Wienesraos: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K catwissel
Tekslien 4:
Gesjreëve volges de [[Veldeke-Limburg]]-sjpelling 2003
 
alissa is een lekkerding en heeft dit gedaan
==Kènmerke==
Wat 't dialek betref heët dit dialek dezelfde kènmerke es väöl ander Limburgse dialekte.
 
De vuurnaamste kènmerke van deze groep Limburgse dialekte mèt [[Zjwier]]se vuurbeëlde:
*'''1 groeëte variatie aan klinke(r)sj'''
neëve de Nederlandse klinkersj (a, aa, o, oo, u, uu, i, e, ee) heët 't Wienesraoës en 't Zjwiers oeë (sjoeën, sjoeël); ieë (kieës, twieë); aoë (maoën, taoëfel),( uuë (kuuël, duuëske) en äöë (sjäöëp, bäöëg)
mètklinkersj: sj (sjaoëp, flesj); zj (zjwumme, zjwaasj), gk (zègke, hègke)
* 2 '''de oppositie: sjleëptoeën - sjtoeëttoeën'''
wieës (wijs=slim) - wieës (wijs=melodie) <br>
ouch (ook) - oug (oog)<br>
graaf (graf) - graaf (graaf)<br>
erm (arm zn/bn) - erm (arm zn/ bn)<br>
sjoon(schoen) - sjoon (schoenen)<br>
weëg (weg) - weëg (wegen) <br>
knieën (konijn) - knieën (konijnen) <br>
heë zink (zinken) - heë zingk (zingt)
*''' 3 de zachte 'g':'''
die wuurt ouch in Vlaandere en Brabant gebruuk.
* '''4 t-deletie''' + '''n-deletie:'''
nacht> nach, nachte; zacht> zach, zachter; licht> leech> leechte <br>
zeven> zieëve; dromen> druime, druimenteëre, wonen> woeëne, lachen> lache, lachenteëre
* 5 '''drie woerdgesjlachte''':
mannelijk: d'r fiets (eine fiets, miene fiets, deë fiets)<br>
vrouwelijk: taoëfel (ein taoëfel, mien taoëfel, dien taoëfel) <br>
onziedig: water (e water, mie water, 't water, dat water) <br>
* 6 '''umlaut en ablaut''' bie bep. werkwuurd, mieëvoudsvörming en verkleinwuurd: <br>
eëte-aoëte; geëve- gaoëve; grave-graoëve <br>
sjaoëp: sjäöëp, sjäöëpke; pot: pöt, pötteke <br>
tas-tesj, appel-eppelke, jóng-junke
* 7 '''assimilatie'''
''regressieve'' p>b ; t>d
sjtóp(b)aaf; sjtraoët(d)op;
heë wachde (hij wachtte); zie sjtopde (stopte); sjtaakde (sjtaakte); plaatsde (plaatste); kaoëkde (kookte)<br>
''progressieve'' d>t
op te (de) mert; geës te (doe) mèt
* 8 '''wederkerend voornaamwoord'''
Wils doe mich dat haoële;
höbs doe mich de taoëfel gedèk?
Ze höbbe zich 'n koeël gegrave
* 9 '''verandering van de sch in sj'''
school- sjoeël; schaats- sjaats; schat- sjat
* 10 '''sj aan 't begin en eind van 'n woerd'''
straat- sjtraoët; stro- sjtruuë; slapen- sjlaoëpe; smeren-sjmeëre; stoten- sjtoeëte; snaren- sjnaoëre <br>
fles-flesj; as-esj; bos-bösj, was-wesj, tas-tesj
* 11 '''De wuurd ich, mich, dich, ouch'''
(Nederlands: ik, mij, jij en ook)
* 12 ''''t gerundum op -enteëre of -teëre''' (allein in [[Nederlands Limburg|Zuud-Limburg]]). Dit is 'n zelfsjtendige verbaoëge vörm van de onbepaalde wies van 'n wèrkwoerd, dat 'n 'handeling' aageuf. Loupenteëre, varenteëre, kiekenteëre, zingenteëre, fietsenteëre, roukenteëre, sjpieëlenteëre.
 
==Wat opvèlt==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Wienesraos"