Kloes op de Sjaatsberg: Versjèl tösje versies

In 't gebuuwke liegke 2 kloezenaersj begrave: [[Laurens Plum]] in 1706 en Arnold Haesen in 1764. Achter d'n [[altaor]] in de kapel, zint moersjilderinge te zeen oet 1700. Dao hingk ein groat houte [[kruus]] oet de [[16e ièw]]. Tegen 't plafond ies 'n [[Christus]]monogram aangebrach en aafbeeldinge van de veer [[evangeliste]]. Neve 'nne sjpietse triomfbaog zint 2 ingele[[ingel]]e gesjilderd.<br>

't [[Monogram]] ies waarsjienlik oet 1903, wie 'n restauratie plaatsvóng. Oet 1862 dateert 'ne binnekruusweeg mètin houte lieste. 'n Klein [[oksaal]] ies gemaak van eikehout.

In 1688 lièt de hièr van kesjtièl Sjaloen [[Gerard Ernst Hoen van Cartils]] de hut of boswachtersjweuning, waarsjienlik al van veur 1400, op de Sjaatsberg oetbreije en verboewe. Hae haet um en bie Sjaloen väöl restauraties en boewwerke laote plaatsvinge, o.a.neve 'n kloes ouch 'n [[watermeule]] op de [[Geul]]. De kloes krieg bie de [[inwiejing]] op [[27e april]] 1688 es petroan[[heilige]] [[Antonius]] van [[Padua]]. In 1975 vingk 'n restauratie plaats op initiatief van de vereiniging [[Veldeke-Valkeberg]]. Eigenaer ies de [[Vereiniging tot Behoud van Natuurmonumente]].

Van 1688 tot 1930 höbbe in de Kloes 16 ièremiete gewoond. Sómmige huèrde bie ein bepaalde religieus [[orde]], waore [[Franciskaan|Franciskaner]] of [[Karthuizer]] broeder. Van andere ies dat neet bekènd. Twiè van hun waore getrouwd gewaes veurdat zie in de kloes ginge wone. Sóms woonde ze ouch mèt hun twièje same. Dèks kaom de kloezenaer oet de umgeving, meh ouch oet [[Duutsjland]], [[Belsj]] en [[Frankriek]]. Oet de umgeving waore dat: [[Johannes Jacobs]] oet [[Wielder]] (Wijlre), gesjtorve in 1830, Johannes Smitsmans oet [[Houtem]] van 1831-1871 en [[Hendrik Weerts]], gestjorve in 1889 oet [[Berg]]. <br>

Eine beroemde ièremiet waor [[Arnold Haesen]]. Veer jaor veur zienen doad in de nach van 15 mièrt [[1760]], weurt de kloes euvervalle door 150 [[Bokkeriejersj]]. Ein jaor later, es [[Petrus Prickartz]] bie häöm woont, valle ze nóg ins binne. Allebei de ièremiete weure vasgebónge en al wat waerde haet weurt geklauwd. Arnold Haesen houw 'n paar sjtökker land in de buurt en ouch behuèrlik get geld. 'ne Andere bekènde kloezenaer ies Johannes Henricus Weerts oet Berg. Es 'r 33 jaor oud ies, in 1860, geit'r in de Kloes wone. Hae laef ech es 'ne boetvaerdige kloezenaer: èt gein vleisj, sjlièp neet in e bèd, meh in 'ne leunsjtool. In 1866 geit 'r es [[Zouaaf]] [[paus]] [[Pius IX]] helpe bie de sjtried um de Kèrkelike Sjtaat. Hae blief drie jaor in [[Italië]] en krieg 2 Pauselike óndersjeinge. Nao Italië maak 'r nog 'n baevaart na 't [[Heilig Land]]. In 1898 sjtörf 'r in de Kloes en ies dan al in de buurt al 'n legende.

Op de lètste zóndig van juni vingk 't fiès van de Heilige [[Leonard]] plaats. De Sjaatsbergergank, 'ne baevaartsgank door luuj oet de buurt, vingk dan plaats riechting de Kloes. De pesjtoar van [[Sjin]] op Geul dreug vervolges 'n [[Heilige Mès|Mès]] op in de kapel. Nao d'n deens ies d'r [[Kèrmes]], in de''Leienaardskèrmes'' bösjgeneump, rónd de kloes. TotNao 1939 gebeurderaak dat enin ónbruuk, meh in 1970 ies dietweurt wìrwir in ière hersjtèld.