Duip: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K robot Erbij: hak:Sé-lî
Xqbot (Euverlèk | biedrages)
K robot Erbij: arz:تعميد; cosmetische veranderingen
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
[[ImagePlaetje:Masaccio 013.jpg|thumb|right|Volwasse duip op 'n sjilderiej van Massacio]]
De '''duip''' ies in mièrder religies 'n [[sacrament]]. Bie de [[katholiek]]e, bie de [[protestant]]e en bie de [[oastersj-orthodox]]e weurs se daodoor in de gemeinsjap opgenómme. Zie doon dat meistal door de kingerduip, meh sóms were ouch volwassene geduip. De Vrie Evangelische Gemeintes höbbe ouch de kingerduip, woabie op latere laeftied de doupbeloftes vernuujd were. [[Doupsgezind]]e, [[Baptis]]ten, de [[Vergadering van geluivige]], de [[Zevendedaagsadventiste]], [[Volle evangeliegemeinte]]s, [[Pinkstergroeperinge]] en [[Jehova's getuige]] doon de volwasseduip.
 
== Historie ==
In 't [[Oud Testament]] moet de [[heiden]] Naäman ziech zève kièr ónderdómpele in de [[Jordaan]]. Bekènd ies ouch de duip van [[Johannes de Duiper]]. Volges [[Johannesevangelie]] (veural Joh 3:22, 26 en Joh 4:1-3 woabie Joh 4:2 'n later invoging zou zin) zou meugelik [[Jezus]] zelf ouch luuj geduip höbbe. De ièrsjte Christene duipde allein mèt [[Paosje]]. De duip es rite en teike kump van bie de [[juud|jude]], woabie 't bie bepaalde groeperinge 'n reinigingsrite waor veur de zung of 'n rite bie de opname van 'ne heiden bie de gemeinsjap.
 
== Katholieke kèrk ==
't Duipe ies in [[Katholieke kèrk]] 'n liturgische handeling, woadoor 'n kind of volwasse miensj weurt opgenómme in de kèrkgemeinsjap en de gemeinsjap van [[Christus]]. De toedening van diet [[sacrament]] gebeurt meistal door 'ne [[preester]], meh in geval van noad maog ederein 'ne andere miensj duipe. In de duip[[kapel (deil van geboew)|kapel]], woa de doupvont sjteit, sjprenkelt de preester get water euver 't köpke van de duipeling mèt gewiejd water, (wiewater), en sjpriek de weurd: "Iech duip diech in de naam van de [[Trinitatis|Vader, de Zoon en de Heilige Geis]]". Volges de katholieke lièr krieg de duipeling heiligmakende [[genade]], de vergeving van alle [[zung]] en 'n ónoetwisbaar merkteike op de [[zièl]].
 
=== Peetnónk en peettant ===
Bie d'n duip zint neve de ouwersj en familielede ouch de [[peetnónk]] en [[paat]] of [[peettant]] aanwezig. De peetnónk en paat belaove, in de zoageneumde duipbelofte, dat zie, names de duipeling, alle koad zölle aafwieze en troew aan 't [[Katholiek]] [[gelouf]].
 
=== Duipkeers, duipbewies, duipkleid ===
Bie d'n duip krieg 't kind 'n duipkeerts, die tiedes de plechtigheid aangemaak weurt aan de vlam van de [[paosjkeerts]], en 'n duipbewies. De keerts zou 't leech zin en symbool van de verreze Hièr ([[Jezus]]). 'n Duipbewies ies 'n sjrieftelike verklaoring woa-in de duipname, peetnónk, paat, geboorte en duipdatum vermeld sjtoon.
't Kieeke zelf haet bie 't duipe 'n wiet duipklèdsje aan of 'ne wiete sjluier euver ziech heen.
 
=== Duipname ===
Duipname zint de name, die bie d'n duip weure gegeve aan 't kind. Meistal zint dat de name van 'ne [[petroanheilige]] en goon dees truuk op de name van peetnónk paat, ouwersj of groatouwersj. In 't dageliks leve weurt de [[roopnaam]] gebruuk. Es 'n kind bieveurbeeld de, dèks drie, duipname [[Johannes]], [[Elisabeth]], [[Maria]] haet gekrege zal bie 'n jungske de roopnaam Jan, Sjeng of Johan gebruuk were en bie 'n maedsje de roopname Jeanne of Hanna. Es de ièrsjte heilige (naam) ziene fièsdaag (sjterfdaag) haet, zal ouch de drager van zien of häöre naam [[namesdaag]] viere. Vreuger waor dat de viering van lètste (heilige) duipnaam. Allewiel ies 't viere van de namesdaag verdronge door de viering van de [[verjäördaag]].
 
=== Erfzónde ===
Vreuger woorte baby's zoa gauw meugelik, binne 'n paar daag nao de geboorte geduip, want andersj zou 't in [[zung|erfzung]] leve.
De [[wiesvrouw]] (vroedvrouw) deeg bie de [[katholiek]]e sóms de noadduip (gièduip geneump) es 't leve van 't pasgebore kind in gevaor waor.
[[Plaetje:DoupvontBartholomeuskèrkLuukwkped07.JPG|thumb|300px|Messing doupvont, gemaak tösje 1107-1118, bevingk ziech in de Bartholomeuskèrk in [[Luuk]] ]]
=== Plechtige communie ===
De ''Plechtige Communie'' of ''Vernujing van de Duipbeloftes'' vóng/vingk plaats op 12-jaorige laeftied in de [[Paosjnach]]. Dit gebruuk weurt de lètste tièntal jaore neet miè toegepas. Waal kriege 11 of 12-jaorige 't sacrament van 't [[Vörmsel]] toegedeend door de [[biesjop]] of ziene vervenger (vicaris).
 
== Duip van Jezus en duip in de kuns ==
 
Bekènd ies de duip van [[Jezus]] door [[Johannes de Duiper]] in de rivier de [[Jordaan]]. Op väöl [[sjilderie]]je, [[fresco]]'s en in [[beeldhouwkuns|beeldhouwwerke]] ies diet tafereel oetgebeeld.
Duip[[kapel (deil van geboew)|kapelkapelle]]le zint in groate [[kèrk (geboew)|kèrke]] dèks apaarte ruumdes in 't geboew of zelfs los van de kèrk liegkende kapelle. Van de lètste geuf 't veural in [[Italië]] veurbeelde zoa-es de baptisteria in [[Pisa]], [[Pistoia]], [[Roame]], [[Siena]] en [[Firenze|Florence]]. <br />
 
 
Tekslien 36:
 
In Belsj kènt me ouch nog de duip es [[óntgreuning]] en inwiejing in 't sjtudenteleve.
 
[[Categorie:sacramenteSacramente]]
 
[[ar:معمودية]]
[[arz:تعميد]]
[[az:Vəftiz]]
[[bg:Кръщение]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Duip"