Gerlachuskèrk: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanv. sjp. links en foto |
|||
Tekslien 1:
{{Dialek|Houtems}}
[[Plaetje:Houtemkèrkenkèrkh'f.jpg|thumb|250px|Gerlachuskèrk en kèrkhof]]
[[File:HoutemGerlachuskerkJASchoepf.jpg|thumb|250px|Barok-rococo-interieur en fresco's van de Gerlachuskèrk
De hudige '''parochiekèrk''' van [[Houtem-St. Gerlach]], gewiejd aan de [[heilige]] [[Gerlachus]], is geboewd tösje 1720-1728 es [[kloaster]]kèrk, behuèrend bie de [[abdie|proosdie]] van de [[zuster (religieuze)|zustersj]] [[Norbertines]]se. 't Waor eigelik 'n sjtif veur adellike dames. De kèrk is geboewd op de plek van 'n ouwer exemplaar, dat waarsjienlik in de [[Tachtigjaorige aorlog|aorloge van de 16e en 17e ièw]] zjwoar te lieje zal höbbe gehad. Ze is opgetrokke in [[Maaslandse barok]]sjtiel. De moere zint van road geverfde baksjtein mèt [[mergel]]sjteine decoraties en ornamente. In 'n moernis in de
De architect waor waarsjienlik [[Laurenz Mefferdatis]].'t Interieur is laatbarok-[[rococo]].
Tekslien 9:
==Historie==
In 't jaor 1786 waore de zustersj oet 't [[kloaster]] weggetrokke. De kèrk laog van toen aaf laeg. In 1794, in de [[Franse tied]], kreeg 't geboew de functie van legerhospitaal en paerdsjtal. De Franse verkochte de kloastergeboewe aan Mathias Sleijpen. Hae ging wone in de weuning van de [[proos]]. Es in 1808 't gans complex eigendom weurt van dochter Maria Sleijpen, getrouwd mèt Jan Schoenmaeckers, weurt in de akte van 30 augustus 1808 de kloasterkèrk gesjónke aan de [[gemeinte]] Houtem, onder veurwaarde dat 't geboew allein es [[katholiek]]e kèrk deens zal doon. [[Pesjtoar]] Hermans van de ouw [[parochie]] van Houtem mèt de Martinuskèrk in [[Vroenhof]], maak de euversjtap nao dees nuuj parochiekèrk. Es in 1841 de kèrk wir es zoadanig in gebruuk is, gaeve de zustersj twiè [[relikwie]]ë van Gerlach aan de parochie. De res van de relikwieë blieve in 't kloaster van de [[Karthuizer]]s in [[Remung]]. In 1903 zal de gemeinte de kèrk aan de parochie euvergedrage.
[[Plaetje:SchopfJGerlachuskerkwkped08.jpg|thumb|250px|Taegem 't gewelf baove d'n altaor: Waopes van de proos Van Pelt en Isabella van Ravenschot (Schöpf) en 'ne putti]]
In de [[twiède waereldaorlog]] waere de klokke door de [[Pruusj]]e
[[File:Schoepffrescowkped09.jpg|thumb|250px|Moerfresco op 't preesterkoar: aanbaejing van 't Christuskind (Schöpf)]]
Tekslien 17:
't Interieur is 'ne mix van architectuur en sjienarchitectuur (trompe l'oeul), mèt religieus sjilderinge opgeseerd mèt blómme en ingelkes.
In 1783 kump d'r midde in de kèrk 'n praolgraaf mèt barok[[altaor]] van Gerlachus te sjtoon. Rech daobaove sjilderde Schöpf de tenhemelopnumming van Gerlachus.
[[File:Gerlahuskerkoksaalwkped09.jpg|thumb|250px|Oksaal mèt Bivignatörgel, fresco van 't lètste aordeil (Schöpf), waopes van de adellike zustersj en 'ne wenteltrap]]
't Kèrkörgel, geboewd door [[Adam Bivignat]], sjtamp oet 1784.
