Wat direk opvèlt aon 't WeslauwersWesterlauwers Fries is 'n relatief gering versjeieheid aon dialekte, vergeleke mèt beveurbeeld 't [[Limburgs]]. Umtot 't Fries veuraol 'n spreektaol is en iewelaank zelfs gaaroet gein [[Standerdtaolstandaardtaol]] bestoond, zou me e gefragminteerd dialekgebeed verwachte. Toch versjèlle de dialekte mer weineg. Groofweg kin me spreke vaan drei groete dialekte: 't [[Kleifries]], 't [[Woudfries]] en 't [[Zuidhooks]]. Die zien meujteloesmeujteloos oonderein te verstoon. Versjèlle zien oonder ander dinger 't wäördsje veur ''doe'': in 't Woudfries is dat ''dû'', in 't Kleifries ''do''. BelangriekerBelaankrieker zien de dialekte vaan [[Hindeloopen]], [[Terschelling]] ([[Terschellings, verdeild in ''Aasters'' en ''Westers'') en [[Schiermonnikoog]]. Die wieke väöl mier aof en zien get awwerwetser es 't Standerdfries. Zoe heet 't [[Hindeloopers]] de aw vocale behawwe en 't Sjiermonnekuigs[[Schiermonnikoogs]] de vrouwelekedrei wäörd[[woordgeslach]]te.
== Aofstamming ==
't Fries weurt miestal bij de Ingweoonse taolgroep ingedeild, dat beteikent tot 't dichterkorter bij 't [[Ingels]] steit es bij 't [[Nederlands|Hollands]], 't LèmburgsLimburgs en 't [[Duits]]. Dit kintkin me nog zien aon kinmerke wie palatalisatie (Ingels ''cheese'', Fries ''tsiis'', Hollands ''kaas'', LèmburgsLimburgs ''kies''), ''ee'' of ''ie'' veur de aw Germaanse ''ô'' (''grien'' veur LèmburgsLimburgs ''greun'') en zoe wijer. Op taolkeertsjes zuut 't oet of alle taole in Nederland en Duitsland ei continuum zien, en 't Fries get hiel aanders, mie e geïsoleerd gebeed. Dees indeiling deit gei rech aon 't feit, tot nao vieftienhoonderd jaor 't Fries mie op 't Nederduits es op 't Ingels liekent, en tot 't Frankisch, 't Saksisch en ander aw Germaanse taole ouch nog ummertouw gesproke weure. 't Versjèl is allein, tot deze väöl minder oeterein laoge op 't memint tot ze vörm krege. De versjèlle tösse Hoeg- en Nederduits zien wel groet, meh zien väöl later oontstande es de versjèlle tösse 't Fries en de aander Wes-Germaanse dialekte.
