Versie op 27 jul 2009 13:40 bewirk De Wikischim (Euverlèk \| biedrages) 943 bewerkingen KGeen bewerkingssamenvatting ← Gank nao de veurige diff		Versie op 3 aug 2009 17:37 bewirk óngedaon make De Wikischim (Euverlèk \| biedrages) 943 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Gank nao de volgende diff →
Tekslien 5: '''Heinric van Veldeke''' ('''Henric van Veldeken''') (ongevier [[1128]], [[Spalbeek]] - nao [[1190]]) waor 'n [[Oudlimburgs]] [[hofdichter]]. == Laeve == Van Veldekes laevesloup wit men neet väöl. Waarsjienlik sjpraok hae [[Frans]] en [[Latien]], en haw hae kènnis va [[rech]].▼ ▲Van Veldekes laevesloup wit men neet väöl. Waarsjienlik sjpraok hae [[Frans]] en [[Latien]], en haw hae kènnis va [[rech]]. 't Is neet ziëker woeraan Van Veldeke is gesjtorve, mer 't waor nao 1190 en vuur 1205, toen 'r doer Hae is d'r ieësjte sjriëver van de Lieëg Leng (De Nederlande) woëvan d'r naam bekind is. De [[Nederlands]]e, [[Limburgs]]e en [[Duutsj]]e literatuurgesjiedenis beginne mit Veldeke. E waor d'r iësjte dae in 'n [[Germaans]]e taal 't eindriem gebroekde - dat in daeën tied waal gebroekelek waor in de [[Romaans]]e tale - in de plaats van 't bis doe gebroekelike midderiem. Hae is geboere op de plek woeë saer de [[13e ièw\|13 ieëw]] de zgn Veldeke[[watermuële]] sjteet aan de [[Demer]], in 't vuurmalig [[gehuch]] ''Veldeke'' bie [[Spalbeek\|Spalbaek]], in de buurt van [[Hasselt]].▼ [[Wolfram von Eschenbach]] woert genumd in zien [[Parzifal]].▼ ▲Hae is d'r ieësjte sjriëver van de Lieëg Leng (De Nederlande) woëvan d'r naam bekind is. De [[Nederlands]]e, [[Limburgs]]e en [[Duutsj]]e literatuurgesjiedenis beginne mit Veldeke. E waor d'r iësjte dae in 'n [[~~Germaans~~Germaanse taal]]~~e taal~~ 't eindriem gebroekde - dat in daeën tied waal gebroekelek waor in de [[Romaans]]e tale - in de plaats van 't bis doe gebroekelike midderiem. Hae is geboere op de plek woeë saer de [[13e ièw\|13 ieëw]] de zgn Veldeke[[watermuële]] sjteet aan de [[Demer]], in 't vuurmalig [[gehuch]] ''Veldeke'' bie [[Spalbeek\|Spalbaek]], in de buurt van [[Hasselt]]. Hae sjreef zien ieësjte wirke tösje 1170 en 1190, ónger besjerming va gravin [[Agnes van Loon]], köster [[Hessel va St.-Servaas]] te [[Mestreech]] en [[Hermann von Thüringen]]. Hae sjreef zien ieësjte wirke tösje 1170 en 1190, ónger besjerming van gravin [[Agnes van Loon]], köster [[Hessel va St.-Servaas]] te [[Mestreech]] en [[Hermann von Thüringen]]. Veldekes ieësjte wirk oet 1174 besjrieëf de laevesloup van [[Sintervaos]], dae de [[petroanheilige]] van Mestreech is. ==~~Wirk~~Wirke==▼ Zien belangriekste wèrk waor de ''Eneide'', uëver de [[Troje\|Trojaanse]] held [[Aeneas]]. Dit wèrk waor de ieësjte [[hoofse roman]] in 'n Germaanse taal en gebasierd op de in 't [[Oudfrans]] gesjriëve ''Roman d'Énéas''. ''Eneide'' woert gesjriëve rond [[1175]] op 't hof van d'r graaf va [[Kleef]]. Allein de [[Middelhoeëgduutsj]]e vertaling van de Eneïde haat de historie euverlaef.