Èèsjdes: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K 'klaank' etc. is mannelek in verzörg Nederlands, Duits en Mestreechs
köpkes ingeveug en alinea euver kinmerke veur de leesbaarheid oetereingerete
Tekslien 2:
't '''Èèsjdes''' is 't [[Limbörgs]] dialek wat me in [[Èèsjde|Eisde]] (''Èèsjde'') en zien oonmiddelleke umgeving sprik. 't Is verwant aon diverse dialekte in 't Heuvelland (veural de hiel zuideleke, wie 't [[Norbiks]] en 't [[Voeres]]), heet euvereinkómste mèt 't [[Mestreechs]] en heet ouch e paar eige veranderinge doorgeveurd.
 
==Kinmerke==
't Oostelek karakter (de euvereinkómste mèt 't Heuvelland) kump veural tot uting in de ''sj-'' in wäörd wie ''sjlech'' en ''sjmiete'' - Eisde ligk ten ooste vaan de [[Panninger Linie]] - en oet de ''-sj'' nao 'n ''r'' (''beursj''). Zjus wie in [[Voere]] en [[Norbik]] (en in [[Mestreech]]) besteit de neiging um vocaole veur 'n ''n'' te verlenge: ''keengd''. 'n Belaankrieke euvereinkóms mèt 't Mestreechs is de aofwisseling vaan ''ie'' en ''ij'' (in 't Èèsjdes klinkend es ''ae'', ouch wel ''èè'' gesjreve) in wäörd die in oosteleker dialekte altied ''ie'' höbbe. Dit soort klaankwisselinge zien in väöl gevalle aofhenkelek vaan welke toen e woord heet. Daodoor heet 't Èèsjdes gein echte toenversjèlle mie: alle wäörd, die in aander Limbörgse dialekte (en ouch in 't Èèsjdes vaan vreuger iewe) allein door de toen oeterein weure gehawwe, höbbe noe ouch klaankversjèl. Dit is 't geval in alle dialekte in de gemeinte Èèsjde (ouch in 't [[Groêselts]] en in de Belzje gemeinte [[Riems]] (Cajot 2001), wie ouch in [[Wieërt|Wiert]] en umstreke. Dat wèlt neet zègke tot de toene verdwene zien: me kin de sleip- en stoettoene nog euverdudelek hure. Typisch Eisdes zien ouch de centrerende diftonge (klaanke mèt naosleeg), neet allein de hiel algemein ''ieë'' en ''oeë'', meh ouch ''aoë''. Tot slot is opmerkelek tot 't dialek sterk de neiging heet um de twieklaanke ''ei/ij'' en ''ou'' te monoftongisere (allein 't ierste deil oet te spreke). ''Ei/ij'' klink daan es ''ae'' (wie bove gezag: ouch dèks es ''èè'' gesjreve), ''ou'' klink es ''òò'' ([ɔ:]. Zeldzame klaank in 't Limbörgs, neet presint in de Veldeke-riechlijne).
't Oostelek karakter (de euvereinkómste mèt 't Heuvelland) kump veural tot uting in de ''sj-'' in wäörd wie ''sjlech'' en ''sjmiete'' - Eisde ligk ten ooste vaan de [[Panninger Linie]] - en oet de ''-sj'' nao 'n ''r'' (''beursj'').
 
Zjus wie in [[Voere]] en [[Norbik]] (en in [[Mestreech]]) besteit de neiging um vocaole veur 'n ''n'' te verlenge: ''keengd''.
Dao is nog geinen dictionair in 't Èèsjdes versjene. Wel besteit 'ne Groêseltsen dictionair, dee evels neet good bruukbaar is, aongezeen 't Groêselts, oondaanks dudeleke verwantsjappe, te väöl vaan 't Èèsjdes versjèlt.
 
't Oostelek karakter (de euvereinkómste mèt 't Heuvelland) kump veural tot uting in de ''sj-'' in wäörd wie ''sjlech'' en ''sjmiete'' - Eisde ligk ten ooste vaan de [[Panninger Linie]] - en oet de ''-sj'' nao 'n ''r'' (''beursj''). Zjus wie in [[Voere]] en [[Norbik]] (en in [[Mestreech]]) besteit de neiging um vocaole veur 'n ''n'' te verlenge: ''keengd''. 'n Belaankrieke euvereinkóms mèt 't Mestreechs is de aofwisseling vaan ''ie'' en ''ij'' (in 't Èèsjdes klinkend es ''ae'', ouch wel ''èè'' gesjreve) in wäörd die in oosteleker dialekte altied ''ie'' höbbe. Dit soort klaankwisselinge zien in väöl gevalle aofhenkelek vaan welke toen e woord heet. Daodoor heet 't Èèsjdes gein echte toenversjèlle mie: alle wäörd, die in aander Limbörgse dialekte (en ouch in 't Èèsjdes vaan vreuger iewe) allein door de toen oeterein weure gehawwe, höbbe noe ouch klaankversjèl. Dit is 't geval in alle dialekte in de gemeinte Èèsjde (ouch in 't [[Groêselts]] en in de Belzje gemeinte [[Riems]] (Cajot 2001), wie ouch in [[Wieërt|Wiert]] en umstreke. Dat wèlt neet zègke tot de toene verdwene zien: me kin de sleip- en stoettoene nog euverdudelek hure. Typisch Eisdes zien ouch de centrerende diftonge (klaanke mèt naosleeg), neet allein de hiel algemein ''ieë'' en ''oeë'', meh ouch ''aoë''. Tot slot is opmerkelek tot 't dialek sterk de neiging heet um de twieklaanke ''ei/ij'' en ''ou'' te monoftongisere (allein 't ierste deil oet te spreke). ''Ei/ij'' klink daan es ''ae'' (wie bove gezag: ouch dèks es ''èè'' gesjreve), ''ou'' klink es ''òò'' ([ɔ:]. Zeldzame klaank in 't Limbörgs, neet presint in de Veldeke-riechlijne).
 
Typisch Eisdes zien ouch de centrerende diftonge (klaanke mèt naosleeg), neet allein de hiel algemein ''ieë'' en ''oeë'', meh ouch ''aoë''. Tot slot is opmerkelek tot 't dialek sterk de neiging heet um de twieklaanke ''ei/ij'' en ''ou'' te monoftongisere (allein 't ierste deil oet te spreke). ''Ei/ij'' klink daan es ''ae'' (wie bove gezag: ouch dèks es ''èè'' gesjreve), ''ou'' klink es ''òò'' ([ɔ:]. Zeldzame klaank in 't Limbörgs, neet presint in de Veldeke-riechlijne).
 
==Cultivatie==
Dao is nog geinen dictionair in 't Èèsjdes versjene. Wel besteit 'ne Groêseltsen dictionair, dee evels veur Eisde neet good bruukbaar is, aongezeen 't Groêselts, oondaanks dudeleke verwantsjappe, te väöl vaan 't Èèsjdes versjèlt.
 
[[Categorie:Èèsjde|Eesjdes]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Èèsjdes"