Van begin 19e ièw dateert d'n hoof[[altaor]] mèt 'n middegedeilte, de houte expositietroan, oet 1903, mèt 't [[Apocalytisch lam]], 'ne [[pelikaan]] dae zien jonge voort mèt zien eige blood (verwiezing nao de kruusdoad van [[Christus]]) en daobove 't alleszeend oug. Gans
De [[communie]]bank
==Fresco's en moersjilderinge==
In 1751, in de tied van de laatbarok en [[rococo]], besjilderde de Duutsje sjilder [[Johann Adam Schöpf]] plafon en moere mèt
In 1808 is 'n gedeilte van 't gewelf ingesjtort euver 'n lengde van 5 traveë. Dit gedeilte is toen, in olieverf,
Op de moere van 't
Restauraties van de fresco's vonge plaats in 1965 (vaszètte van 't plaosterwerk en fresco's mèt 5000 kopere pleetsjes mèt bolkopsjroeve, 1970 en 1978 ('t weghaole van de meiste euversjilderinge behalve die van Hermans), 1988 en 2008 ('t weghaole van de sjroeve en complete restauratie van de fresco's op 't gewelf).
Regel 37 ⟶ 39:
===Onderwerpe en thema's===
* '''Op de moere''' van 't preesterkoar: achter d'n altaor: Abrahams offer (Schöpf); Aanbaejing van 't Christuskind door Schöpf en 'n [[Annunciatie]] door 'ne anonieme sjilder.
* Op de moere van 't
** Aanbaejing van de driekeuninge (Schöpf)
** 't
** Bekièring van Gerlachus (Schöpf)
** Aankoms van Gerlachus in [[Jeruzalem]] (Schöpf)
** Gerlachus bie [[Paus]] Eugenius III (Schöpf)
** Gerlachus verlièt de waereld (Schöpf)
** Gerlachus es [[kloezenaer]] (Schöpf)
** Gerlachus praek, op dook, (Bröcker) 1897
** Gerlachus geuf aan de erm luuj, op dook (Bröcker) 1897
** Gerlachus bekoord door d'n [[duvel]], dook (Bröcker) 1897
** God verandert 't water van de bron in [[wien]] (Schöpf)
** Doad van Gerlachus (Schöpf)
* achterin de kèrk, bie d'n ingank:
** [[Annunciatie]] (anoniem)
** Petrus en Regout, dook (Stroucken) 1873
**
* '''Op 't gewelf:'''
van Schöpf:
** Waopes van de [[proos]] Van Pelt en Isabella van Ravenschot
** [[Ingel]] mèt ram
** [[Putti]] en sjelpmotief in koarsjleting
** Ingel mèt zeve-ermige kandelaer
** [[Christus]] [[hemelvaart]] (Hermans)
** God de Vader (Hermans)
** De [[Heilige Geis]] es 'n doef (Hermans)
** [[Maria hemelvaart]] (Hermans)
** Mantelsjlip van Gerlachusfiguur (?)
** Res van Schöpfs
** God de Zoon mèt [[kruus]] en krans
** Res van God de Vaderfiguur mèt scepter en ingele
**
** Groep ingele in de hemel
** H. [[Augustinus]], kèrkvader
** H. [[Hieronymus]], kèrkvader
** De [[Driekeuninge|drie keuninge]]
** H. [[Joris]]
** H. [[Petrus]]
** [[Mozes]]
** [[Aaron]]
** [[Noë]]
** Esther en Judith
** [[Keuning David]]
** Personificatie van de deugde: Leefde, houp, gelouf en sjterkde
** Twiè ingele op volute
Regel 89 ⟶ 93:
** Brennend hart (goddelike leefde)
** Sjpegel mèt oug
* Op 't [[oksaal]]:
** Waope [[kloaster]] St. Gerlach en [[chronogram]] 1751
** 't Lètste aordeil (Schöpf)
** 6 Waopes van adellike zustersj, die in 1751 in 't kloaster verbleve (Schöpf)
==Monument==
| |||