Helikopter: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Wutsje (Euverlèk | biedrages)
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door SieBot.
Tekslien 6:
 
De allereerste helikoptervluch ter waereld waerdje op [[13 november]] [[1907]] in [[Lisieux]] oetgeveurdj door de [[Frankriek|Franse]] [[fietsemaker]] [[Paul Cornu]]. Ziene helikopter haaj twee rotors, aangedreve door eine 24-pk-motor. Hae kwaam twee maeter baove de grondj en vloog minder es twintjig seconde. Op [[24 mei]] [[1940]] veurdje [[Igor Sikorsky]] de eerste succesvol vluch oet mit eine helikopter mit eine rotor.
== Besturing ==
[[Plaetje:Swashplate2.png|thumb|Principesjets van'ne ''swashplate assembly'']]
Om veureuver of achtereuver te helle (''pitch'') of ziejwaerts te helle (''roll'') weurdj de insjtelhook van'ne hoofdrotorblaajer mit behulp van ein [[tumelsjief]] (Ingels: ''swash plate'') tiedes 't rotere cyclisch verangerdj naogelang de positie. Om veureuver te helle biejveurbeeldj sjtaon de blaajer sjuuner es ze zich aan'ne achterkantj bevinje en minder sjuun aan'ne veurkantj. Hiejdoor kriegtj de rotor aan'ne achterkantj meer opwaertse krach, heltj 't toesjtel veurwaerts en vluugtj 't ouch veurwaerts. Door de hook van alle rotorblaajer taegeliek te variëre kan ein verticaal bewaeging waere gemaaktj.
 
Aangezeen de meiste groter helikopters waere aangedreve door eine [[gaasturbine]]motor (meistal twee) is d'r sjpraoke van ein sjtationair rotortoeretal. De gaasturbinemotor zelf besjtuitj eigelik oet twee gedeiltes, de compressorsectie aangedreve door de gaasproducerturbine en'ne powersectieturbine (vriej turbine).
Biej 't verhoge van'ne helling van'ne rotorblaajer (verhoge van'ne vraog nao lif) zal door de mechanische koppeling tösse vriej turbine en'ne [[versjnellingsbak]] dae de rotorblaajer aandrieftj, 't toeretal (N2) van dees turbine wille zakke. Es gevolg hiejvan daaltj ouch 't compressortoeretal (N1).
 
Door de powerturbineregelaer (de bewaker van zien toeretal) weurdj dit geregistreerdj en doorgegaeve aan'ne brandjsjtofregelaer, wodoor ein aangepasdje hoeväölheid brandjsjtof ingesjpaote weurdj in'ne verbranjingskamer, wodoor de compressorsectie weer meer vermoge levertj aan'ne gaasproducerturbine toetdet ein nuuj aevewich is bereiktj.
 
Omgedrejdj vindj ditzelfdje proces plaats biej verlege van'ne vraog nao lif, hiejbiej wiltj de powerturbine zien sjnelheid verhoge door eigelik ein teväöl aan toegeveurdje brandjsjtof aan'ne verbranjingskamer, de powerturbineregelaar geuftj den ein signaal nao de brandjsjtofregelaer dae dan de brandjsjtof "knieptj" toet 't juuste toeretal.
 
== Werking ==
Regel 31 ⟶ 21:
 
D'r is zelfs eine helikopter dinkbaar zônger extra rotor, wobiej de individueel rotorblaajer bewaeginge make zowie de vleugels van eine [[vogel]]. Veur dees bewaeging is ein ingewikkeldje aandriefas neudig.
 
== Besjturing ==
[[Plaetje:Swashplate2.png|thumb|Principesjets van'ne ''swashplate assembly'']]
Om veureuver of achtereuver te helle (''pitch'') of ziejwaerts te helle (''roll'') weurdj de insjtelhook van'ne hoofdrotorblaajer mit behulp van ein [[tumelsjief]] (Ingels: ''swash plate'') tiedes 't rotere cyclisch verangerdj naogelang de positie. Om veureuver te helle biejveurbeeldj sjtaon de blaajer sjuuner es ze zich aan'ne achterkantj bevinje en minder sjuun aan'ne veurkantj. Hiejdoor kriegtj de rotor aan'ne achterkantj meer opwaertse krach, heltj 't toesjtel veurwaerts en vluugtj 't ouch veurwaerts. Door de hook van alle rotorblaajer taegeliek te variëre kan ein verticaal bewaeging waere gemaaktj.
 
Aangezeen de meiste groter helikopters waere aangedreve door eine [[gaasturbine]]motor (meistal twee) is d'r sjpraoke van ein sjtationair rotortoeretal. De gaasturbinemotor zelf besjtuitj eigelik oet twee gedeiltes, de compressorsectie aangedreve door de gaasproducerturbine en'ne powersectieturbine (vriej turbine).
Biej 't verhoge van'ne helling van'ne rotorblaajer (verhoge van'ne vraog nao lif) zal door de mechanische koppeling tösse vriej turbine en'ne [[versjnellingsbak]] dae de rotorblaajer aandrieftj, 't toeretal (N2) van dees turbine wille zakke. Es gevolg hiejvan daaltj ouch 't compressortoeretal (N1).
 
Door de powerturbineregelaer (de bewaker van zien toeretal) weurdj dit geregistreerdj en doorgegaeve aan'ne brandjsjtofregelaer, wodoor ein aangepasdje hoeväölheid brandjsjtof ingesjpaote weurdj in'ne verbranjingskamer, wodoor de compressorsectie weer meer vermoge levertj aan'ne gaasproducerturbine toetdet ein nuuj aevewich is bereiktj.
 
Omgedrejdj vindj ditzelfdje proces plaats biej verlege van'ne vraog nao lif, hiejbiej wiltj de powerturbine zien sjnelheid verhoge door eigelik ein teväöl aan toegeveurdje brandjsjtof aan'ne verbranjingskamer, de powerturbineregelaar geuftj den ein signaal nao de brandjsjtofregelaer dae dan de brandjsjtof "knieptj" toet 't juuste toeretal.
 
== Noodlanjing ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Helikopter"