Diamaant: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
typo
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
plaetsje kraterpiep plus aanv 4 C's/ópmaak
Tekslien 7:
 
==Historie en gebroek==
Diamaant waoërt al dör [[Plinius d'r Owwere]] (23-79 nao [[Christus]]) geneumd. Diamaante werre in d'r 6de bies d'r 5de ieëw vör Christus in [[Europa]] bekènd. Oet dèzze tied sjtamt e aodgrieks broonze beeld mèt oonbewèrkde diamaante. Dit beeld bevindt zich allewiel in 't [[British Museum]] in [[Londe]]. Bies d'r 18de ieëw waoërte diamaante allèng in [[India]] (Golkonda) gewónne; hie kaome ooch de bekèndste historische sjtèng vandaan, zoewie d'r [[Koh-I-Noor]]. Dèzze diamaant waoërt 5000 jaor gelaeje gevoonde in de Godaveryreveer in 't zuide van India. Pas in 1714 waoërte in [[Brazilië]] en later ooch in [[Zuid-Afrika]] diamaante oontdèkt. Hieël väöl [[mythologie|mythes]] zeunt verboonde mèt diamaante en d'r edelsjtèè zów magische krachte ha. Diamaante waore 't symbool va riekdóm en ze zeunt in bekaans alle kroeënjuwele gebroekd. Väöl diamaante zeunt te vinge in sjatkamers en [[museum|museale]] collecties.
[[Image:Diamonds glitter.png|250px|thumb|''Diamantruuëster'']]
Diamaant is 'ne transparante [[kristal]] mèt 'ne [[braeëkingsindex]] van 2,417 en wert vöral in [[seerraod|juwele]] gebroekd. Öm d'r glaans en 't kleuresjpèl te vergruuëte wert d'r ruwe diamaant gesjlaeëpe en dat geet allèng mèt diamaantpoejer. Dit waoërt pas in d'r 14de ieëw oontdèkt en me sjlaeëp saer doe de diamaante in 't ''Ruuëskessjliepsel''. Pas in d'r 17de ieëw waoërt 't ''brilliaantsjliepsel'' oontdèkt, vermoedelek dör kardinaal [[Mazarin]]. In juwele wert dör 't, väöraaf grondig beraeëkend, sjliepe 't (zón)leech sjön gebraoëke en gereflecteerd. Dit verendert neet in d'r tied ömdat 't gepolieste glanzende óppervlak van d'r diamaantsjtèè neet mat wert dör de helde van 't materiaal.
 
Diamaant waoërt al dör [[Plinius d'r Owwere]] (23-79 nao [[Christus]]) geneumd. Diamaante werre in d'r 6de bies d'r 5de ieëw vör Christus in [[Europa]] bekènd. Oet dèzze tied sjtamt e aodgrieks broonze beeld mèt oonbewèrkde diamaante. Dit beeld bevindt zich allewiel in 't [[British Museum]] in [[Londe]]. Bies d'r 18de ieëw waoërte diamaante allèng in [[India]] (Golkonda) gewónne; hie kaome ooch de bekèndste historische sjtèng vandaan, zoewie d'r [[Koh-I-Noor]]. Dèzze diamaant waoërt 5000 jaor gelaeje gevoonde in de Godaveryreveer in 't zuide van India. Pas in 1714 waoërte in [[Brazilië]] en later ooch in [[Zuid-Afrika]] diamaante oontdèkt. Hieël väöl [[mythologie|mythes]] zeunt verboonde mèt diamaante en d'r edelsjtèè zów magische krachte ha. Diamaante waore 't symbool va riekdóm en ze zeunt in bekaans alle kroeënjuwele gebroekd. Väöl diamaante zeunt te vinge in sjatkamers en [[museum|museale]] collecties.
Dör de extreem helde wert diamaant gebroekd in de industrie, o.a. vör sliepe, baore, sjnieje en polieste.
 
