Gerlachuskèrk: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanv.
aanv.
Tekslien 1:
{{Dialek|Houtems}}
[[Plaetje:Houtemkèrkenkèrkh'f.jpg|thumb|250px|Gerlachuskèrk en kèrkh'fkèrkhof]]
{{wio}}
[[Plaetje:Houtemkèrkenkèrkh'f.jpg|thumb|250px|Gerlachuskèrk en kèrkh'f]]
[[File:HoutemGerlachuskerkJASchoepf.jpg|thumb|250px|Barok-rococo-interieur en fresco's van de Gerlachuskèrk]]
De hudige '''parochiekèrk''' van [[Houtem-St. Gerlach]], gewiejd aan de [[heilige]] [[Gerlachus]], is geboewd tösje 1720-1728 es [[kloaster]]kèrk, behuèrend bie de [[abdie|proosdie]] van de [[zuster (religieuze)|zustersj]] [[Norbertines]]se. 't Waor eigelik 'n sjtif veur adellike dames. De kèrk is geboewd op de plek van 'n ouwer exemplaar, dat waarsjienlik in de aorloge van de 16e en 17e ièw zjwoar te lieje zal höbbe gehad. Ze is opgetrokke in [[Maaslandse barok]]sjtiel. De moere zint van road geverfde baksjtein mèt [[mergel]]sjteine decoraties en ornamente. In 'n moernis in de gevel onder d'n tore sjteit 'n beeld van de heilige [[Gerlachus]]. In deze gevel bevinge zich 'n aantal [[sjpeklaog]]e. De tore is geseerd mèt 'n [[un]] woa-op 'n [[kruus]] en 'ne haan. In 1881 zint de gevelegaevele wit gesjilderd gewaes.
De architect waor [[Laurenz Mefferdatis]].'t Interieur is laatbarok-[[rococo]].
 
Regel 9 ⟶ 8:
 
==Historie==
In 't jaor 1786 waore de zustersj oet 't [[kloaster]] weggetrokke. De kèrk laog van toen aaf laeg. In 1794, in de [[Franse tied]], kreeg 't geboew de functie van legerhospitaal en paerdsjtal. De Franse verkochte de kloastergeboewe aan Mathias Sleijpen. Hae ging wone in de weuning van de [[proos]]. Es in 1808 't gans complex eigendom weurt van dochter Maria Sleijpen, getrouwd mèt Jan Schoenmaeckers, weurt in de akte van 30 augustus 1808 de kloasterkèrk gesjónke aan de [[gemeinte]] Houtem, onder veurwaarde dat 't geboew allein es [[katholiek]]e kèrk deens zal doon. [[Pesjtoar]] Hermans van de ouw [[parochie]] van Houtem mèt de Martinuskèrk in [[Vroenhof]], maak de euversjtap nao dees nuuj parochiekèrk. Es in 1841 de kèrk wir es zoadanig in gebruuk is, gaeve de zustersj twiè [[relikwie]]ë van Gerlach aan de parochie. De res van de relikwieë blieve in 't kloaster van de [[Karthuizer]]s in [[Remung]]. In 1903 zal de gemeinte de kèrk aan de parochie euvergedrage.
[[Plaetje:SchopfJGerlachuskerkwkped08.jpg|thumb|250px|Detail van plafónfresco in rococo oet 1751 in de Gerlachuskèrk in Houtem]]
In de [[twiède waereldaorlog]] waere de klokke door de [[Pruusj]]e gesjtole. 't Zal tot 1848 doere veurdat 'r in de tore wir twiè klokke hange. In 1979 zal de lètste bewoner van 't kesjtièl ([[Château Sint-Gerlach]]) alle geboewe vermake aan 't kèrkbesjtuur.
[[File:Schoepffrescowkped09.jpg|thumb|250px|FrescoMoerfresco op 't preesterkoar in de parochiekèrk van Houtem-St. Gerlach]]
 
==Barok-rococo-interieur==
Regel 20 ⟶ 19:
In 1783 kump d'r midde in de kèrk 't praalgraaf mèt [[altaor]] van Gerlachus te sjtoon. 't Monument is ouch in baroksjtiel. 't Kèrkörgel, geboewd door [[Adam Bivignat]], sjtamp oet 1784.
 
Van begin 19e ièw dateert 't barokhoof[[altaor]] mèt 'n middegedeilte, de houte expositietroan, oet 1903, mèt 't [[Apocalytisch lam]], 'ne [[pelikaan]] dae zien jonge voort mèt zien eige blood (verwiezing nao de kruusdoad van [[Christus]]) en daobove 't alleszeend oug. Gans bovenop sjteit 'ne waereldbol mèt 'n [[sjlang]] (beeld van 't koad) mèt dao-op 't [[kruus]] van de euverwinning. 'n Aantal [[ingel]]e versere 't altaor. In de hoag vènstere zit blank [[glaas-in-load]] mèt geometrische motieve.
Twiè gedrièjde, houte wenteltrappe sjtamme oet 1810. De kristalle luchter ouch oet begin 19e ièw. De [[communie]]bank dateert oet begin 18e ièw. De praeksjtool en [[beech]]sjteul zint oet 1905.
 
Regel 27 ⟶ 26:
In 1782 lièt [[Petrus Regout]] de kèrk restaurere en daobie de baroksjilderinge euversjildere in de thematiek van daen tied: somber en zjwoar.
In 1808 is 'n gedeilte van 't gewelf ingesjtort euver 'n lengde van 5 traveeë. Dit gedeilte is toen, in olieverf, euvergesjilderd door de [[Mestreech]]se sjilder Hermans. Hae beelde de tenhemelopnumming van [[Maria]] oet.
Op de moere van 't sjeep zint door Schöpf 10 taferele oet 't laeve van Gerlachus oetgebeeld. De sjilderinge höbbe väöl te lieje gehad van de Fransen tied. Bie 'nde restauratie in 1872 woorte euversjilderingegewelf gedoonen moere euvergesjilderd door Stroucken en van Dijck. In 1897 zint ouch nog drie groate panele op dook gesjilderd door H. Bröcker oet [[Den Haag]], ter vervanging van drie moersjilderinge,besjadigde door H. Bröckermoersjilderinge.
 
Restauraties van de fresco's vonge plaats in 1965 (vaszètte van 't plaosterwerk en fresco's mèt 5000 pleetsjes mèt bolkopsjroeve, 1970 emen 1978 ('t weghaole van de meiste euversjilderinge behalve die van Hermans), 1988 en 2008 ('t weghaole van de sjroeve en complete restauratie van de fresco's op 't gewelf).
==Monument==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Gerlachuskèrk"