeve_daag)"