Diamaant is 'ne transparante [[kristal]] mèt 'ne [[braeëkingsindex]] van 2,417 en wert vöral in [[seerraod|juwele]] gebroekd. Öm d'r glaans en 't kleuresjpèl te vergruuëte wert d'r ruwe diamaant gesjlaeëpe en dat geet allèng mèt diamaantpoejer. Dit waoërt pas in d'r 14de ieëw oontdèkt en me sjlaeëp saer doe de diamaante in 't ''Ruuëskessjliepsel''. Pas in d'r 17de ieëw waoërt 't ''brilliaantsjliepsel'' oontdèkt, vermoedelek dör kardinaal [[Mazarin]]. In juwele wert dör 't, väöraaf grondig beraeëkend, sjliepe 't (zón)leech sjön gebraoëke en gereflecteerd. Dit verendert neet in d'r tied ömdat 't gepolieste glanzende óppervlak van d'r diamaantsjtèè neet mat wert dör de helde van 't materiaal. Nao sjlieping wert de waeërd van 'ne diamaant bepaald an de haand van de veer C's t.w. cut, [[carat]], clarity en colour.<br>
Dör de extreem helde wert diamaant gebroekd in de industrie, o.a. vör sliepe, baore, sjnieje en polieste.<br>
Naeve de helde zeunt ooch de [[thermische geleidbaarheed]] en d'r [[elektrische weersjtaand]] van diamaant hieël hoeëg. Dès combinatie makt dat diamaant gebroekt kan werre in [[elektronica|elektronische sjakelinge]] öm wermde aaf te veure.
 
==Diamaantwinning en -handel==
[[Image:Diamantenvorkommen.png|thumb|left|250px|Leng mèt de groeëtste diamaantwinning]]
[[File:VolcanicPipe.jpg|thumb|250px|Kraterpiep]]
Diamaante werre in grof reveerzaand voonde mae de mètste diamaante werre saer 1876 gedólve in de miene van Zuid-Afrika en vöral in d'r sjtrieëk roond [[Kimberley]] in de [[Kaapprovincie]]. Hie treft me de diamaante aan in de primair afzètting in ow [[krater]]piepe. Dès piepe zeunt gevöld mèt 'ne zachte sjtèè, ''bleu ground'', ooch wal ''kimberley'' geneumd, dae besjteet oet broksjtökke van 'ne ultrabasische sjtee, peridotiet, dat is ömgezat töt serpetien en carbonate. In 't kimberliet trèft me blök eklogiet aan en in die blök bevindt zich d'r diamaant. Me nèmt aan dat d'r kimberliet-[[lava]] die blök van 'n hieël groeëte deepde mèt ömhoeëg geveurd haat in de kraterpiepe. Ooch kimberliet bevat diamaant en dat wiest d'r óp dat de blök óp groeëte deepde bie hoeëg temperature gevörmd zeunt. De kraterpiepe haant 'n middellien van wal 1200 m en de miene daoin zeunt 1000 m deep. In de ''Premier Mine'' haat me 100 miljoeën tón kimberliet gewónne, dat 5-6 tón diamaant haat ópgelieëverd. Dit saoërt miene gèft 't ooch in Tanganyka in [[Siberië]], in Brazilië en in [[Arkansas]] in de [[VS]].
Dit saoërt miene gèft 't ooch in Tanganyka in [[Siberië]], in Brazilië en in [[Arkansas]] in de [[VS]].
Diamaant wert ooch voonde in 't ''Sperrgebiet'' ten zuide van [[Lüderitz]] an de kust van [[Namibië]] en in 't aansjleetende kustgebied van Zuid-Afrika. In die gebiede keumt diamaant vör in 'n zandlaog enige meter oonder de oppervlakte. Dès gebiede zeunt gesjlaoëte vör eedereen dae dao niks te zeuke haat. E deel van de diamante sjpeult ooch wal de [[Atlantische Oceaan]] in en wert dao dör diamaantvisjers gewónne. Zie wèrke oonder licentie van [[De Beers]], 't groeët diamantbedrief dat bekaans 't waeltmonopolie óp diamaant haat, mae ooch leng van de vörmalige [[Sovjet-Unie]] zeunt belangrieke diamaantproducaente waoëre. 't Bedrief [[ALROSA]] oet de Russische deelrepubliek Sacha is 't twiede bedrief mèt 20% van de waeltproductie.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Diamaant"