Atoomnómmer: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
TXiKiBoT (Euverlèk | biedrages)
K robot Erbij: fy:Atoomnûmer
Xqbot (Euverlèk | biedrages)
K robot Erbij: sq:Numri atomik; cosmetische veranderingen
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
De '''atoomnómmer''' (soms ouch ''atoomgetal'') gief 't aontal [[proton|protone]]e in de [[atoomkern|kern]] en 't aontal [[elektron|elektrone]]e in de elektronewolk vaan 't [[atoom]] aon. De atoomnómmer is 'n belaankriek begrip oet de [[sjemie|chemie]] en de [[kwantummechanica]]. 'n [[sjeikóndig illement|Illemint]] en zien plaots in 't [[periodiek systeem vaan elemente|periodiek systeem]] zien heidoor vasgelag. Es 't atoom es gehiel elektrisch [[neutraal]] is, is de atoomnómmer geliek aon 't aontal [[elektron|elektrone]]e in de [[elektronenwolk]] roond de [[atoomkern|kern]]. Zjus die elektrone bepaole 't chemisch gedrag vaan 'n atoom. Bij atome die neet elektrisch neutraal zien ([[ion|ione]]e) is 't aontal elektrone groeter es de atoomnómmer (bij de negatieve [[anion |anione]]e) of kleiner (bij de positieve [[kation |katione]]e).
 
De atoomnómmer kin links oonder 't symbool vaan 't illemint weure gezat, beveurbeeld:
:<sub>'''1'''</sub>H (Waterstof) en <sub>'''8'''</sub>O (Zuurstof)
 
't Aontal [[neutron|neutrone]]e in de kern weurt neet door de atoomnómmer bepaold, mer kin soms van atoom tot atoom vaan 'tzelfde illemint versjèlle. Zoe kinne d'r dus atome veurkoume mèt dezelfde atoomnómmer mer versjèllende [[massagetal|massa]]. Deze atome vaan 'tzelfde illemint mer mèt versjèllend gewiech weure [[isotoop|isotope]] geneump. Veural bij de zwoerdere atome, die mèt 'n hoeger atoomgetal, is 't aontal neutrone groeter es 't aontal protone in de kern.
 
Het liechtste atoom, mèt atoomnómmer 1, is waterstof, aongeduid mèt H. Dat atoom heet 'ne kern dee oet 1 proton besteit. Vaan waterstof bestoon nog twie variante: 'ne kern dee besteit oet 1 proton en 1 neutron. Dit isotoop vaan waterstof heit "zwoer waterstof" of [[Deuterium]]. Dao besteit ouch 'ne variant mèt 'ne kern dee besteit oet 1 proton en 2 neutrone. Dit isotoop heit [[Tritium]]. 't Atoom vaan tritium is instabiel en vèlt nao einigen tied oeterein ([[halfwaardetied]] oongeveer 11 jaor). Tritium is dus [[radioactief]]. Alle variante vaan waterstof höbbe evels dezelfde atoomnómmer, naomelek 1, en zie höbbe in neutralen touwstand ouch 'tzelfde aontal elektrone, naomelek 1.
 
== Zuug ouch ==
* [[Lies vaan illemènte op nómmer]]
 
[[categorieCategorie:sjemischeSjemische groethede]]
[[categorie:kernfysica]]
[[categorieCategorie:sjemieKernfysica]]
[[Categorie:Sjemie]]
 
[[af:Atoomgetal]]
Regel 79 ⟶ 80:
[[sk:Protónové číslo]]
[[sl:Vrstno število]]
[[sq:Numri atomik]]
[[sr:Атомски број]]
[[su:Nomer atom]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Atoomnómmer"