Wienesraos: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Vuurbeëlde mèt naoësjlaag: aanp. |
sjp. |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Wienesraos}}
't '''Wienesraos''' (oetsjpraoëk:
Gesjreëve volges de [[Veldeke-Limburg]]-sjpelling 2003
==Kènmerke==
Wat 't dialek betref heët dit dialek dezelfde kènmerke es väöl ander Limburgse dialekte.
De vuurnaamste kènmerke van deze groep Limburgse dialekte mèt [[Zjwier]]se vuurbeëlde:
*'''1
neëve de Nederlandse klinkersj (a, aa, o, oo, u, uu, i, e, ee) heët 't Wienesraoës en 't Zjwiers oeë (sjoeën, sjoeël); ieë (kieës, twieë); aoë (maoën, taoëfel),( uuë (kuuël, duuëske) en äöë (sjäöëp, bäöëg)
mètklinkersj: sj (sjaoëp, flesj); zj (zjwumme, zjwaasj), gk (zègke, hègke)
Regel 23 ⟶ 24:
* '''4 t-deletie''' + '''n-deletie:'''
nacht> nach, nachte; zacht> zach, zachter; licht> leech> leechte <br>
zeven>
* 5 '''drie woerdgesjlachte''':
mannelijk: d'r fiets (eine fiets, miene fiets, deë fiets)<br>
Regel 45 ⟶ 46:
school- sjoeël; schaats- sjaats; schat- sjat
* 10 '''sj aan 't begin en eind van 'n woerd'''
straat- sjtraoët; stro- sjtruuë; slapen- sjlaoëpe; smeren-sjmeëre; stoten-
fles-flesj; as-esj; bos-bösj, was-wesj, tas-tesj
* 11 '''De wuurd ich, mich, dich, ouch'''
(Nederlands: ik, mij, jij en ook)
* 12 ''''t gerundum op -enteëre of -teëre''' (allein in [[Nederlands Limburg|Zuud-Limburg]]). Dit is 'n zelfsjtendige verbaoëge vörm van de onbepaalde wies van 'n wèrkwoerd, dat 'n 'handeling' aageuf. Loupenteëre, varenteëre, kiekenteëre, zingenteëre,
==Wat opvèlt==
(kènmerkend vuur de dialekte oeëstelik van de lien verticaal langs Klumme)
* '''Lidwoerd d'r'''
Vuur mannelik zelfsjtendige naamwuurd (en ouch mannename) wuurt
d'r weëg; d'r fiets, d'r wage, d'r auto, d'r
* '''r-sjoew'''
Bie sómmige wuurd weë(r)t de r weggelaoëte es 'n s, t of st volg:.zjwa(r)t, ieë(r)sjte, gaa(r)d, woeë(r)sj, weë(r)t (wordt), eë(r)d (aarde), peëd (paard),
* '''Naoësjleëg'''
Hieël opvallend in 't dialek van hie en naoë 't oeëste va Zuud-Limburg is 't gebroeëk van naoësjleëg in d 'r oeëtsjpraoëk va bepaoëlde wuurd mèt lang klinkersj.
==Vuurbeëlde mèt naoësjlaag==
Regel 65 ⟶ 67:
beëk (beek); heë (hij); deë (die); eë(r)d (aarde) ; heëm (heem); weë(r)d (waarde); beënde (beemden); vleëgel (vlegel, stout kind); zjweëgel (lucifer); peëd (paard); leëm (leim, grond,aarde); peëdje (paadje); meëdje (meisje); reëge (regen); foeteleer (bedrieger); hoddeleer (klungelaar); leëg (leeg); vreëte (vreten); reëkel (haas, kwajongen); sjeël (scheel); leëze (lezern); keël (kerel; keel); zeëg (zaag); sjeël (scheel); teënge (tegen); weëte (weten); reëge (regen); neë (nee); neëve (naast);
* '''ieë''': (ie-wuurd mèt e-naoësjlaag)
kieës (kaas); ierlek (eerlijk);
* '''oeë''': (oe-wuurd mèt e-naoësjlaag)
broeëd (brood); doeëd (dood); doeës (doos); groeët-
* uuë:(uu-wuurd mèt e-naoësjlaag)
sjtruuë (stro);
* '''aoë''' (ao-wuurd mèt naösjlaag)
aoëp(e) (open); naoë (na); vraoëg (vraag); raoë (raden); Raoë (Wijnandsrade); baoëm (bodem); laoëk (prei); haoël (hol); haoëze (kousen); sjlaoëpe (slapen); taoëfel (tafel); sjaoëp (schaap); maoën (maan); baoëve (boven); paoët (poort); jaoë (ja); maoët (maat); draoëd (draad); sjtraoët (straat); maoëge (mogen); belaoëve (beloven);
Regel 77 ⟶ 79:
==Name==
*
Vuur 'ne achternaam zeët me in väöl Limburgse dialekte ''va'': va Brand (Brand); va
*
(vuur 'ne jóngesnaam zeët me ''d'r'' ; vuur 'ne meëdjesnaam zeët me '''t'').<br>
't An (Anna), d'r André, d'r Drikkes: d'r Driek (Andreus),'t Plien (Paulina), 't Merie, 't Maria (Maria),'t Lies_, 't Lieske (Elisabeth),'t Fientje (Josephina), 't Mien, 't Mina, d'r Wiel, d'r Willem, (Wilhelmus, Wilhelmina), 't Nèt(teke) (Antoinette), d'r Neer (René), d'r Giel, d'r Gieliam (Guillaume), d'r Bertus, d'r Bert, d'r Albeër, d'r Beër, d'r Huub, d'r Lambeër (Albertus, Hubertus, Lambertus), d'r Harie (Henricus), d'r Karel (Carolus), d'r Nieël, 't Neëleke (
==
* [[Fons Erens]] (1914-2000)(dialek en Nederlands)
==Vootnoeët==
| |||