Simón Bolívar: Versjèl tösje versies

{{dialek|Mestreechs}}

'''Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios''' ([[Caracas]], [[24 juli]] [[1783]] - [[Santa Marta]], [[17 december]] [[1830]]) waor 'ne [[Zuid-Amerika]]anse vrijheidsstrrijer. Heer bevrijde 't gebeed vaan de huiege len [[Panama]], [[Colombia]], [[Venezuela]], [[Ecuador]], [[Peru]] en [[Bolivia]], wat nao häöm verneump is, vaan de [[Spaanje|Spaonse]] euverhiersing. In dees len steit 'r bekind es '''El Libertador'''.

 

Bolívar woort gebaore es keend in 'n aristocratische familie oet 't modern Venezuela die vaan de [[Baskeland|Baskische]] laandadel aofstamde en riek waor gewore mèt de exploitatie vaan [[goud]]- en [[kópper]]kojle. Nao d'n doed vaan zien awwers góng heer in [[1799]] nao Spaanje veur zien opleiing aof te make; in [[1802]] trojden heer dao mèt [[María Teresa Rodríguez del Toro y Alaysa]]. Wie heer [[1803|'t volgend jaor]] mèt kort trökgóng nao Zuid-Amerika storf zie aon de [[geel koorts]]. In [[1807]] verstegden 'r ziech definitief weer in zie gebuurdeland.

 

[[1808|'t Jaor dao-op]] maakde [[Napoleon]] zie broor [[Joseph Bonaparte]] keuning vaan Spaanje en zien kolonies. Euveral in de kolonië (en ouch in Spaanje zelf) begós toen 't verzèt, georganiseerd in [[junta]]s. Bolívar góng bij de Caracas-junta, en woort oonder mie es [[diplomaot]] nao [[New York]] oetgezoonde. In [[1812]] evels gaof juntaleismaan [[Francisco de Miranda]] ziech euver en mós Bolívar vlöchte nao [[Cartagena de Indias]]. Vaanoet [[Nui Granada]] veel heer in [[1813]] Venezuela binne, 't begin vaan de ''Campaña Admirable''. Nao aonvenkeleke successe (heer vereuverden o.m. [[Bogota]] lökden 't 'm neet um wijer door te dringe en vlöchden 'r via [[Jamaica]] nao [[Haïti]]. Dit land, wat ziech pas oonaofhenkelek verklaord had en geregeerd woort door bevrijde slaove, zag häöm hölp touw bij 'n nui invasie in Venezuela. Noe begós 'n succèsvolder episode oet zien campagne: heer vereuverde e groet gebeed wat in [[1821]] vereineg woort in [[Gran Colombia]] ('t modern Colombia, Panama, Venezuela en Ecuador). Bolívar woort vaan dit land d'n ierste president.

 

De Spaanjerds en lokaol kreegshiere waore nog neet gans verslaoge, meh mèt nog e paar veldslaoge versterkden 'r zien mach. Heer trok noe wijer nao 't zuie en naom de taak op ziech Peru gaans te bevrije; in [[1824]] woort 'r door 't congrès vaan Peru tot [[dictator]] beneump. Ziene [[generaol]] [[Antonio José de Sucre]] versloog de nog aonwezege Spaonse legers. Op [[6 augustus]] [[1825]] woort de Republiek Bolivia oetgerope, nao Bolívar geneump, mèt 'n door häöm oontworpe constitutie.

 

[[it:Simón Bolívar]]

[[ja:シモン・ボリバル]]

[[ka:სიმონ ბოლივარი]]

[[kn:ಸೈಮನ್ ಬೊಲಿವಾರ್]]