Hiersj: Versjèl tösje versies

Hier is gein nuibouwwiek meh 'n aajd dörp wat in de Mestreechter stadsbebouwing is opgenome. Tot [[1970]] waor 't ouch 'n zelfstendege gemeinte. Heidoor heet 't 'n eige dialek gevörmp, wat in väöl punte aonsleting vint bij de aander dialekte in 't [[Heuvelland]]. Aanders es die dialekte ([[Meersjes]], [[Mergraotes]], [[Èèsjdes]]) is 't wel al in vreuger tije deepgoond door 't Mestreechs beïnvlood.

 

===Invlood vaan 't Mestreechs===

De euvereinkómste mèt 't Mestreechs zitte veural in de vocaole. De [[Middelnederlands]]e ''ie'' (oetgesproke es ''ieë'') is in 't Mestreechs en 't Hiersj allebei ''ie'' gewore. Daorum hèt de wiek ''Hier'' (tege Meersjes ''Hjèr'', Valkebergs ''Hièr'', Mergraotes ''hieër''). Oongeveer 'tzelfde is aon de hand mèt 't woord ''groet'' (good Mestreechs en good Hiersj; tege ''Meersjes ''grwat'', Valkebergs ''groat'', Mergraotes ''groeët''). Opvallend is ouch de aofwisseling tösse ''ie'' en ''ij'', ''uu'' en ''ui'' en ''oe'' en ''ou''. Zoe lievert 't werkwoord ''blieve'' de persoensvörm ''blijf''. De naom vaan 't actiecommité ''[[Hier blijf Hier]]'' is dus ouch good Mestreechs en good Hiers. (Oongeveer 'tzelfde vint me ouch nog in 't Èèsjdes).

Bovedeen heet 't Hiers neet mètgedoon aon versjèllende typisch Mestreechse taolvernuiinge. 't Mestreechs ''Laank trèkke'' vaan vocaole gebäört neet 't in Hiers. Dat kin me op sjrif soms ouch trökzien: Mestreechs ''vaan'' - Hiers ''van'', Mestreechs ''hoond'', Hiers ''hónd''. In 't Mestreechs is de typisch Limbörgse klaank ''ae'' eigelek euveral in ''ae'' veranderd. 't Hiers deit dao evels neet euveral in mèt (beveurbeld ''wae'' en ''gaere'' tege Mestreechs ''wee'' en ''gere''). 't Mestreechs heet ''ao'' in väöl ''wäörd'' boe aander Limbörgse dialekte 'n ''aa'' höbbe. 't Hiers deit dao neet in mèt. Mestreechs ''aon'', ''naom'' en ''paol'' zien in 't Hiers gewoen ''aan'', ''naam'' en ''paal'', wie in aander Limbörgse dialekte.

 

Doortot Hier 'n wiek vaan Mestreech is gewore, höbbe ziech dao väöl Mestreechtenere gevesteg en is 't taolcontak mèt dit dominant dialek intensief. Heidoor nump zie belaank aof. De Hierenere zien evels wel taolbewös en spanne ziech in um 't dialek levend te hawwe. Väöl vaan 't Hiers wat me vaandaog d'n daag huurt weurt wel ummer sterker door 't Mestreechs beïnvlood, meh dreug nog altied e paar van zien hoofpunte in ziech. In 1990 versjeen 'nen dreitaolegen [[dictionair]] Hiers-Mestreechs-Standaardnederlands, um 't taolgood te bewaaore en ouch de versjèlle mèt 't Mestreechs te benaodrökke.

 

* J. Notermans, ''Hiersj-Mestreechs-ABN Woordenboek''. Mestreech, 1990