▼ Vanwaëge ziene excellente techniek haw Van Veldeke väöl invlood op d'r Duutsje literatuur vanaaf de twelfde ieëw. Hae woert gewaardierd vuur ziene lyrische poëzie, woeëvan ongevier dartig vuurbeëlde höbbe uëverlaefd. <ref>Der grosse Herder, Freiburg 1954, p. 782 Heinrich von Veldeke:...''Durch verfeinerte Form und die höfisch-ethisch vertiefte Minneauffassung werd er zum Begr. der höfischen Epik.''</ref>▼ ~~'t Is neet ziëker woeraan Van Veldeke is gesjtorve, mer 't waor nao 1190 en vuur 1205, toen 'r doer~~ ▲[[Wolfram von Eschenbach]] woert genumd in zien [[Parzifal]]. ▲==Wirk== * ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg403/ Eneïde]'' * ''[http://www.dbnl.org/tekst/veld028sent01_01/ Sente Servas]'' In 1852 wis me al oet [[Püterichs Ehrenbrief]] (1462) dat Veldeke 'n Servaaslegende gesjriëve how, mae ze waor nog neet truukvoonde. Bis me in 1856 fragmente ontdèkde in [[Aubel]] versjneje es huuskespapier.<ref>''De betekenis van de oude kultuur'' door J.D. Janssens in ''De [[Standaard]] der Letteren'' 14.10.1989, Groot-Bijgaarden 1989</ref> Dit handsjrif datirt oet 1470 en woert in 't Mestreechs Begaardenkloeëster gesjriëve. Nao 1856 woerte in Duutsjland oeërsjpronkeleke handsjrifte truukvoonde. Ze woerte gedatird op ongevier 1200 en de taal is die va [[Tongere]]-[[Mestreech]]. Rond 1300 zowwe de fragmente nao Duutsjland verhuus zieë woeë ze model sjtonge vuur d'r Beierse Servaas en woeë ze in d'r 15/16de ieëw versjneje woerte es [[bookbeender]]smateriaal. Veldekes ieësjte wirk oet 1174 besjrieëf de laevesloup (''vita''; [[Latien]]s,'"laeve") van [[Sintervaos]], dae de [[petroanheilige]] van Mestreech is. Sintervaos is 'nen [[Armene\|Armeen]], dae nao Lotharinge trèkt en [[biesjop]] van [[Tongere]] weurt. Mer de zóndige Tongenare wende ziech va Servaas aaf en dae nao Mestreech vlöcht, woeë hae vernumt dat God de Tongenare sjtraove wil mèt [[Attila d'r Hun]]. Servaas baejt bie 't graaf va [[Petrus]] om 't ónheil aaf te kiere, wat neet lökt mer hae krieg waal 'ne zilvere sjleutel woeëmèt hae de gedode Tongenare vergaeving sjinkt. Veldeks twiede wirk behandelt de wóndere dae Servaas nao zienen dood verrich höbbe zouw. Va dit wirk weurt aangenómme dat het tösje 1174 en 1185 gesjriëve is. ▲~~Zien~~Veldekes belangriekste wèrk waor de ''Eneide'', uëver de [[Troje\|Trojaanse]] held [[Aeneas]]. Dit wèrk waor de ieësjte [[hoofse roman]] in 'n Germaanse taal en gebasierd op de in 't [[Oudfrans]] gesjriëve ''Roman d'Énéas''. ''Eneide'' woert gesjriëve rond [[1175]] op 't hof van d'r graaf va [[Kleef]]. Allein de [[Middelhoeëgduutsj]]e vertaling van de Eneïde haat de historie euverlaef. == Invlood == ▲Vanwaëge ziene excellente techniek haw Van Veldeke väöl invlood op d'r Duutsje literatuur vanaaf de twelfde ieëw. Hae woert gewaardierd vuur ziene [[lyriek\|lyrische]] [[poëzie]], woeëvan ongevier dartig vuurbeëlde höbbe uëverlaefd. <ref>Der grosse Herder, Freiburg 1954, p. 782 Heinrich von Veldeke:...''Durch verfeinerte Form und die höfisch-ethisch vertiefte Minneauffassung werd er zum Begr. der höfischen Epik.''</ref> ==Sjtäölkes==

Heinric van Veldeke: Versjèl tösje versies