Ardenne: Versjèl tösje versies

{{dialek|Norbiks}}

De '''Ardenne''' ([[Fraans]]: ''Ardennes'', [[Waols|Welsj]]: ''Årdene'')

zeunt bösjrieke lieëg, mae hieël ow berg in 't oostelèk dèèl va [[Belsj]], Noord-[[Luxemburg (land)|Luxemburg]] en e klèè sjtök van 't aa-grenzende [[Fraankriek]].

 

==Etymologie==

D'r naam ''Ardenne'' keumt van 't [[kelte|keltische]] ''Ar Duen'' dat ''De Zjwarte'' betekent. De örsjte verneuming is te vinge in de ''Bello Gallico'' va [[Julius Caesar]], dae de Ardenne plaatsjde tösje de [[Rien]] en de [[Maas]]. Ooch d'r [[Aajdgrieks|Griekse]] geograaf ''Strabon'' neumt de Ardenne es bösj.

 

 

== Geologie ==

 

D'r kalkstjèè dae v'r in de Ardenne aa-treffe is in 'n zieë óntsjtande. Óngeveer 400 miljoeën jaor gelaeje bótsde de cóntinente [[Laurentië]] en [[Baltica]] mèt-èè, oeë-bie berg óntstónge. Dis berg eródeerde langzaamaa bies dat zoe'n 250 miljoeën jaor gelaeje bij de vörming va [[Pangaea]], 't [[Afrika]] va huutsedaag, zich taege 't [[Europa]] van huuj drökde en d'r nuuj berg óntsjtónge. Wie [[Pangaea]] langzaamaa oet-èè vool en Noord-[[Amerika]] nao 't weste aafdreef, óntstóng ópnuuj 'n zieë en kome de Ardenne väör 'n dèèl wer oonder water te liegke, oeë-noa de berg wer flót eródeerde. 't Gebied waoërd wer ömhooëg geduujd dördat [[Afrika]] zich laangzem mae zieëker taege [[Europa]] aandrukde. Bie 't versjmaelte van 't [[Iberisch Sjiereiland]] en de [[Adriatische plaat]] mèt [[Europa]] óntstónge de [[Pyreneje]] en de [[Alpe]]. Behalve de vörming van dis berg makde 't achterliggende laand 'ne geologische wipwap mèt: in 't verlengde van de Alpe en Pyreneje waoërte de Ardenne en de Eifel mèt ömhoeëg gehaeve. 't Noord-weste en weste, mèt ó.m. 't [[Nederland]] en [[Vlaandere]] va huuj, kome daodäör lieger te liegke. Wat óp zieng beurt wer de [[Noordzieë]] töt gevolg how.

 

==Bekaande revere==

 

*[[Amblève]]