Château Sint-Gerlach: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
K fuitsje verbeterd en foto groater |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
[[Aafbeilding:Houtemkesjtièlenkèrk2.jpg|thumb|275px|Chateau Sint Gerlach en de Gerlachuskèrk.]]
'''Chateau Sint Gerlach''' ies 'n veurmalig kloaster oet de 13e ièw in 't gelieknamig dörpke [[Sint-Gerlach]] bie [[Houtem]] ([[Valkeberg]]). In de 17e ièw lièt proos van Cauwenberg 'n nuuj kloastergeboew neerzètte. In 1797 weurt 't good verkoch en krieg 't proostehoes de besjtumming van landhoes. In 1830 verboewe ze de kloastervleugel tot kesjtièlboerderie, de pandhaof geneump. 'n Paar hónderd maeter van de hoofboew aaf, bevingk ziech de carrévörmige pachhaof. De kloasterkèrk, in [[barok]]sjtiel, weurt aan de parochie gesjónke. 't Complex ies gelege in de beemde van de Geul. In 1996 vingk 'n groate restauratie plaats, woanao alle geboewe (behalve de kerk) 'n horecafunctie kriege.
==De boew==
't Einbeukig landhoes, de pandhaof en ein zie van de kèrk grenze aan 'ne veerkentige cour. In de miedde van de lange veurgevel bevingk ziech de hoofingank woabove 'n baogvörmig fronton mèt 't waope van [[Franciscus van Cauwenberg]]. Aan de twiè ziekent van de gevel sjpringe twiè tuupgevele mèt drieheukige tympane 'n bietteke nao veur. 't Gehièl ies geboewd in baksjtein mèt op de heuk [[mergel]]blök. Eine gevel aan de binneplaats haet [[sjpekhoes|sjpeklaoge]].
't Interieur ies veural bepaald door 't echpaar Corneli-Raikem, dat van 1856 tot 1904 hie woonde. Parkètvloere, betummeringe en gesjilderde moerdecoraties weure dan aangebrach.
==Gesjiedenis==
In 't begin van de 13e ièw sjtiech [[Gosewien IV]], hièr van [[Valkeberg]] same mèt de proos van 't [[kloaster]] in [[Heinsberg]] 'n kloaster in Sint-Gerlach. 't Betref 'n [[Norbertien]]se proosdie op de plek woa rónd 't jaor 1165 ridder [[Gerlach]] es kloezenaer gelaef haet. Van mannekloaster weurt 't op 't ing van de 13e ièw tot vrouweconvent. Veural bie adelike dames in trèk. Ónder de [[Tachtig jaorige oorlog]] haet 't geboew väöl te lieje. 't Brent twiè kièr aaf. Bie 't [[Partagetractaat]] in [[1661]] weurt 't kloaster 'n Sjpaanse enclave in Sjaats gebeed. In begin 18e ièw versjiene 'ne nuje kloastervleugel, 'n proosteweuning en 'n kloasterkèrk. Ónder invlood van de ideeë van keizer [[Josef II]] weurt 't kloaster in 1785 opgeheve. De euvergebleve zuustersj vertrèkke nao [[Remunj|Remung]]. In 1797 gölt [[Mathias Sleypen]] 't complex. Es 'r ein jaor daonao sjtörf geit 't eigendóm euver nao dochter Sibylle, getrouwd mèt [[Martin Jacob Schoenmaeckers]]. Via dochter Anna Elisabeth Walburga erf de oudste kleinzoon [[Francois Corneli]] 't hoes. Hae ies burgemeister van Houtem en woont op 't kesjtièl. Door vererving kump Sint Gerlach in eigendóm van baron [[Robert de Selys de Fanson]], president van 't hoag gerechshof in [[Luuk]]. In 1910 woont 'r op 't kesjtièl en lièt 't modernisere. Ziene kleinzoon zal in 1979 't complex legatere aan de parochie Sint Gerlach, die 't euver dreug aan de Sjtiechting Behoud-Sint-Gerlach. Zie lìèt de vervalle geboewe in 1996 restaurere ónder leiding van [[P.A.M.Mertens]].
[[Kategorie:Valkeberg]]
[[Kategorie:kestiel]]
| |||