Heinric van Veldeke: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
De Wikischim (Euverlèk | biedrages)
K sjp
Tekslien 3:
[[Plaetje:Codex Manesse Heinrich von Veldeke.jpg|thumb|300px|Veldeke, zoeë-es 'r aafgebeeld sjteet in de 14de-ieëwse ''Codex Manesse'']]
[[Plaetje:Veldekeplaquettewkped07.JPG|thumb|300px|Plaquette van Veldeke op de Veldekewatermuuële in ''Veldeke'' bie [[Spalbeek]] ]]
'''Heinric van Veldeke''' ('''Henric van Veldeken''') (ongevier [[1128]], [[Spalbeek]] - nao [[1190]]) waor 'nne [[Oudlimburgs]] [[hofdichter]].
 
== LaeveLaeëve ==
 
Van Veldekes laeveslouplaeëvesloup wit menme neet väöl. Waarsjienlik sjpraok hae [[Frans]] en [[Latien]], en haw hae kènnis va [[rech]]. 't Is neet ziëkerzieëker woeraan Van Veldeke is gesjtorve, mer 't waor nao 1190 en vuur 1205, toen 'r doer [[Wolfram von Eschenbach]] woert genumd in ziene [[Parzifal]].
[[Wolfram von Eschenbach]] woert genumd in zien [[Parzifal]].
 
Hae is d'r ieësjte sjriëver van de Lieëg Leng (De Nederlande) woëvanwoeëvan d'r naam bekind is. De [[Nederlands]]e, [[Limburgs]]e en [[Duutsj]]e literatuurgesjiedenis beginne mit Veldeke. E waor d'r iësjteieësjte dae in 'n [[Germaanse taal]] 't [[riem|eindriem]] gebroekde - dat in daeën tied waal gebroekelek waor in de [[Romaans]]e tale - in de plaats van 't bis doe gebroekelike [[riem|midderiem]]. Hae is geboere op de plek woeë saer de [[13e ièw|13 ieëw]] de zgn Veldeke[[watermuële]] sjteet aan de [[Demer]], in 't vuurmalig [[gehuch]] ''Veldeke'' bie [[Spalbeek|Spalbaek]], in de buurt van [[Hasselt]]. Hae sjreef zien ieësjte wirkewirk tösje 1170 en 1190, ónger besjerming va gravin [[Agnes van Loon]], köster [[Hessel va St.-Servaas]] tein [[Mestreech]] en [[Hermann von Thüringen]].
 
==WirkeWirk==
* ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg403/ Eneïde]''
* ''[http://www.dbnl.org/tekst/veld028sent01_01/ Sente Servas]''
In 1852 wis me al oet [[Püterichs Ehrenbrief]] (1462) dat Veldeke 'n Servaaslegende gesjriëvegesjrieëve how, mae ze waor nog neet truukvoonde. Bis me in 1856 fragmente ontdèkde in [[Aubel]] versjneje es huuskespapier.<ref>''De betekenis van de oude kultuur'' door J.D. Janssens in ''De [[Standaard]] der Letteren'' 14.10.1989, Groot-Bijgaarden 1989</ref>
Dit handsjrif datirtdatiert oet 1470 en woert in 't Mestreechs Begaardenkloeëster gesjriëvegesjrieëve. Nao 1856 woerte in Duutsjland oeërsjpronkelekeoeërsjprónkeleke handsjrifte truukvoonde. Ze woerte gedatirdgedatierd op ongevier 1200 en de taal is die va [[Tongere]]-[[Mestreech]]. Rond 1300 zowwe de fragmente nao Duutsjland verhuus zieë woeë ze model sjtongesjtónge vuur d'r Beierse Servaas en woeë ze in d'r 15/16de ieëw versjneje woerte es [[bookbeender]]smateriaal.
 
Veldekes ieësjte wirk oet 1174 besjrieëf de laevesloup (''vita''; [[Latien]]s,'"laeve") van [[Sintervaos]], dae de [[petroanheiligepetroeënheilige]] van Mestreech is. Sintervaos is 'nen [[Armene|Armeen]], dae nao Lotharinge trèkt en [[biesjop]] van [[Tongere]] weurtwaert. MerMeh de zóndige Tongenare wende ziech va Servaas aaf dae nao Mestreech vlöcht, woeë hae vernumt dat God de Tongenare sjtraove wil mèt [[Attila d'r Hun]]. Servaas baejt bie 't graaf va [[Petrus]] om 't ónheil aaf te kiere, wat neet lökt mer hae krieg waal 'ne zilvere sjleutelsjluuëtel woeëmèt hae de gedode Tongenare vergaeving sjinkt.
 
VeldeksVeldekes twiede wirk behandelt de wóndere daedie ServaasServaos nao zienen dooddoeëd verrich höbbezow zouwhöbbe. Va dit wirk weurtwuurt aangenómme dat het't tösje 1174 en 1185 gesjriëvegesjrieëve is.
 
Veldekes belangriekste wèrkwirk waor de ''Eneide'', uëveruuëver de [[Troje|Trojaanse]] held [[Aeneas]]. Dit wèrkwirk waor de ieësjte [[hoofse roman]] in 'n Germaanse taal en gebasierd op de in 't [[Oudfrans]] gesjriëvegesjrieëve ''Roman d'Énéas''. ''Eneide'' woert gesjriëvegesjrieëve rond [[1175]] op 't hof van d'r graaf va [[Kleef]]. Allein de [[Middelhoeëgduutsj]]e vertaling van de Eneïde haat de historie euverlaef.
 
== Invlood ==
 
VanwaëgeVanwaeëge ziene excellente techniek haw Van Veldeke väöl invlood op d'r Duutsje literatuur vanaaf de twelfde ieëw. Hae woert gewaardierd vuur ziene [[lyriek|lyrische]] [[poëzie]], woeëvan ongevier dartig vuurbeëlde höbbe uëverlaefduuëverlaefd. <ref>Der grosse Herder, Freiburg 1954, p. 782 Heinrich von Veldeke:...''Durch verfeinerte Form und die höfisch-ethisch vertiefte Minneauffassung werd er zum Begr. der höfischen Epik.''</ref>
 
==Sjtäölkes==
Regel 62 ⟶ 61:
* ''Het raadsel van Veldeke'', [[Ludo Jongen]], jeugdroman <ref> ''Hendrik van veldeke, een flexibele grensganger'', [[Fons Geraets]] in [[Zuiderlucht]] nr 6 blz. 19.</ref>
* ''In de schaduw van de keizer. Hendrik van Veldeke en zijn tijd (1130-1230)'' door [[Jozef Janssens]] 2007, literatuurhistorie
*ÓpOp 30 september 1946 promoveerde d'r in [[Zitterd]] gebaore [[Nicolaas Théodore Jean-Pierre Minis]], dr. in de lèttere, an de universiteet van [[Luuk]] óp de dissertatie ''Die Eneide von Heinrich von Veldeke und der Roman d'Eneas.''<ref>Album Promotorum Limburgensium 1600-1980, blz 77 M.G.M.A. van Heyst, Maastricht 1982</ref>
 
== Referentie ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Heinric_van_Veldeke"