Wikipedia

Palatalisatie: Versjèl tösje versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Gank nao de veurige diffGank nao de volgende diff →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
16.726 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
nao bewèrkingsconflik
Tekslien 1:
{{dialek|NorbiksValkebergs}}
'''Palatalisatie''' isies eine in de taalhistorie zierhièl veulväól optraejendeveurkómmende klankverzachting woebiewoabie de [[oetsjpraok]] van veural de velare ''k''/ ''g'', de dentale ''t''/ ''d'' en de labiale ''p''/ ''b'' in de richtingriechting van 't palatum versjuuftversjuuf. ÓmdetUmdat de oetsjpraok van palatale konsonante sjwieriglestig isies, isies 't rizzeltaatresultaat meistesmeistal ein'n [[palato-alveolaar]] wiezoa-es ''/sj/'' of ''/zj/''.▼
{{wio}}
▲'''Palatalisatie''' is eine in de taalhistorie zier veul optraejende klankverzachting woebie de [[oetsjpraok]] van veural de velare ''k''/ ''g'', de dentale ''t''/ ''d'' en de labiale ''p''/ ''b'' in de richting van 't palatum versjuuft. Ómdet de oetsjpraok van palatale konsonante sjwierig is, is 't rizzeltaat meistes ein [[palato-alveolaar]] wie ''/sj/'' of ''/zj/''.
 
== Palatalisatie in versjillende tale ==
 
==== RoemaanseRomaanse tale ====
 
Velare palatalisatie veur de veur in de móndjmónd oetgesjpraokeoetgesjproke klinkersklinkersj ''i'' en ''e'' (en allein in 't [[Frans]] auchouch nog veur ''a'') haet in de ontwikkeling van bekans alle [[RoemaanseRomaanse tale]] oet 't [[Latien]] plaatsgevonjeplaatsgevonge, behauve enbehalve 't [[Sardisch]] en [[Dalmatisch]]. De klank ''k'' verangerdeveranderde ierstièrsj in de affricaat ''/tsj/'', vervolges in de fricatief'' /sj/'' en es gevolg van [[assibilatie]] oetèntelikoeteindelik in ''/s/'' (palatalisatie gevolgdgevolg deurdoor depalatalisatie).
 
==== Germaanse tale ====
 
Bie de ontwikkeling van de versjillende grópegroepe [[Germaanse tale]] ondersjeiedeondersjeide veural 't [[Ingweoons]] zichziech deurdoor velare palatalisatie veur klinkersklinkersj. Vergeliek ''kerk'' ([[Nederlands]]) en ''Kirche'' ([[Duits]]) mitmèt ''tsjerk'' ([[Fries]]) en ''church'' ([[Ingels]]).
 
==== Slavische tale ====
 
Ouch in de historie van de [[Slavische tale]] höbbe versjillende groetegroate palatalisatiegolve plaatsgevonjeplaatsgevonge. De [[ierste Slavische palatalisatie]] verangerdeveranderde in alle Slavische tale /k/. /g/ en /x/ veur /e/ en /i/ in /č/, /ž/ en /š/.
 
== Palatalisatie es ein'n [[fonetiek|fonetisch]]/[[fonologie|fonologisch]] versjiensel ==
 
Klankversjuvinge zienzin deil van 'n iewelankièwelank taalveranjeringsprocestaalveranderingsproces. 'n VeranjeringVerandering in de oetsjpraok wiezoa-es palatalisatie isies in 't begin ummer loeterallein [[allofoon|allofonisch]]. Es 'n klankversjuving systematisch optraejtoptreut, isies 't 'n klankwetklankwèt. Es 'n klankwetklankwèt zichziech vervolges zoezoa óntwikkelt tot de nuje klank neet langer es eine'ne variant van de oersjprunkelikeoarsjprónkelike klank weurt aangeveuld, isies 't ongersjeitondersjeid [[foneem|fonematisch]] gewore.
 
'n Klankversjuving kentkènt zichziech dus definitief nèstele in de [[fonologie]] van ein'n taal. Wat oersjprunkelikoasjprónkelik nog dudelik herkènbaar waor es 'n allofoon van 'ne andere klank, weurt noe 'n nuuj beteikenisondersjeiend [[foneem]]. Zo wied hoof 't toch lang neet ummer te kómme, taalverandering ies ummer grillig en onveursjpelbaar.
nog dudelik herkinbaar was es 'n allofoon van 'ne angere klank, weurt noe 'n nuuj beteikenisonjersjeiend foneem. Zo ver hoof 't toch lang neet ummer te kome, taalverangering is jummers ummer grillig en onveursjpelbaar.
 
[[Categorie:Fonologie]]
Regel 54 ⟶ 52:
[[sv:Palatalisering]]
[[uk:Палаталізація]]
[[zh:顎音化]]
 
[[zh:顎音化]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Palatalisatie"