Drents: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K robot Anders: en:Drèents |
"Drents" is negatief bepaold, eve dudelek gemaak |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Drèents.png|frame|Positie vaan 't Drents en vaan ander dialekte in Drente]]
't '''Drents''' (autoniem ''Drèents'') is 'n [[Nedersaksisch]]e
==Definitie==
Dao zien twie definities meugelek, 'n geografische en 'n taokundege definitie. In de ierste definitie is ''Drents'' gewoen alle dialekte binne de provincie Drente. Dees visie weurt oonder mie aongehaange door de stiechting Drentse Taol.<ref name=drentsetaol1>http://www.drentsetaol.nl/ "[A]lle dialecten die binnen de previnciegrèens spreuken wordt, bint Drèents. Het iene dialect is niet beter as ‘t aandere; ‘t is... aans."</ref> Umtot binne de dialekte in Drente evels neet klein versjèlle zien definiëre väöl dialectologe 't Drents lever taolkundeg. De streiktaol besleit daan laank neet gans Drente en 't Drents weurt daan ouch boete de grenze vaan de provincie gesproke.
In de gaankbaar definitie rekent me 't [[Noordenvelds]] (gemeintes [[Noordenveld]] en [[Tynaarlo (gemeinte)|Tynaarlo]]) en 't [[Veenkoloniaals]] (noordoostelek Drente) bij 't [[Gronings]] en 't [[Zuidwes-Noord-Drents]] (veural gemeinte [[Westerveld]]) bij 't [[Stellingwerfs]]. 't Stellingwerfs weurt alternatief ouch es deil vaan de Drentse taolgroop gerekend. E paar dialekte in 't uterste zuidooste, bij [[Schoonebeek]], weure zelfs tot 't [[Sallands]] gerekend (vaanwege d'n [[umlaut]] in de verkleinwäörd). Wel weer bij 't Drents hure daan de dialekte oet plaotse wie [[Staphorst]], [[Rouveen]], [[Nieuwleusen]], [[Balkbrug]] en [[Slagharen]] (in de gemeintes Staphorst en [[Hardenberg]], zuug 't keertsje)
==Indeiling==
Tekslien 25:
==Kinmerke==
De taolkundege definitie vaan 't Drents is negatief: Drents zien Nedersaksische dialekte die neet Gronings-Oosfries, neet Sallands en neet Twents-Wesfaals zien. 't Mis de klaankinnovaties vaan 't Gronings en heet ouch geinen umlaut in verkleinwäörd.
===Klaanke===
De klaankliere vaan de Drentse dialekte vertuine dudelek invlode en verwantsjappe vaan alle kante. Um te beginne vèlt op tot de westeleke klaanke ''uu'', ''oe'' en ''ie'' in wäörd wie ''huus'', ''goed'' en ''niet'' hiel wied nao 't ooste zien geavveceerd, dewijl zuidelek vaan Drente (in Twente en d'n Achterhook) de aw wäörd ''hoes'', ''good'' en ''neet'' väöl wijer nao 't weste nog staand höbbe gehawwe. Ouch Groningsen invlood klink door: in väöl dialekte kin de ''ee'' 'n ''ei'' weure(in 't Gronings zelf, en dus ouch in 't noorde en noordooste vaan Drente, klink op dezelfde plaots 'n ''ai''). Zoewel d'n invlood oet de westeleke dialekte es oet Groninge is mesjiens te verklaore oet 't lieg prestiesj wat Drente had: 't erm en lendelek gebeed moot gere taolkinmerke vaan ander gebeier höbbe euvergenome. Get soortgelieks nump me trouwes aon veur de [[Veluwe]].
In 't eigelek Drents blijf de vaan
* Zuidoos-Zanddrents: ''Daor klatert het water tegen de glazen dat het davert''.
Regel 37 ⟶ 39:
De grammair vaan de Drentse dialekte is neet in ein paragraaf te besjrieve. 'r Is dao wèrkelek neet uniform genoog veur. Wat veur alle Drentse dialekte, boete die vaan Schoonebeek en Nieuw-Schoonebeek, opgeit is 't oontbreke vaan umalut in verkleinwäörd. In de Nedersaksische dialekte is de umlautslijn 'n belangrieke horizontaol loupende isoglos. 't Stellingwerfs en 't Gronings höbbe ouch gein umlaut in verkleinwäörd, 't Sallands, Twents, Achterhooks en väöl Veluwse dialekte wel.
't [[Einheidsmiervoud]] kin in 't Drents zoewel op ''-t'' es op ''-en'' oetgoon. De ierste meneer is normaol veur 't Nedersaksisch, de twiede is in principe typisch Gronings (vaan [[Fries]]en oersprunk, en ouch in 't [[Hollands]] presint). Toch löp de grens tösse ''wij ma(o)ken'' en ''wij maa/okt'' neet gliek mèt de grens tösse Drents en Greunings. Sommege Veenkoloniaalse dialekte vörme hun miervoud gewoen op ''-t'', en op de zandgrun in 't midde vaan de provincie vint me ouch enclaves boe-in 't miervoud op ''-en'' hiers.
In de mieste dialekte kump 't wäördsje ''doe'' neet veur. Dit is op versjèllende plaotse weer wel 't geval, neet allein in 't Noordenveld en de Veenkolonië, meh ouch in Schoonebeek.
| |||