Bonaire: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
KGeen bewerkingssamenvatting
sp
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Bonaire Location.png|frame|Ligking vaan Bonaire veur de kus vaan Venezuela.]]
'''Bonaire''' ([[Papiaments]] ouch ''Boneiru'') is 'n eiland in de [[Caribische Zie]], eintein vaan de [[Oonderdewindse Eilen]] vaan de [[Klein Antille]] en politiek deil vaan de [[Nederlandse Antille]]. 't Oppervlak bedräögbedreug 288 km², 't aontal inwoeners waor per 1 september 2009 15.414. Plaotse op 't eiland zien [[Kralendijk]] (gouvernemint) en [[Rincon]].
 
==Historie==
[[Plaetje:Slave huts Bonaire.jpg|thumb|Slaovehuiskes op Bonaire.]]
De oersprunkeleke bewoeners vaan Bonaire waore, wie die vaan [[Aruba]] en [[Curaçao]], [[Arowakke|Arowakse]] [[Indiane]] vaan 't [[Caiquetio]]volk. AllewelAllewijl getuige allein rotsteikeninge nog vaan dees stamme. In [[1499]] naome de Spanjole oonder leiding vaan [[Alonso de Ojeda]] en [[AmericoAmerigo Vespucci]] 't land in bezit. Ze stiechde gein kolonie, umtot 't eiland ze oonrendabel leek; de Indiane woorte aofgeveurd es slaove nao 't Zuid-Amerikaans vasteland. Wel raakdenraakde 't eiland bewoend es straafkoloniestrafkolonie (mèt Rincon es ierste neerzèttingnederzètting) en introduceerde me hei veevie. Allewijl leve de naozaote vaan de ezele en geite verwèlderd op 't eiland.
 
In [[1633]] begós de Nederlandsen tied mèt de Hollandse vereuvering vaan 't eiland op de Spanjole (mèt wee de Republiek in oorlog waor). De [[Wes-Indische Compagnie|WIC]] góng ziech bezeg hawwe mèt de handel hei. Zij naom Bonaire serieus es kolonie en gebruukdengebruukde 't veural veur de zaajtwinning. Allewijl nog stoon bij de zaajtpanne nog de karakteristieke klein slaovehuiskes. In de twintegste iew is zaajtwinning neve [[toerisme]] nog altied de belaankriekste economische factor. 't Aontal slaove waor evels lieger es op Aruba en Curaçao; noe nog heet Bonaire ouch väöl minder inwoeners es die aander twie eilen. In 1791 góng de WIC failliet en kaom Bonaire es kolonie oonder de Nederlandse staot. 't Woort bestuurd vaanaof Curaçao. In d'n Oorlog[[Twiede Wereldoorlog]] deende 't eiland es interneringskamp veur Pruse en collaborateurs. In 1954 kaom formeel 'n ind aon de kolonialen tied: mèt 't opstèlle vaan 't [[Statuut vaan 't Keuninkriek vaan de Nederlen]] woorte [[Suriname]] en de Nederlandse Antille otonoom (semi-zelfstendege) len binne 't keuninkriek. Bonaire woort binne dees structuur eintein vaan de zes (nao 1986: vief) ''eilandgebeieeilandgebiede''.
 
Vaanaof de jaore tachteg begóste de Nederlandse Antille te desintegrere, veural door oontevrejeheidooncontentegheid euver de dominantie vaan Curaçao. In 1986 sjeide Aruba ziech aof vaan de Nederlandse Antille. Op Bonaire woort dees discussie neet geveurd ('t eiland had get wieneg inwoeners um zelfstendeg wijer te goon), meh doortot Curaçao en [[Sint-Maarten]] ziech oontevreieooncontent tuinde mèt wie de Antille functioneerde, kaom ouch op Bonaire verandering vaan staotsvörm aon de orde. In e referendum oet 2004, boe-in me de keus had tösse 'n [[status aparte|status es land]], de status quo en deil vaan Nederland, koos me in absolute mierderheid veur 't lèste. Vaanaof oktober [[2010]] zal 't eiland wijer goon es [[bezunder gemeinte]] vaan [[Nederland]].
 
==Demografie==
Tekslien 15:
 
==Natuur==
Door zien lieg bevolkingsdiechheid en 't oontbreke vaan landbouw is op Bonaire väöl natuur bewoerdbewaord gebleve. 't Landsjap weurt bepaold door bergskes, [[saliña]]'s (zaajtmere), grotte en lagunes. Belaankrieke natuurgebeienatuurgebiede zien 't Washington Slagbaai Nationaol Park (aon de noordkant, veur veugel en reptiele), 't Nationaol Ziepark Bonaire (in 't weste, geleef bij duikers), 't Lac (mangroves en aander plante) en 't Pekelmeer ([[flamingo]]'s). Kort veur de kös ligk 't oonbewoend [[Klein Bonaire]] (cacteeë en ziesjèldpadde).
 
[[Categorie:Noord-Amerika]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Bonaire"